Leteći odred

JOŠ u ranoj mladosti se učitelj Jovan Stojković u južnoj Srbiji sukobio sa bugarskim komitama, koji su naročito gonili srpske sveštenike i učitelje i branili roditeljima da decu šalju u škole.
Kada je teror postao neizdrživ, Stojković donosi sudbonosnu odluku, koja će ga trajno odvojiti od humanog poziva prosvetara i odvesti u brda da s puškom brani slobodu.
Od drugova dobija titulu vojvode i naziv Babunski, po kojoj će biti prepoznatljiv tokom celog kasnijeg života.
Obazriv i uvek spreman na akciju, nikad ništa nije prepušato slučaju. Tako je bilo i toga dana: spuštajući se sa planine Babune nije želeo po danu da uđe u selo Omorane. Osetio je zasedu koju su Bugari postavili na 1.000 metara ispred sela.
Uputio je patrolu da izvidi teren, a onda doneo odluku: ostavio je manju grupu na mestu zastanka da zavara komite, a sa ostalima, u većem luku, obišao i došao iza leđa zasedi.

Iznenađeni Bugari padali su kao snoplje. Pobeda je izvojevana sa minimalnim gubicima.

U Kumanovskoj bici učestvuje sa 1.500 četnika objedinjenih pod komandom vojvode Vuka i u toku noći između 23. i 24. oktobra 1912. godine, kod Srtevice, biva ranjen.
U Drugom balkanskom ratu 1913. godine vojvoda Babunski sa svojim ljudima učestvuje u Bregalničkoj bici.
Pred početak Drugog svetskog rata u južnoj Srbiji i Makedoniji jačaju aktivnosti bugarskih komita, koje postaju ozbiljna opasnost za Kraljevinu Srbiju. Ugrožena je duboka pozadina fronta na Savi i Dunavu i komunikacije koje vode prema Grčkoj - jedinom mogućem kontaktu sa saveznicima.

Borac od ugleda Jovan Stojković Babunski ponovo se našao na odgovornom i teškom zadatku. Sa sobom je poveo borce u koje je verovao i koji znaju i mogu da izvršavaju specijalne zadatke.
Nešto kasnije Ministarstvo unutrašnjih dela Kraljevine Srbije formira „Leteći žandarmerijski odred" i za komandanta imenuje potporučnika Jovana Stojkovića.
Dopisnik pariskog „Žurnala" u svom redovnom izveštaju sa zaraćenog prostora izveštava: „...Dobrovoljci Žandarmerijskog odreda vojvode Babunskog pravili su čuda od junaštva. Dve stotine žandarma, krveći se mesec dana, sve do 14. novembra, branilo je Kačanički klanac. Bore se sa bugarskim vojnicima kao risevi..."
Krajem 1915. godine, prilikom povlačenja francuske vojske iz južne Srbije, Odred vojvode Babunskog našao se u sastavu 8. puka afričkih lovaca, 122. divizije, i izvršavao odgovorne zadatke u oblasti Đevđelije. Na vrhu Odža Tepe zaslužio je visoko odlikovanje Francuske, jer je pomogao jednom njihovom bataljonu da se priključi matičnoj jedinici.

Sve vreme boravka jedinica na Solunskom frontu, Odred vojvode Babunskog je u pozadini neprijatelja u Makedoniji, gde po naređenju komandanta srpske 1. armije prikuplja operativne podatke i šalje komandi kao pomoć u donošenju pravilnih odluka u pripremama za proboj Solunskog fronta.
Zasluge Letećeg odreda vojvode Babunskog bile su neprocenjive i za francuske jedinice isturene prema bugarskim položajima, jer su slabo poznavale teren. U decembru 1917. godine sa svojim ljudima uspešno je neutralisao nemački motorni čamac u Prespanskom jezeru, koji je bio pretnja francuskim jedinicama. Za taj podvig srpska Vrhovna komanda ga je unapredila u čin poručnika i odlikovala Karađorđevom zvezdom sa mačevima. Pred strojem saveznika pročitana je pohvala savezničkog komandanta, a Jovan Stojković Babunski odlikovan Ratnim krstom sa zlatnom palmom.

(Nastaviće se)