Nastavak Velike lože

PIŠE: Zoran D. Nenezić
JOVANOVSKO slobodno zidarstvo, koje sledi tradiciju zasnovanu na radu moderne UVL Engleske, osnovane 1717. godine i Andersonovim Načelima iz 1723. godine, tokom vremena, uprkos različitom razvoju pokreta u pojedinim zemljama, kao i razvoju masonskih sistema, pridržava se i dalje osnovnih pravila kodifikovanih početkom 18. veka. U međusobnim odnosima velikih loža koje slede pomenutu tradiciju, takođe, postoje utvrđena pravila, koja se, suštinski, nisu menjala, mada su poslednji put formulisana kao Bazični principi za međusobno priznavanje velikih loža. Naravno, da je i ovaj dokument bio delo UVL Engleske (1929) koja i danas, kao **majka** jovanovske masonerije, insistira na strogom pridržavanju svih izvornih principa i kodifikovanih pravila, posebno zbog rada onih organizacija koje slede tradiciju neregularne i samozvane masonerije, čiji je najznačajniji predstavnik Veliki orijent Francuske.
Da bi jedna novoformirana velika loža stekla pravo na uspostavljanje odnosa međusobnog priznavanja, koji su stvar reciprociteta sa već postojećim velikim ložama koje baštine tradiciju engleskog jovanovskog slobodnog zidrstva, ona mora da ispuni osam bazičnih principa pri formiranju i da ih se, i posle toga, stalno pridržava. Samo u tom slučaju je ona autorizovano nastala i regularna je velika loža.
Velika loža ne može postojati ako nema regularno osnovane barem tri osnovne, podružne lože, koje, kao i velika loža, moraju poštovati zakoniti poredak u svojoj državi. Na drugom mestu Bazičnih principa insistira se da je osnovi preduslov za sticanje individualnog članstva verovanje u Vrhovno Biće (Velikog Arhitektu); kao i da pri svakom ritualnom radu u loži mora biti otvorena Biblija na Jevanđelju po sv. Jovanu. Individualno članstvo je isključivo muško i ne dozvoljava se nikakva masonska komunikacija sa mešovitim ili ženskim komasonskim organizacijama.
Na petom mestu je obaveza velike lože da na teritoriji svoje jurisdikcije ima svu masonsku vlast nad podružim ložama, da je nezavisna, samoupravna i odgovorna za rad tri simbolička stepena u duhu starih dužnosti i da ne dozvoljava mešanje u svoju unutrašnju organizaciju nijednoj drugoj velikoj masonskoj vlasti, niti upravnim telima viših masonskih sistema. Tri velika masonska svetla - Biblija (koja je na prvom mestu), uglomer i šestar, u svakoj prilici ritualnog rada pridružnih loža i VL moraju biti stalno izloženi. Svaki razgovor o religiji i politici je zabranjen i to je sedmi bazični princip. Na osmom mestu, kao preduslovu za regularan rad i uspostavljanje odnosa međusobnog priznavanja, potrebno je strogo poštovanje starih dužnosti (Antient Landmarks).

VELIKI ORIJENT FRANCUSKE
GODINA 1877. je vododelna za dalji razvoj i sudbinu masonerije u Francuskoj, ali i sa velikim uticajem na razvoj masonskog pokreta u drugim zemljama, izuzev na Britanskim ostrvima. Tada, a i danas, najbrojnija i najorganizovanija francuska Velika loža - Veliki orijent je iz svoga statuta izbacila obavezu verovanja u Vrhovno Biće (Boga) kao prethodnog uslova za prijem, kao što je umesto dotadašnje Biblije, na kojoj su se polagale zakletve, uveo knjigu praznih, belih listova, kao simbol apsolutne slobode u konfesionalnom određivanju. Taj događaj je Veliki orijent doveo u potpunu suprotnost u odnosu na izvorne principe Andersonovih Načela i izazvao trajan prekid svake komunikacije sa UVL Engleske. To je Veliki orijent izolovalo od komunikacija sa svim velikim ložama koje slede tradiciju moderne engleske masonerije i on se, sa tog stanovišta, smatra neregularnom, nepriznatom i samozvanom čak i u prisvajanju samog imena mason.
Ovaj raskid Velikog orijenta sa verovanjem u Boga doneće velike zabune u javnosti kada je masonerija u pitanju, jer će se isticati brojne i (ne)argumentovane primedbe na račun masonerije kao bezbožničke i političke organizacije, stavljajući znak jednakosti između Velikog orijenta Francuske i loža koje slede tradiciju Andersonovih Načela. Najveći broj primedbi upućenih na račun masonerije o aktivnom bavljenju politikom, najčešće je potkrepljen primerima iz rada baš VO Francuske.
U VL Engleske je, od nekoliko loža koje su se odvojile od Velikog Orijenta, 1913. godine stvorila Veliku nacionalnu ložu Francuske, koja i danas egzistira kao jedina regularna i od ostalih velikih loža priznata. Ona okuplja oko 15.000 članova u preko 900 loža, na čelu sa aktuelnim velikim majstorom Klodom Šarboneom.

