Zaječar - Otpala i spomen ploča

U ZAJEDNIČKOJ grobnici u Zaječaru sahranjeno je 1.266 vojnika i oficira Crvene armije, koja je 8. oktobra 1944. godine oslobodila ovo mesto od Nemaca.
- Ovu kosturnicu, za čije je održavanje zadužena Skupština grada Zaječara, danas je ozbiljno načeo zub vremena, tako da je čak i spomen-ploča otpala - kaže Vuksan Cerović, predstavnik SG Zaječara, zadužen za odnose sa javnošću. - Međutim, sa nadležnima iz ambasade Rusije u Srbiji dogovorili smo se da potpuno preuredimo grobnicu, koju, kad god je neka značajna manifestacija, posećuju razne delegacije.
Bez obzira što se oko datuma konačnog oslobođenja Zaječara često vodi polemika, grad je, zaista oslobođen 8. oktobra, kada su, posle prelaska Dunava, stigle jedinice Crvene armije.
Prema rečima Dimitrijevića, na izgradnju spomen kosturnice u Zaječaru, kao znak zahvalnosti ruskim vojnicima, čekalo se gotovo dve decenije od završetka Drugog svetskog rata.
- Tada su skupljeni posmrtni ostaci svih ruskih vojnika, koji su stradali u borbama širom Timočke krajine - nastavlja direktor Narodnog muzeja. - Njihovi posmrtni ostaci su položeni u limene sanduke, koji su spušteni u zajedničku grobnicu. Ljudi koji su to radili, po svedočenjima iz tog doba, plakali su kao deca nad hrabrim vojnicima, koji su život izgubili daleko od rodne grude.
Dimitrijević dodaje da se spomen-kosturnica redovno održava, i da je normalno da zub vremena ostavi trag na njoj.
- Sramota je nešto drugo - naglašava Dimitrijević. - To što smo dozvolili da, zbog proklete politike, zaboravimo našu hrabru rusku braću i promenimo nazive ulica, koje su imena dobila po tim herojima, čije su kosti i danas rasute širom naše zemlje...
Lj. TRIFUNOVIĆ

INĐIJA ČUVA PILOTE
U BORBAMA za oslobođenje Beograda u Drugom svetskom ratu nastradala je i dvočlana posada ruskog aviona, koji se srušio na naselje - tadašnju malenu Inđiju. Građani su oktobra 1944. tela stradalih pronašli pre Nemaca, skrivali ih da ne padnu u ruke neprijatelja, a pošto je Inđija oslobođena pet dana posle ovog događaja, uz vojne počasti sahranili su ih u centru varoši ispred opštinske zgrade.
Pre tridesetak godina posmrtni ostaci ovih heroja Sovjetskog Saveza premešteni su na centralno mesto pravoslavnog groblja. Sada grobovi dvojice oslobodilaca Inđije brižno održava opština, a borci i Ambasada Rusije svake godine za dan oslobođenja opštine i Dan pobede polažu vence.
- Očigledno nisu imali sreće. Bili su korak do konačnog trijumfa nad okupatorom. Ali, njihovu herojsku borbu u kojoj i pogiboše, Inđija nikada nije zaboravila - uverava nosilac patrizanske spomenice Vladimir Vuksanović.
Prema njegovom svedočenju, hiljade građana u tek oslobođenom gradiću prisustvovalo je sahrani. Plakalo je malo i veliko. Grobnica dvojice heroja bila je u najstrožem centru varoši uz vidno spomen obeležje. Tako je bilo do pre trideset godina, kada se zbog preuređenja prostora zemni ostaci premeštaju na staro pravoslavno groblje.
Spomen obeležje sa uklesanim natpisom “Ovde počivaju heroji Sovjetskog Saveza, GV lajtnant Popov Petar Romanovič i Finkelberg Boris Šešljevič poginuli u borbi za slobodu jugoslovenskog naroda 17. oktobra 1944. godine” dominira središtem pravoslavnog groblja. Na spomeniku su tokom cele godine najmanje dva venca - boračke organizacije i Ambasde Rusije, a o njegovom održavanju brine opština Inđija. (B. B. MIJIĆ)
(Nastaviće se)