Klimava sila osovine

Piše: Veljko Lalić
KOMISIJA za odlikovanja Pentagona odlučila je da generala Dragoljuba Mihailovića uvrsti u “Legiju zaslužnih”, nakon izveštaja istražne komisije Komiteta za pravden sud Draži Mihailoviću.
Ova komisija, koja je okupljala najuglednije ljude SAD (šest senatora, osam kongresmena, pet guvernera...) otvorila je javna saslušanja u Advokatskoj komori njujorške opštine 13. maja. Saslušanja su trajala pet dana, paralelno s procesom koji su komunističke vlasti u Beogradu vodile protiv Draže Mihailovića.
Najveću pažnju Komisija je posvetila navodnoj saradnji Mihailovića sa Silama osovine, jednoj od najtežih tačaka optužnice koji je Vojni sud u Beogradu prihvatio.
"Nisu izneti nikakvi dokazi koji bi Komisiji ukazali da je postojala bilo kakva saradnja između generala Mihailovića i Sila osovine. Naprotiv, svi dokazi imaju smisao da snažno opovrgnu postojanje bilo kakve saradnje. Treba imati na umu da su sve vrste svedoka... imali punu priliku da je otkriju ako je postojala. Članovi američke misije koji su bili upućeni kod obojice, Mihailovića i Tita, bili su naročito opomenuti da motre i raportiraju o bilo kakvom dokazu saradnje Mihailovića sa Silama osovine", počinje četvrta tačka Izveštaja Komisije za pravedno suđenje Draži Mihailoviću: navodna saradnja s neprijateljem.
SVI svedoci su tvrdili da im je bilo dozvoljeno da na Mihailovićevoj teritoriji idu slobodno, bez pratnje, gde god su hteli i kad god su želeli, i da razgovaraju bez ograničenja, podjednako s građanima i vojnicima. Nekoliko ih je svedočilo da ih je sam general Mihailović molio, kao ličnu uslugu, da učine nezavisna ispitivanja, i kad napuste Jugoslaviju da raportiraju verno o onome što su videli.
Postoje temeljni dokazi koji pokazuju da je saradnja za koju komunisti optužuju Mihailovića, učinjena, u stvari, u Titovom štabu, navodi se dalje u izveštaju Komisije za pravedan sud Draži Mihailoviću:
1. Američki oficir koji se spustio padobranom na Titovu zonu sa anglo-američkom misijom, u kojoj je bio Rudolf Čerčil, sin predsednika engleske vlade, svedočio je da je po njegovom dolasku mesni Titov komandant postrojio partizane i rekao im da je dolazak anglo-američke misije u Titov štab nedvosmislen dokaz da je general Mihailović sarađivao s Nemcima.
2. Isti američki oficir je kasnije posmatrao kada je američki bombarder oboren u akciji. Osam članova posade(trojica teško ranjeni) spustili su se na četničku teritoriju. Partizani su ubrzo napali četnike i prisilili ih na povlačenje, odvodeći sa sobom pet avijatičara koji nisu bili ranjeni. Tada su partizani kazali američkom oficiru da su videli četnike da vode Amerikance u obližnji nemački garnizon. Kasnijom istragom taj američki oficir je otkrio da su sva petorica bili evakuisani s četničke tritorije. Trojica ranjenih Amerikanaca, koje su četnici bili prisiljeni da ostave iza sebe, negovao je četnički doktor koji je došao tajno noću, kroz partizaneks linije.
3. Drugi američki oficir video je u Titovom štabu rad jedne fotografske radionice u kojoj su pravljene fotomontaže bratimljenja četnika i Nemaca. Slike su mu bile i pokazane.
JEDAN primer navodne saradnje, kako je svedočio oficir delegiran kod Tita, vredan je pažnje:
"Komandant korpusa pod Mihailovićevom komandom bio je optužen da ima u svom štabu ima ženu špijuna na nemačkom platnom spisku. Za taj prekršaj, general Mihailović je naredio da se komandant izvede pred preki sud. Okrivljeni je pobegao u Titov štab, gde je prijateljski primljen i unapređen u čin general-poručnika."
S druge strane, prema svedočanstvu američkog oficira delegiranog kod Mihailovića:
"U septembru 1944. naš oficir bio je na dužnosti kod jednog Mihailovićevog komandanta korpusa. Uz odobrenje četničkog komandanta pokušao je da pregovara s Nemcima o predaji jednog garnizona. U isto vreme, pokušao je da ugovori s mesnim partizanskim komandantom međusobno primirje i udruženi napad čenika i partizana na Nemce. Partizanski komandant je to odbio. Tada su četnici, nakon što su odbili partizanski napad, napali nemački garnizon, zauzevši ga i zarobivši posadu. Grad su zatim predali Rusima, koji su bili u blizini. Nekoliko časova kasnije, Rusi su zarobili američkog oficira i stavili ga u isti zatvor s Nemcima. Rusi su počeli da razoružavaju i hapse četnike koji su oslobodili to mesto. Prema beogradskim novinama, četnički komandant je bio ubijen, pošto je priznao da je bio kriv za saradnju s Nemcima...

DO KRAJA UZ SAVEZNIKE
ISKAZI američkih oficira pred Komisijom pokazuju ne samo nepostojanje saradnje Mihailovića i Sila osovine, već dokazuju da su general i njegovi ljudi nastavili da vode neprijateljske akcije protiv oba protivnika, Nemaca i Italijana, čak i posle savezničkog obustavljanja pomoći i usredsređivanja celokupne svoje podrške u korist maršala Tita, pa i posle italijanske predaje.
(NASTAVLJA SE)