Drakonski sud partije

Piše: Pero Simić
UZ stotine znanih i neznanih ljudi tada su iz KPJ izbačeni i mnogi osnivači i vodeći funkcioneri ove partije. Od Koste Novakovića, Sime Markovića, Vladimira Čopića i Akifa Šeremeta do Jovana Mališića i niza drugih.
Lični dosijei ovih ljudi, koji su autoru ovog feljtona stavljeni na raspolaganje u Centralnom arhivu Ministarstva bezbednosti Ruske Federacije pokazuju da su svi oni u Moskvi osuđeni na smrt i streljani 19. aprila 1939, upravo onda kada je u sovjetsku prestonicu stigla presuda koju im je Tito izrekao. I sve ih on, zbog toga, nosi na svojoj duši. Evo kako izgledaju ”protokoli smrti” ovih nevinih ljudi, koji se sada prvi put predočavaju javnosti:

DRAGAČEVAC (Dragočevac), Petar Petrović, ili NOVAKOVIĆ, Kosta, rođen 1891. (1886) u Čačku (Čehoslovačka, tako u originalu umesto Srbija), Srbin. Obrazovanje akademsko (završio Fakultet prirodnih nauka u Beogradu, 1913. godine), član Socijaldemokratske partije od 1907. do 1919. godine, član KPJ od 1919. do 1927. godine, član KP(b) 1927-1928. godine, od 1928. godine član Komunističke partije Nemačke, isključen 1932. godine zbog frakcionaške delatnosti. U trenutku hapšenja bio pomoćni radnik Petnaeste litografije, živeo u Moskvi, ul. Pehotnaja br. 24, stan 1.
Uhapšen 19. jula 1938. godine. Vojni kolegijum Vrhovnog suda SSSR osudio ga 19. aprila 1939. godine na smrt streljanjem. Presuda izvršena 19. aprila 1939. godine. Rehabilitovan 10. juna 1958. godine.
MARKOVIĆ Sima Milošević, rođen 1888. godine u Kragujevcu (Srbija), Srbin. Do revolucije (1917) bio profesor Beogradskog univerziteta na katedri za matematiku i fiziku, doktor matematičkih nauka. U trenutku hapšenja bio stariji naučni saradnik, profesor Filozofskog instituta Akademije nauka SSSR. Član Srpske socijaldemokratske partije 1907-1919. godine, od 1919. godine član KPJ.
Živeo na adresi: Moskva, ul. Gorkog br. 36, stan 23. Uhapšen 20. jula 1938. godine. Vojni kolegijum Vrhovnog suda SSSR osudio ga 19. aprila 1939. godine na smrt streljanjem. Presuda izvršena 19. aprila 1939. godine. Rehabilitovan 10. juna 1958. godine.
ČOPIĆ, Vladimir Ivanović je SENjKO, GEORG, VINTER, rođen 1891. godine u gradu Senj (Jugoslavija), Hrvat. Od 1912. godine član buržoasko-nacionalističke organizacije ”Mlada Hrvatska”, član KPJ od 1919. godine, godine 1914. završio Pravni fakultet Zagrebačkog univerziteta. Od 1924. do 1929. godine radi u IKKI, godine 1930-1931. radi u Čehoslovačkoj kao rukovodilac organizacionog odeljenja IKKI, a 1932-1935. godine u Sekretarijatu IKKI. Godine 1932. završava Vojnu akademiju RKKA (Radničko-seljačke Crvene armije) u Frunzeu, 1937-1938. godine bio na službi u republikanskoj armiji Španije kao komesar i komandant brigade. Živeo na adresi: Moskva, hotel ”Luks”.
Uhapšen 3. novembra 1938. godine. Vojni kolegijum Vrhovnog suda SSSR osudio ga 19. aprila 1939. godine na smrt streljanjem. Presuda izvršena 19. aprila 1939. godine. Rehabilitovan 10. juna 1958. godine.
BERGER, KARL JOSIFOVIĆ je ŠEREMET AKIF AMEDOVIĆ, rođen 1899. godine u Kladnju (Bosna), Hrvat. Od 1919. godine član KPJ, isključen iz KPJ 1932. godine zbog trockističke delatnosti, godine 1921. završio Pedagoški fakultet Zagrebačkog univerziteta, bez određenog zanimanja. U momentu hapšenja na službi u Kominterni. Živeo na adresi: stambena zgrada ”Odmor Lenjingrađanke” br. 4, pošta Zelenbor.
U 1932. godini uhapsio ga OGPU (Zajednička državna politička uprava, tadašnja sovjetska tajna policija) zbog frakcionaške delatnosti u Moskvi i poslat je u Alma Atu na tri godine. Ponovo uhapšen 19. jula 1938. godine. Vojni kolegijum Vrhovnog suda SSSR osudio ga 19. aprila 1939. godine na smrt streljanjem. Presuda izvršena 19. aprila 1939. godine. Rehabilitovan 10. juna 1958. godine.
MARTINOVIĆ (MALIŠIĆ-MOLŠIĆ), IVAN (JOVAN) PAVLOVIĆ, rođen 1902. godine u Danilovgradu (Crna Gora), Crnogorac. Godine 1927. završio Vojnu političku akademiju RKKA Tolmačeva u Lenjingradu, od 1931. do 1932. godine radio kao sekretar partijskog komiteta fabrike ”Nova zora”, od 1936. do 1937. godine rukovodilac na katedri za filozofiju u Inženjersko-tehničkoj akademiji za vezu u Moskvi. Član KPJ od 1918. godine, član SKP(b) od 1924. godine. U momentu hapšenja nalazio se u Kadrovskom odeljenju Kominterne. Živeo na adresi: Moskva, ul. Boljšaja Serpuhovka br. 34, stan 194.
Uhapšen 17. novembra 1938. godine. Vojni kolegijum Vrhovnog suda SSSR osudio ga 19. aprila 1939. godine na smrt streljanjem. Presuda izvršena 19. aprila 1939. godine. Rehabilitovan 10. juna 1958. godine.”
(Nastaviće se)