Savršenstvo Gospodina Foke

DA bi se u šumi sjajnih ostvarenja izabralo 10 najboljih po mišljenju TV kritičara: Olge Božičković, Olge Bosnić, Dimitrija Pekića, Branke Otašević, Prvoslava S. Plavšića i TV urednika Aleksandra Avramovića, Televizija Beograd je 1993. godine objavila rezultate konkursa povodom proslave svog 35. rođendana.
To su: “Gospodin Foka”, “Burleska o Grku”, “Daleko je Australija”, “Čep koji ne propušta vodu”, “Generali, ili srodstvo po oružju”, “Pogledaj me nevernice”, “Ruski umetnički eksperiment”, “Karađorđeva smrt”, “Kroz prašume Južne Amerike” i “Jastuk groba mog”.
Za “Gospodina Foku” Gordana Mihića i reditelja Aleksandra Đorđevića kritika je ocenila da se radi o savršenstvu teksta, režije i glume, gde su Slobodan Perović i Neda Spasojević bili čudesno obični u svojoj neobičnosti: ona navaljuje, a on se grčevito brani od promene svog samačkog života. Kada se odbrani, odmah će zbog toga zažaliti. Po scenariju Andreja Hinga “Burlesku o Grku”, priču o životu španskog slikara El Greka, režirao je Slavoljub Stefanović Ravasi sa Ljubom Tadićem u glavnoj ulozi.
Po oceni TV kritike, drama Bojane Andrić “Daleko je Australija” je tipičan predstavnik “beogradske škole” koja se bavi malim ljudima i običnim, naizgled beznačajnim događajima. Ali, kao i kod velikog Čehova, koji je od malih tema pravio sudbinske drame, i ovo je svojevrsna priča o čežnji, o večitom ljudskom traganju za srećom koja je uvek negde drugde i stalno im izmiče. Tražili su je čak do Australije: Jelisaveta Sablić, Mirjana Vukojičić, Dragomir Čumić, Božidar Pavićević Longa, Olivera Marković i Dragutin Guta Dobričanin.
Jedna od najnagrađivanijih TV drama iz sedamdesetih godina je “Čep koji ne propušta vodu” Branka Reljića, u režiji Aleksandra Đorđevića. Uloge su tumačili: Jelisaveta Sablić, Đorđe Jelisić, Dragomir Bojanić Gidra, Severin Bijelić, Slobodan Aligrudić, Mića Tomić i Danilo Stojković.
Kroz svojevrsnu farsu, Borislav Pekić je u drami “Generali, ili srodstvo po oružju” ismevao ratnički poklič. Priča, koju je režirao Ljubomir Draškić dešavala se u Beogradu pred Drugi svetski rat, a uloge su tumačili: Vlastimir Đuza Stoiljković, Đorđe Jelisić i Renata Ulmanski.
U deset najboljih našle su se i tri dokumentarne drame. Ostvarenjem Miroslava Josića Višnjića “Pogledaj me nevernice” u kome su glumili naturščici, a režiser Srđan Karanović otvorio je 1974. vrata svojoj poetici koju će kasnije razviti u brojnim filmovima. Danko Popović napisao je scenario za “Karađorđevu smrt”, koju je režirao Đorđe Kadijević. U priči iz naše neslavne istorije igrali su: Aleksandar Berček (Miloš Obrenović), Marko Nikolić (Karađorđa), Pavle Vuisić (Vujica), Miodrag Radovanović (Marašli Ali-paša), Gorica Popović (Kneginja Ljubica) i Bora Todorović (Naum).
Priču o velikom srpskom prosvetitelju Dositeju Obradoviću, pod naslovom “Jastuk groba mog”, napisao je Slobodan Stojanović, a režiju potpisao Sava Mrmak. Iako već u poznim godinama, Dositeja u Trstu 1807. iz duhovne i stvaralačke ravnoteže potpuno su izbacile emocije jedne mlade žene. Sjajnu ulogu u ovoj dokumentarno-ljubavnoj priči ostvario je 1990. godine Rade Marković, a partneri su mu bili: Vesna Trivalić, Rahela Ferari, Branislav Jerinić, Miodrag Krivokapić, Slobodan Bešlić, Vesna Malohodžić, Danilo Lazović, Predrag Tasovac, Zoran Rankić i Radmila Đuričin.
Tada mladi Marko Marinković potpisao je kao scenarista i reditelj dramu “Kroz prašume Južne Amerike” (1989), čije su junakinje dve devojke iz našeg podneblja. Našavši se u američkoj provinciji, one preživljavaju po prašnjavim predelima i salunima u koje svraćaju vozači “drumskih krstarica”. Sjajno su ih odigrale Vladica Milosavljević i Dušanka Stojanović. I konačno, kada su Branimir Dimitrijević i Boris Miljković 1982. snimili “Ruski umetnički eksperiment”, to je predstavljalo u to vreme jedan od najizrazitijih medijskih eksperimenata u produkciji TV Beograd. Video-rad, za čiju dramsku bazičnu nit je uzet događaj iz sovjetske avangarde dvadesetih godina prošlog veka, upotpunjen je besprekornom montažom Mihaila Jovanovića, koji je ovim radom i diplomirao na beogradskom FDU. Čudu od eksperimenta doprinela je i scenografija Miljana Kljakovića Kreke, kao i kolažna muzika, od revolucionarnih pesama do roka!
(Nastaviće se)