Strah od mrtvog Filipa

 TITO, Kardelj, Đilas, Kraš, Leskošek i Ivo Lola Ribar tada isteruju iz KPJ i gotovo sve njene osnivače i šestoricu od ukupno devetorice sekretara njenog Centralnog komiteta, izabranih od osnivanja partije 1919. godine: Filipa Filipovića, dr Simu Markovića, Jovana Mališića, Đuru Cvijića, Antuna Mavraka i Milana Gorkića. Sedmog sekretara, Đuru Đakovića, jugoslovenska policija ubila je 1929, a preostala dvojica, Pavle Pavlović i Triša Kaclerović, na vreme su se iz KPJ povukli u sindikate.
Tito i njegovi asistenti znali su šta rade: članstvu KPJ uglavnom će saopštiti izmišljena imena onih koji su iz partije izbačeni zato što su “gore sjeli”. Za Gržetića će reći Flajšer, Đuru Cvijića - Krešić, Stjepana Cvijića - Andrej, Kamila Horvatina - Petrovski, Vladimira Čopića - Senjko, Jovana Mališića - Martinović, Vilhelma Horvaja - Švarcman, Gojka Samardžića - Švarc, Kostu Novakovića - Dragačevac, Akifa Šeremeta - Berger, Radomira Vujovića - Liht, Jovanku Horvatin - Graberica, Janka Jovanovića - Drenovski. Na prvo, počasno mesto onih koji su “sjeli” staviće Gorkića, a skraćenim pravim identitetom osloviće samo Simu Markovića, Antuna Mavraka, Grgura Vujovića, Simu Miljuša i njegovu suprugu Zoru Miljuš.
Zbog straha od negativnih reakcija partijskih organizacija, za Filipa Filipovića, koga su, kao i ogromnu većinu drugih, posmrtno isključili iz KPJ, nisu naveli čak ni pseudonim.
U gornjem desnom uglu zapisnika “Sjed...” piše da je ona trajala tri dana, a prema onome što je Tito napisao Kuharu, seansa se odvijala puna četiri dana.
Dileme nije bilo - na kraju ovog dokumenta, koji ni desetak godina posle Titove smrti nije bio dostupan javnosti, posebno je zapisano i podvučeno: “Sve odluke su donete jednoglasno”.
Smatrajući da će završnim obračunom sa svim jugoslovenskim žrtvama staljinističkih pogroma u Sovjetskom Savezu konačno dobiti toliko željenu titulu prvog staljiniste Jugoslavije, Tito je posle “Sjed...” Kuharu poručio: “Rješenje pitanja firme s veseljem je pozdravljeno”.

Tetkini gosti

DESETAK dana posle izbacivanja iz KPJ svih Jugoslovena koji su “gore” pobijeni i uhapšeni, Tito je sazvao drugi sastanak svog “privremenog rukovodstva”. Zasedanje je održano u kućici njegove tetke Ane Kolar u slovenačkom selu Trebču, udaljenom desetak kilometara od Kumrovca.
Došao je i rekao:
- Dobar dan, teta. Budete nešto napravili za obed?
- Za koliko?
- Za sedmoricu.
Na njegov predlog “jednoglasno je primljeno” Otvoreno pismo članovima KPJ, koje je on napisao na osnovu Rezolucije o radu KPJ sročene u Moskvi. U ovom dokumentu, koji je potpisao još nepostojeći CK KPJ, Tito je jugoslovenske komuniste obavestio o tome kako su “godine 1937. u redovima naše Partije i u njenom rukovodstvu otkriveni špijuni i neprijatelji Partije i radničke klase”. Delatnost svih vođa KPJ, pobijenih u Moskvi, on je okarakterisao kao zločinačku, a njihove likvidacije “historijskom prekretnicom za našu Partiju”. Konkurente u borbi za titulu generalnog sekretara KPJ nazvao je “nezdravim elementima koji imaju bolesne ambicije”, a sve oponente neprijateljima “koji godinama koče rad i razvitak Partije”.
Kad kaže “razvitak” Tito misli na staljinizaciju KPJ, jer u produžetku ističe da su za njega najopasniji oni komunisti koji samo “na riječima prihvataju odluke KI”, a da su on i njegovi saradnici, za razliku od njih, “odani Kominterni” i da joj zahvaljuju što je KPJ “i ovog puta pružila svoju pomoć”. Sebi i drugim bezrezervnim staljinistima, koje naziva “zdravim kadrom”, Tito ovog puta odaje priznanje što su iz KPJ najzad eliminisali one “koji su godinama kočili rad i razvitak naše Partije”:
- Pomoću KI i zdravog kadra u zemlji, koji je vjeran Partiji, izašla je ona ojačana poslije svih tih udaraca.
U OVOM dokumentu Tito najavljuje novo “čišćenje” partije i poziva sve svoje pristalice da se “uče na iskustvu herojske borbe ruske Boljševičke partije, koje je divno izloženo u kratkom izdanju Historije Svesavezne komunističke partije (boljševika), koju je on preveo na hrvatski jezik.

