Kraljev srebrni čekić

Piše: Zoran LJ. NIKOLIĆ
PRIČA o Avali kao piramidi odnosno Ivanu Meštroviću, kao tvorcu najupečatljivijih beogradskih spomenika, možda i ne bi izgledala tako autentično da svoj pečat nije stavio i prvi čovek ondašnje Kraljevine Jugoslavije - Aleksandar Karađorđević.
O njegovom pripadništvu masoneriji mnogo se govorilo, nagađalo i spekulisalo, ali je konačno izveštaj francuskog poslanika Leona Dekoa definitivno potvrdio kraljevo članstvo u slobodnozidarskoj organizaciji.
Zahvaljujući dokumentaciji Vojnog muzeja u Beogradu, kao i predusretljivosti kustosa Marine Zeković, došli smo do fotografija koje neumitno pokazuju kralja Ujedinitelja kao nespornog masona, jer postupci uvek govore više od reči.
Fotografije je napravio danas nepoznati autor, koji je pratio kralja tokom ceremonije polaganja kamena temeljca spomeniku Neznanom junaku. Sve se dešavalo na Vidovdan, 28. juna 1934. godine. Budući da je samo nekoliko meseci nakon toga Aleksandar ubijen u atentatu u Marselju, ove fotografije spadaju među poslednje koje su obeležile njegov životni put.

DANAS ostaje pitanje da li je Meštrović samo ispoštovao ideju kralja Aleksandra da se **na masonski način** potpiše na Avali i Beogradu, ili je, možda, sam bio tvorac takve ideje. Tek, a po postupcima koji su usledili, kralj je sigurno morao da zna šta to Meštrović radi.
Podsećamo da je u ondašnjoj javnosti, a pogotovo onoj beogradskoj, bila vođena vrlo žustra i oštra rasprava o tome gde bi trebalo da bude postavljen spomenik Neznanom junaku. Na kraju, bez obzira na mnogobrojne otpore toj ideji, upravo kralj je **presekao** debatu donevši lično odluku da crni monument zauzme mesto upravo na vrhu najbliže planine.
Među onima koji su bili najoštrije suprotstavljeni ovoj Aleksandrovoj i Meštrovićevoj ideji bio je Branislav Nušić, koji je često isticao kako je heroju nastadalom u Prvom svetskom ratu mesto negde u centru grada, i on je predlagao mesto ispred Doma armije, odnosno današnjeg Centralnog kluba Vojske Jugoslavije.
Eto, tipične nušićevske ironije, danas se tamo nalazi spomenik posvećen upravo - njemu.
A Nušić je govorio kako je besmisleno da takav spomenik bude postavljen tako daleko od centra grada, jer tamo odlaze samo imućni Beograđani, sa ljubavnicama, kojima je, zarad diskrecije, ponajmanje važno da se šepure pred tako važnim spomenikom. Najzad, odlasci na Avalu tih, predratnih godina bili su privilegija samo dobrostojećeg sloja ljudi koji su imali svoje automobile. I to je bio Nušićev argument, ali nije bilo po njegovom.
TOG Vidovdana 1934. godine, kralj Aleksandar došao je na Avalu praćen oficirskom svitom u svom specijalnom automobilu. Gardisti su već bili tu, i postrojeni su čekali da počne svečana ceremonija.
Posebnu dokumentarističku snagu fotografije iz Vojnog muzeja predstavlja trenutak kada je svečanost počela, i kada je kralj Aleksandar Karađorđević otpočeo ceremoniju držeći srebrni čekić u ruci. A srebrni čekić spada među osnovne simbole alatke kod masona.
Štaviše, u skladu sa simbolima slobodnih zidara, čekić je jedna od osnovnih alatki, pa čak i kada mason umre, odnosno, kako to kažu njegova **braća**, kada **ode na večni istok**, za njega se kaže i kako je **ostavio čekić**.
Tako je, na specifičan način, kralj posredno dao do znanja o svojoj masonskoj pripadnosti, kao i o simboličkoj slobodnozidarskoj crti koja je imala za zadatak da obeleži i sam budući spomenik.
To nije bilo sve, jer fotografija beleži još jedan, veoma bitan detalj koji je prethodio događaju. To su menzura sa uljem, posuda sa vinom, kao i srebrni čekić i kamen temeljac, koji su ceremonijalno na bezmalo isti način bili deo protokola kada su polagani kameni temeljci za Kapitol u Vašingtonu, kao i Kip slobode u NJujorku, spomenici koji su već dobro poznati i tipični simboli svetske masonerije.
Doduše, ovog puta se ne vidi da li je tu bila i posuda sa žitom, koja je redovno simbolički prisutna u ovakvim prilikama. Sve je to bio deo tzv. konsekracije, poslova koji prethode prvom ritualnom radu. Tako se može zaključiti da je ovo bila ceremonija koja nepobitno dokazuje slobodnozidarski milje, koja Meštrovića i kralja Aleksandra dovode u vezu sa ostvarenjem ove simbolične ideje.

OSVETA MASONA
JEDAN od autora koji se bavio istorijom masonerije Milan Banić dovodi ubistvo kralja Aleksandra u Marselju u nepobitnu vezu sa masonerijom. Banić je bio mason, ali je pre Drugog svetskog rata izašao iz masonerije i tokom antimasonske izložbe u Beogradu bio je aktivni ljotićevac. Prema njegovom mišljenju, kralj se u jednom trenutku udaljio od francuskih masona, kojima je prvobitno bio odan, i, navodno, ovo je bio način da mu se osvete.

(Nastavlja se)