Kraljevstvo u sreći

 BEOGRAD je uoči 1. decembra 1919, na dan ujedinjenja, pokazivao veliku i nezapamćenu živost.
Još pred veče 28. novembra građanstvo je pohrlilo na železničku stanicu u Zemunu, krajnjoj do koje su dolazili vozovi sa zapada i severa, jer srušeni savski most još nije bio popravljen. Predsednik zagrebačkog Vijeća, Svetozar Pribićević održao je govor pred okupljenim svetom:
“Narodno Veće pošlo je u Beograd da izvrši jedno veliko delo prema odluci o ujedinjenju... Želimo prekid ovog provizornog stanja i hoćemo da se stvori velika država od celog narodnog područja, u kojoj će biti svi Srbi, Hrvati i Slovenci, ali koja neće biti ni posebno srpska, ni posebno hrvatska, niti posebno slovenačka, nego naša srpsko-hrvatsko-slovenačka... Moramo biti jedan narod i po osećanju, i po mislima, i po težnjama...”
Masa sveta takođe je očekivala poslanike i na beogradskom pristaništu. Posle pozdrava, usklika, cveća i svega ostalog, Mihailo Marjanović, potpredsednik beogradske opštine, održao je govor, naglašavajući da je “Beograd uvek naviknut da dočekuje goste, sinove sestrinskih gradova, pun svežine, mladosti i snage”:
“Ja sam presrećan, što u licu vas pozdravljam bratske gradove Zagreb, Ljubljanu, Sarajevo, Mostar, Novi Sad, Pančevo, Split, Dubrovnik i sve druge gradove i sva druga sela duž Save, Drave, Kupe, Vrbasa, Neretve, Tise, Moriša, Mure, Soče i na obalama našeg sinjeg Jadrana...”
Hrvatsku himnu, “Lijepa naša domovina”, otpevalo je Beogradsko pevačko društvo, a zatim je dr Ante Pavelić (radi se o koincidenciji sa tvorcem Nezavisne Države Hrvatske 1941 - 1945), član delegacije, otpozdravio:
“Dolazimo da se poklonimo vašoj slobodi i da zamolimo bratsku susretljivost i iskrenost, molimo vas da razumjete nas koji smo vjekovima bili u ropstvu...”
Odbor za doček gostiju izlepio je proglas:
“Beograđani,
Slovenci, Hrvati i Srbi proglasili su u Zagrebu ujedinjenje sa Srbijom sviju zemalja našeg troimenog naroda... Mi smo sada jedno. Vekovni ideali napaćenog naroda ostvaruju se. Nema više ugnjetene i potlačene braće. Svi smo sada jedan slobodan i veliki narod... Iziđimo svi da zagrlimo braću delegate našeg oslobođenog naroda, da im stisnemo ruku i da im zajedno rečemo:
Dobro nam došla slobodna braćo naša!”
Adresu Narodnog vijeća, obraćajući se regentu Aleksandru, pročitao je dr Ante Pavelić u kojoj, pored ostalog, piše:
“Osjećamo se sretnima što u ime Narodnog Vijeća Slovenaca, Hrvata i Srba možemo da pozdravimo Vaše Kraljevsko Visočanstvo u prestolnici oslobođene Srbije, kao Vrhovnog Komandanta, pobjedonosne narodne vojske, koja je u zajedničkoj borbi s vojskama moćnih saveznika stvorila uvjete za izvršenje velikog djela narodnog ujedinjenja. Slovenci, Hrvati i Srbi, koji su na teritoriju bivše austrougarske monarhije izveli prevrat i privremeno konstituisali neodvisnu narodnu državu, prožeti idejama narodnog jedinstva i oslanjajući se na veliko načelo demokracije, koje traži da svaki narod ima sam da odluči o svojoj sudbini, izjavili su već u objavi Narodnog Vijeća od 19. oktobra da žele i hoće da se ujedine sa Srbijom i C. Gorom u jedinstvenu narodnu državu Srba, Hrvata i Slovenaca koja bi obuhvatila sav etnički teritorij Južnih Slovena.
Zaključak je Narodnog Vijeća, da vladarsku vlast na čitavom teritoriju sada jedinstvene države Srba, Hrvata i Slovenaca vrši Njegovo Veličanstvo Kralj Petar, odnosno Njegova zamjena kao Regent Vaše Kraljevsko Visočanstvo...
U ovom historijskom času, kada stupamo pred Vaše Kraljevsko Visočanstvo, kao predstavnici naroda sa cijeloga teritorija Južnih Slovena u bivšoj austro-ugarskoj monarhiji, duboko smo ožalošćeni, što moramo konstatirati, da su veliki i dragocjeni dijelovi našega narodnog područja okupirani od četa Kraljevine Italije...”
Čitanju Adrese Narodnog vijeća, pored regenta Aleksandra Karađorđevića i izaslanstva iz Zagreba, prisustvovali su ministri Stojan Protić, Ljuba Jovanović i Momčilo Ninčić, zatim u ime Srpske vojske vojvoda Živojin Mišić, kao i druge zvanice.
Obraćajući se izaslanicima Narodnog vijeća iz Zagreba, regent Aleksandar je pročitao Proklamaciju ujedinjenja, te je na početku istakao da se “privodi u konačno delo ono što su najbolji sinovi naše krvi, sve tri vere i sva tri imena, s obe strane Dunava, Save i Drine, počeli pripremati mnogo ranije”.
“...Ja mogu uveriti Vas i Narodno Veće, čiji ste Vi punomoćnici, mogu uveriti svu Vašu, svu moju braću, slovenačku, hrvatsku i srpsku, čiju volju i misli predstavljate, da ću se i ja i moja vlada, sa svim onim što predstavlja Srbiju njen narod, uvek i svuda rukovoditi samo dubokom nepomućenom ljubavlju bratskoga srca prema svakom interesu, prema svim onim svetinjama milim dušama onih, u čije ste ime došli k meni...
Ja ću potražiti Vašu suradnju za obrazovanje vlade koja će predstavljati celu ujedinjenu otadžbinu...
Ja ću biti kralj samo slobodnim građanima Srba, Hrvata i Slovenaca, ostati uvek veran velikim ustavnim parlamentarnim i široko demokratskim načelima, zasnovanim na opštem pravu glasa...
Proglašavam ujedinjenje Srbije sa zemljama nezavisne države Slovenaca, Hrvata i Srba u jedinstveno Kraljevstvo Srba, Hrvata i Slovenaca!
Živeo ceo narod Srpsko - Hrvatsko - Slovenački!
Neka nam uvek bude srećno i slavno naše kraljevstvo Srba, Hrvata i Slovenaca!”
(Nastaviće se)