Svetac svakog krsta

KAKO je zapisao u predgovoru knjige "Sveti Đorđe vitez Boga živoga", mitropolit crnogorsko-primorski Amfilohije, sveti Georgije, među Srbima od milja nazvan sveti Đorđe, ostao je veran Gospodu svome do smrti, "prinijevši mu na uzdarje sve što je imao - i imanje svoje, i mladost, i sam život svoj, kao što je i Gospod na Golgoti njemu i svima nama prinio na dar Sebe samoga..."
Ovom velikomučeniku hrišćani se mole od Jerusalima do Rusije i Dalekog istoka - na sve četiri strane hrišćanske vaseljene. Neprestano osećajući zaštitničku moć i pomoć ovog Božjeg viteza, hrišćani su mu vekovima prinosili na stotine i hiljade svojih crkava i manastira i najraznovrsnijih priloga, kao što su njegovim imenom nazivali i tolika pokolenja svoje dece, mnoge ustanove svojih država i kultura.
Prve crkve, posvećene ovom svetitelju u novostvorenoj nemanjićkoj državi su Đurđevi stupovi u Raški u Srbiji, i Stubovi Đurđevi budimljanski u Crnoj Gori, koje su podigli veliki župan Stefan Nemanja i njegov sinovac, župan Prvoslav. Ovom svetitelju su posvećene i kapele u Hilandaru, Studenici i Studeničkoj Gornjoj isposnici i Svetoj zemlji, u gradu Akri, čiji su ktitori i obnovitelji Simeon Mirotočivi i svetitelj Sava. Sveti Đurađ - Đorđe, kao čudesni pomoćnik u ratnim pohodima Milutina i Stefana Dečanskog dobio je od njih mnoge nove i obnovljene crkve i manastire. Tokom 15. veka svetođurđevske zadužbine podižu despot Đurađ Branković, Stefan Vukčić Kosača i Đorđe i Jovan Branković. Sa obnovom srpske Patrijaršije 1557. godine, obnavljaju se i stare svetođurđevske crkve.
Sveti Vasilije Ostroški, uoči svoga predstavljanja 1671, ponovo uzdiže svetođurđevski barjak u srpskom narodu. Gotovo istovremeno, na primorju i dalamtinskom zaleđu pod vlašću Austrougarske i Mletaka niču mnogobrojni novi svetođurđevski pravoslavni hramovi. U novijoj istoriji i srpske crkve svetog Georgija delile su sudbinu naroda, kako u ratovima sa Turskom, tako i u Prvom i Drugom svetskom ratu. Ratni vihor je odneo na desetine crkava svetog Đorđa, ali je narod ostao odan ovom svecu i velikomučeniku Hristovom.
Đurđevdanski uranci, uz kupanje i umivanje na rekama i izvorima, utkali su se duboko u narodne običaje. "Đurđev danak" je tako bio i ostao ne samo "hajdučki sastanak" nego i duhovni prostor sretanja ljudi, narodnih običaja i civilizacije.

FELjTON je pripremljen prema knjizi "Sveti Đorđe, vitez Boga živoga", koju su sa blagoslovom srpskog patrijarha Pavla i trudom mitropolita crnogorsko-primorskog Amfilohija, izdale "Svetigora" i "Novosti".
(Nastaviće se)