Slova od - olova

MNOŠTVENA knjiga, knjiga-zvezda-žeravica sjaji u Gutenbergovoj galaksiji 550 godina! Slavljenica je zaslužila jedinstvenu miloštu - knjigu o sebi, knjigu o knjizi, sopstveni spomenar i spomenicu, miloštu nad miloštama!
Njeni nevini, iskreni “vernici” čestitali bi joj na svoj način: - Dabogda nam živela još toliko i godinu više!
U tim rečima čestitke prividan je vremenski luk, most od Gutenbergovog olova do zlata našega čitanja! Međutim, vratimo se putem rečenice u “porodilište” prve knjige, u štampariju Johana Gutenberga, gde se “odigrava” jedinstveno, civilizacijsko rođenje “knjige pred knjigama”. Da bi se prva knjiga svela u “grafičko telo” bila su neophodna tzv. pomična slova. Kada je Majstor, “prvi crni umetnik” Gutenberg, od olova izlio “pomična slova” - “srednji vek je izašao iz srednjeg veka!” Svetlo iz njegove štamparije, svetlo Gutenbergove galaksije obasjalo je svet! Uvod u prvo publikovano, revolucionarno tipkarsko “čedo”, predigra u štampariji bila je mala knjiga latinske gramatike štampana nekoliko godina pre “crvenog slova i broja”, pre 1450. godine, kada je počeo rad na Bibliji. Pre Biblije, Gutenberg je štampao i malu “pretknjigu” s imenom “Donat”, kako bi ispitao i proverio svojstva i mogućnosti drvene prese (dorađene od prese za pravljenje vina) i osmislio postavljanje zasebnih metalnih slova, koja je stavljao u pesak.
Za štampanje četrdesetdvoredne Biblije koristio je štamparsko mastilo na bazi ulja, 300 različitih slova i ručno izrađen papir iz Italije.
Svaki list toga papira bio je “overen” vodenim žigom. Biblija, prvorođena knjiga, u prodaji se pojavila u martu 1455. godine, ključnog datuma zapadne civilizacije! Većinu primeraka otkupila je Crkva.
Johan Gutenberg (1395-1468) je rođen u nemačkom gradu Majncu. U rodnom gradu i u Strazburu, kao poznat “zanatlija”, bavio se zlatarstvom te rezanjem i obradom dragog kamenja. Ovaj epohalni izum svrstao je Gutenberga među “petoricu izabranih” milenijuma (zajedno sa Isakom Njutnom, Martinom Luterom, Čarlsom Darvinom i Viljemom Šekspirom). Reč knjiga (na svim jezicima) razgranala se u mnoštvo znakova i značenja, nadrasla svoje iskonsko semantičko “poreklo”: čovek od knjige, književan čovek, knjižara, rasknjižiti, uknjižiti, oknjižiti; knjigoljub, knjižar, književnik, knjiški, sitna knjiga, knjiški moljac, voditi knjigu, knjigovođa, knjigopisac, knjiga za ne daj bože, prva knjiga, knjiga nad knjigama, knjigovezac, crna knjiga, otvorena knjiga, bela knjiga, knjiga pamtljivica...
I pisac feljtona i čitalac zavide Umbertu Eku na ličnoj “planeti knjiga”, na kružnom apartmanu u Milanu, idealnom domu za 28.000 neobičnih, retkih knjiga. To je neprežaljeni signaturni list u koji se nećemo upisati: Sibiline knjige na čijem se plamenu “grejao” knjigoubica Vandal Stiliho; “Persijanci” (Timeotijeva lirska poslanica s najviše godova); Knjiga Anonima iz Kine, “prostrana poput bezdana”; Platonova “knjižica” iz “Teeta” ( - Dođi, robe, uzmi knjigu i čitaj!); Numove knjige sa hartijom od kedrove latice; čudesni primerak “Ši Kinga” (u kojem raste bela mirisna sa afrodizijskim hlorofilom); Kalidasina knjiga (ružičnjak pun beračica “vlažne ljubavi” kojima iz ušiju niče cvet akacije); primerak Firdusijeve “Knjige kraljeva” (u kojem Tehnima grize usne čitača); Hajamova knjiga pisana vinom; Gurganijeva sufijska “lepotica” (u kojoj su ujedinjene sve božanske i prirodne knjige); jedinstven primerak “Šir Haširima” (od čijeg čitanja se jezik žari “kao trska hitroga pisara”)...
Svaki strastan čitač upisao bi se u signaturu sna od mnoštvene knjige u knjigama! “Ta signatura je neprebol za idealnom bibliotekom.” Ona je i pripomoć čitaču da sam priredi svoju verziju, svoje autorsko “prošireno” izdanje antologije željenih knjiga. Narod bi rekao: “Ako u knjizi nisi, nigde nisi.” A Stari Grci: - Sapijenti sap! (Pametnom dosta!)
(Nastaviće se)