MASONSKI **PLURALIZAM** U ITALIJI
NEDOVOLJNO oporavljena masonerija u Italiji je tokom 1992. i početkom 1993. godine ponovo doživela udar, čije se posledice još uvek osećaju. U antikorupcionaškoj akciji **Čiste ruke** milanskog tužioca Di Pjetra, koja je umnogome doprinela rušenju sistema državne uprave i dovela do kraja postojanja italijanske treće republike i radikalnom prekomponovanju italijanske, ne samo političke scene u poslednjih nekoliko godina, pojavile su se i optužbe o **povezanosti** mafije i nekih loža, posebno sa juga Italije. Italijanska policija je od tadašnjeg velikog majstora Di Bernardija zatražila i dobila spiskove članova loža pod zaštitom Velikog orijenta. Na osnovu istraga tužilaštva jedan broj masona je optužen za korupciju i povezanost sa mafijom. To je dovelo do razlaza u okviru Velikog orijenta, tako da se jedan broj loža solidarisao sa Di Bernardijem i njegovim stavom o nedopustivosti takvog rada, okupljajući se u novoj Regularnoj velikoj loži Italije, koju je vrlo brzo, priznala UVL Engleske. Veći broj loža ostao je u sastavu VO Italije, sa novim velikim majstorom Virgiliom Gajtuom, koje imaju
podršku američkih velikih loža.
Kakve je sve razmere poprimila aktuelna masonska situacija u Italiji, svedoči i otvoreno pismo VO Italije, upućeno engleskim masonima, a objavljeno kao plaćeni oglas početkom 1996. godine u londonskom **Tajmsu**, kojim se engleski masoni pozivaju na otkazivanje poslušnosti UVL Engleske i njenom velikom sekretaru Majklu Hajamu, zbog njihovog **nemasonskog** i birokratizovanog stava prilikom oduzimanja priznanja od Velikog orijenta i priznavanjem nove Regularne velike lože Di Bernardija. Ovakva, u analima međusobnih komunikacija velikih loža nezapamćena praksa, nije promenila odluku UVL Engleske, koja je ostala pri čvrstom stavu o poštovanju Andersonovih Načela.
Do ovog novog deljenja masonerije u Italiji, Veliki orijent je imao 610 loža i nešto preko 15.000 članova, ne računajući
još oko 6.000 članova tzv. lože **Pjaca Del Đezu**, povodom koje ima prostora da se podrobnije elaborira uticaj katoličke organizacije **Opus Dei** na masoneriju, ne samo u Italiji. Nije neinteresantan ni podatak da je novi VM VO Italije Gajtu, potekao baš iz organizacije poznate pod imenom **Pjaca Del Đezu**.

AMERIČKI SIMBOLI
DVESTA godina ranije, kamen temeljac za **Predsedničku zgradu**, sa ukrštenim uglomerom i šestarom, najprepoznatljivijim masonskim simbolom, položili su masoni DŽorDžtauna. Projekat i za ovaj budući simbol ne samo slobode, već i američke moći, izradio je arhitekta, Irac rodom, DŽejms Hoban, koji je projektovao i zgradu Kapitola.
Danas se zdanja Vrhovnog suda, Kapitola, Vašingtonskog obeliska i Linkolnovog memorijalnog centra nalaze između avenija Nezavisnosti i Ustava, a Pensilvanijskom avenijom povezane su sa Belom kućom, koja, sa Obeliskom i Kapitolom daje tri tačke zamišljenog trougla. Dominantan visinom (preko 200 m) Vašintonov obelisk (u osnovi je kružni grčki hram, sa formom egipatskog obeliska i piramidalnim vrhom) je, sa masonskom javnom ceremonijom, otvoren 21. februara 1885. godine (za publiku pristupačan od 1888). Kamen temeljac je i za ovo zdanje-simbol položio VM VL Okruga Kolumbije, 4. jula 1848. godine.
U temelje postolja Statute slobode u NJujorku postavio je 5. avgusta 1884. godine Vilijam Brodi (Veliki majstor VL NJujorka) uglomer, lenjir i visak, masonske simboličke alate. Francuskom vajaru, garibaldincu i članu pariske lože **Alzas-Loren**, Frederiku Bartoldiju, koji je izradio Statuu, početnu ideju su dali Oskar i Edmon Lafajet, sinovi Vašingtonovog generala markiza Lafajeta, a Bartoldiju je u statičkoj konstrukciji pomogao mason A. G. Ajfel. Statua, kao simbol ljudske slobode i tolerancije među nacijama, ranije često nazivana i **Majka useljenika**, jer su je, sa uplovljavanjem brodova u njujoršku luku, prvu ugledali, verujući u njenu magičnu moć ostvarenja sopstvenih, američkih snova.

KRAJ