Novo čišćenje

Rezoluciju o radu KPJ, na osnovu koje je Tito napisao Otvoreno pismo članovima KPJ, krajem decembra 1938. u Moskvi je napisala četvoročlana komisija u kojoj su bili Dmitrij Manuiljski, finski komunista Oto Kusinen, visoki sovjetski obaveštajac Mihail Trilizer, alijas M. A. Moskvin, i Tito. U propratnom pismu Georgiju Dimitrovu rečeno je da ovaj dokument treba “u osnovi odobriti kao predlog koji je izradilo rukovodstvo KPJ”, a tridesetak godina kasnije u njegovim sabranim delima će biti objavljeno da je njen “autor Tito”.
U tom propratnom pismu Dimitrovu je predloženo da se sedmorica-osmorica Titovih pristalica iz Slovenije, Hrvatske i Srbije “utvrde kao Privremenio rukovodstvo partije”, ali generalni sekretar Kominterne nije prihvatio ovaj predlog. Reč utvrdi zamenio je rečju smatra, ali jugoslovenski komunisti uopšte nisu upoznati sa ovim delom rezolucije, već je on, po Titovom nalogu, od njih skriven.
Zapisnik sa sednice u tetkinom domu, koji za Titovog života nije bio dostupan istraživačima, nosi naslov “Drugi sastanak 2. IV. 39”. To je dokaz više da je ona martovska “Sjed...” predstavljala vatreno krštenje, prvi, osnivački sastanak tog “privremenog rukovodstva”, koje je Tito kasnije neosnovano nazivao Centralnim komitetom.
U jesen 1939, kad mu se učinilo da je ispunio sve obaveze, ponovo se obreo u Moskvi.

UBISTVO GLAVNOG RIVALA
U JESEN 1939. u Moskvu je, kao da je iz zemlje iznikao, banuo Petko Miletić. Svom snagom okomili su se jedan na drugog. Radili su jedan drugom o glavi, optužujući se za izdajstvo. Tek u proleće 1990, Josip Kopinič će jednom odabranom društvu u Beogradu, u koje je sticajem prilika uvršćen i pisac ove knjige, objasniti kako je izbačen iz igre Titov najozbiljniji takmac:
- Kad je došao u Moskvu, Petko je dobio stalnu propusnicu za Kominternu, koju Tito nije imao. Šetao se po Kominterni, hranio u njihovoj posebnoj menzi, djelovao je kao čovjek od punog povjerenja Kominterne. Tad sam ja dobio zaduženje da malo prekopam po arhivi i da vidim ko je i šta je taj Petko. Poslije toga i Tito se opet pojavio u Moskvi i ja sam napisao elaborat od pedeset kucanih stranica.
Posle toga za Miletića su nastupili crni dani:
- Pozvao me je Andrejev i saopštio da Petka razrješavaju svih dužnosti, da se Valter nema čega bojati i da je s našom Partijom sve u redu.
Kraj je brzo stigao:
- Petko je strijeljan po kratkom postupku - hladnokrvno je ispričao Kopinič.
(Nastaviće se)