Nedelje ustaničke ofanzive

Piše: dr Miladin Stevanović
SIMA Marković, sada vrhovni komandant na drinskom frontu, sa vojskom beogradske i valjevske nahije (starešine su bili Jovan Grbović, Milić Kedić, Milivoje Tadić i drugi) je prešao Drinu iznad LJubovije, potukao Turke na Pribićevcu iznad Srebrenice, opkolio Srebrenicu, krenuo dalje prema Sarajevu i podigao tamo narod na ustanak.
Jedan deo Simine vojske se okrenuo prema Zvorniku, podigao tamo šančeve i otpočeo sa napadom na Zvornik. Ovde su dosta brojni Turci, oslanjajući se na zvornički grad, pružili snažan otpor, vršili česte protivnapade i nastojali da pojedine delove ustaničkih jedinica opkole i unište.
U Bosni se sa pridolaskom novih jedinica iz Srbije tamo ubrzo našlo oko 18.000 ustanika, kojima su se priključili mnogobrojni srpski dobrovoljci iz Bosne.
Ofanziva ustanika u Bosni je trajala nekoliko nedelja, i tom prilikom ustanici su zauzeli Srebrenicu, Janju, Bijeljinu i opet opasno ugrozili Tuzlu i Brčko.
Zeka i njegovi golaći su kao i 1807. godine doprli do Siminog Hana, Živinice i Banovića, gde su se presecajući puteve ka Sarajevu u blizini Kladnja susreli sa vojskom Sime Markovića.
U Turskoj su zazvonili na uzbunu. Bosna nikada kao tada nije bila ugrožena. Strepelo se za Zvornik, Tuzlu, Zenicu, pa čak i Sarajevo. Mobilisali su sve raspoložive snage u okolini, upućivali ih prema ustanicima i opet zatražili pomoć od Francuza.
Posle katastrofe ustanika na Čegru krajem maja 1809. godine, kada je trebalo spasavati Deligrad i Srbiju koja je bila opasno ugrožena od Niša, Karađorđe je pored naređenja da se njegova vojska povuče iz Staroga vlaha i pohita u pomoć Deligradu, takvu naredbu izdao i ustaničkim jedinicama u Bosni odnosno njenim komandantima Simu Markovića i Luki Lazareviću. NJima je Karađorđe naredio da napuste oslobođenu teritoriju u Bosni i povuku se preko Drine, koju je trebalo braniti.
Sa povlačenjem ustaničkih jedinica iz Bosne velika turska sila se slila na reci Drini i usmerila ka Loznici koju je tada branio Ante Bogićević, pa se narednih meseci i do kasne jeseni razviše teške borbe oko Loznice u kojoj je bila angažovana gotovo sva ustanička vojska koja se povukla iz Bosne.
Turci su smatrali da je utvrđena Loznica glavna smetnja za njihov dalji prodor prema Valjevu i Šapcu, pa su usmerili sve svoje snage da je zauzmu.
Ovamo je stigao prezdraveli Jakov Nenadović, koji je primio komandu nad čitavom ustaničkom vojskom na Drini. NJemu je Karađorđe posle pada Sokobanje, Deligrada i Ćuprije pisao: **Vi se dobro ukrepite... Vi te krajeve dobro držite...**
Stojan Čupić i Luka Lazarević sa ostalom ustaničkom vojskom koja je bila u blizini Loznice činili su sve što su mogli da olakšaju položaj Anti Bogićeviću i njegovim braniocima Loznice. U ovom cilju vršeni su prepadi na turske jedinice koje su držale Loznicu u opsadi, a golaći Zeke Buljubaše izazvali čitav niz diverzija na turskim prelazima preko Drine i njihovim logorima na Lozničkom polju /Tičaru/.
Jedno vreme Stojan Čupić i Luka Lazarević su se bavili i mišlju da prebace jedan deo vojske poviše Zvornika, da pređu tamo preko Drine i napadnu na Zvornik i Srebrenicu, kako bi time olakšali položaj braniocima Loznice.
Međutim, baš u to vreme dođe do velike koncentracije turske vojske u Bijeljini i Janji, odakle je ona pretila da upadne u Mačvu, pa su Luka Lazarević i Stojan Čupić morali da se okrenu prema Mačvi i pođu da je brane niz Drinu, a u pomoći Loznici ostadoše Jakov Nenadović sa Jadranima, Rađevcima i nešto Valjevaca.
Situaciju oko Loznice u to vreme je veoma dobro opisao Lazar Arsenijević Batalaka. Po njemu, po povlačenju iz Bosne u lozničkom šancu je bilo oko 2.000 ustanika, a u polju izvan lozničkog šanca oko 6.000 ustanika pod komandom Sime Markovića, Luke Lazarevića i drugih. Pod Loznicom je bilo oko 12.000 turskih vojnika. Početkom avgusta te 1809. godine pri prvom pokušaju Turaka da iz lozničkog polja prodru u šabačku nahiju, naleteli su na veoma vešto postavljene ustaničke zasede u Runjanima i Zabrđu, i tu izgubili oko 1.000 vojnika, pa su morali da se vrate natrag.

OPSADA BIJELJINE
U SKLADU sa Karađorđevim naređenjem Luka Lazarević, komandant šabačke nahije sa vojskom te nahije i Jadranima (starešine su bile: Stojan Čupić, Janko Cincar, Miloš Pocerac, Milosav Bakal, Sima Katić, Ilija Srđan, Zeka Buljubaša i drugi) je prešao Drinu nizvodno od Lešnice, podigao tamošnji srpski narod na ustanak, potukao Turke na Glavičicama i na Rakovcu i opkolio Janju i Bijeljinu.

(Nastaviće se)