Kralj prvi gost

MESTO na kome je započeta gradnja palate bilo je najlepše na terazijskom platou. Izdignuto na savskoj i dunavskoj padini, mesto se videlo i sa austrougarske strane.
Kada su radovi počeli u martu 1905. veliki broj Beograđana je dolazio da gleda temelje budućeg zdanja na Terazijskom trgu. U temelj su postavljene 82 drvene grede duge po pet metara i debele po 30 centimetara, zatim 30 vagona varenog gvožđa u šipkama, dugim do devet metara, 10 vagona tvrdog ripanjskog granita i kamena. Preko svega toga postavljena je betonska ploča debela 2,2 metra. A na toj ploči nazidana je palata “Rosija”.
Zidanje ciglama otpočelo je tek u proleće 1906. Radove na hotelu je izvodio građevinar Karlo Knol sa zidarima iz Crne Trave. Nadzorni inženjer bio je arhitekta Jovan Ilkić. Palata je građena timski. Radovima za armirani beton rukovodio je arhitekta Matija Šnajder.
Graditelj je bio Karlo Knol, čovek koji je uveo modernu gradnju u Srbiju. Novo u arhitekturi Beograda od vremena Kneza Mihaila, koji je zaslužan za njegov urbanizam, bile su baš asimetrične građevine sa uticajem vizantijskog građenja, ali i sa preuzimanjem morfologije i strukture novih stilova.
Karlo Knol je uradio vijugave linije, floralne ornamente, asimetričnu konstrukciju, vitke prozore, erkere koji izdužuju zidno platno i nezaobilazne ženske maske orijentalne inspiracije. Sve su to obeležja evropske secesije koja svoje prve korake započinje delima zanatlija u metalnim ukrasnim ogradama ferforžeima, vratima, posebno gvozdenim gelenderima unutrašnjih stepeništa da bi se prenela na dekoraciju fasade.
- Zgrada je zidana u čistom imper-stilu. Cokl je izrađen od najboljeg srpskog ripanjskog granita, a sav parter do prvog sprata obložen je pravim švedskim crvenim granitom. Cokl i taj švedski granit koštali su više od 150.000 dinara. Spoljni zidovi od prvog sprata pa do krova obloženi su fino izrađenim žućkastim pločicama od mijodike, a ukrašeni su ornamentima zelene boje, takođe od mijodike i od bronziranog bakra, zabeležio je hroničar.
- Hotel “Moskva”, objekat po kome se raspoznaje grad, pojavio se na pragu 20. veka kao znak napretka Beograda i njegovog stremljenja ka savremenom svetu - zapisao je arhitektonski stručnjak Željko Skalamera.
Izgradnja palate “Rosija” bila je velika ruska privredna, ali i politička investicija u Srbiji, što nije baš bilo po volji velikim silama. Zato su vlasti u Srbiji, pa i sam monarh Petar Prvi Karađorđević, izbegavale da pompezno i javno otvore palatu “Rosija” za javnost. Ta svečanost je izvedena iz dva dela, da ne bi imala isključivo politički značaj.
Na Srpsku novu godinu 14. januara 1908. uz svirku dvorskog orkestra, kralj Petar Drugi Karađorđević je otvorio palatu “Rosija” sa kafanom “Moskva”.
Tadašnje “Večernje novosti” tog 15. januara 1908. objavljuju sledeću, danas već istorijsku, vest: juče pre podne posetilo je Njegovo kraljevsko veličanstvo kralj u pratnji svojih ađutanata novu palatu Društva ‘Rosija’. Njegovo kraljevsko veličanstvo dočekali su pri glavnom ulazu direktor beogradske filijale Društva g. Svetozar Vukadinović i društveni arhitekt g. Vladislav Karlović iz Beograda. Njegovo veličanstvo pregledalo je sa interesovanjem sve prostorije, kako hotel, tako kafanu, restoran, stanove i kancelarije društvene. I izrazilo je svoje puno priznanje i dopadanje, poželevši Društvu ’Rosija’ svaki uspeh.”
Svečano otvaranje i veselje obavljeni su i 17. januara 1908. uz koncert Kraljeve garde. Za to je bio dat oglas u beogradskim novinama.
Povodom otvaranja palate “Rosija” 17. januara 1908, održan je i svečani prijem, sa početkom u 20 časova. I taj događaj su novine zabeležile, pa je “Večernji list” pisao:
“Gostionica ’Moskva’ je bila puna gostiju, toliko da nije bilo mesta, iako se na ulazu plaćalo 1 dinar.”
(Nastaviće se)