Koreni od Draganića

PREZIME Tesla staro je više od dva i po veka. Pre toga prezime ili porodično ime bilo je Draganić. Ime Tesla, u čisto doslovnom značenju, zanatlijsko je ime, kao Kovačević ili Drvodeljić. Kao zajednička imenica, ono označava drvodeljsku alatku, u stvari sekiru sa širokim sečivom koje stoji upravno na svojoj držalji. Ta alatka upotrebljava se za tesanje velikih debala, i na srpskohrvatskom jeziku zove se tesla.
"Postoji predanje u porodici Draganić da su članovima jedne grane dali nadimak Tesla zbog jedne nasledne osobine po kojoj su bezmalo svi imali vrlo široke, krupne i isturene prednje zube koji su mnogo ličili na trouglasto sečivo drvodeljske sekire", zapisao je Džon O'Nil reči Nikole Tesle, dodajući još da porodica Tesla vodi poreklo iz zapadnog dela Srbije i da je dala podjednak broj oficira i sveštenika, a drugi izvori navode:
"Ima ih, pa se čude prezimenu Tesla. No, valja znati da je ovo pridjevak ili nadimak; jer pravo značenje riječi možemo doznati od drvodjelja. Teslom dube ili kopaju ono što su pilom zapilili ili dlijetom u kakvom komadu građe naokolo usjekli. Pa taka su prezimena još npr. Skobla, Varićak (žitna mjera), Ličina (usukano uže od lika) itd.", kaže M. Medić 1892, a tridesetak godina kasnije dodaje:
"Milutin Tesla rodom je iz Raduča, južno od Gospića. Tamo i sad živi pleme Tesla; a Teslića ima u Ostrvici. Pa i u Bosni je na glasu mesto Teslić. Teslino je krsno ime sveti Đurađ. Kako je to prezime postalo, ne znam; ali je Vuk u svoj "Srpski rječnik" (1852) uvrstio riječ tesla za ime oruđa, što se njim kopaju na primjer korita; a i teslar kao ime vodene ptice u Srijemu."
Da je ranije porodično prezime familije Tesla bilo Draganić, dosadašnja istraživanja nisu potvrdila niti demantovala ovaj podatak Džona O'Nila, posebno jer potiče od samog kazivanja Nikole Tesle svom prijatelju i biografu. A niko se nije ozbiljnije ni pozabavio ovim pitanjem.
Da su Tesle i Draganići zaista bili u bliskim vezama, potvrđuje Milutin Tesla, u jednom pismu iz Senja, gde kaže " tetak moj, g. Draganić". Kako se zvao ovaj sveštenik Draganić i u kakvom je stvarnom srodstvu bio s Milutinom, još nije utvrđeno, a možda bi njegovo ime poslužilo kao početni trag u razjašnjenju brojnih otvorenih pitanja. Poznata su imena nekih Draganića u Lici osamnaestog i devetnestog veka, a zanimljivo je da su oni oficiri ili sveštenici.
Bilo je pokušaja od zagrebačkog znanstve-nika Ćirila Pete-šića da se prezime Draganić čita kao Draginić, čije se poreklo zatim izvodilo iz krajeva oko Novog Vinodolskog, što je brzo osporeno, a najpre je to uradio Dane Tesla, jer su tamo živeli samo katolici, tj. Hrvati Draginići.
Džon O'Nil tvrdi da Draganići (Tesle) potiču iz zapadne Srbije, a sam Nikola Tesla je prvih dana juna 1892. godine u Pešti u deputaciji srpske vlade (od koje je primio poziv za posetu Srbiji) izjavio: "Kolijevka mojih djedova, Kraljevina Srbija...!" Samo ovih pet reči pustila je cenzorska ruka u štampu, iza koje sledi deset praznih redova ispunjenih tačkicama koje su štampane u "Srbobranu".
Na obroncima Kopaonika, nedaleko od Raške, i danas postoji manje selo koje nosi naziv - Draganići, a u njemu se mogu naći familije koje slave sv. Đorđa.
Malo je poznata i još ređe publikovana činjenica da je krsna slava porodice Milutina Tesle, Sveti Đorđe (16. novembar), tj. Đurđevdan (6. maj). Sva njegova deca poštovala su i čuvala krsno ime kao najveću svetinju. Ćerka Marica piše slavnom bratu u Njujork, 22. aprila 1894. godine: "Čestitam ti krsno ime, a nadam se da nijesam zakasnila kao za imendan." Sedam godina kasnije, opomonje ga: "Čestitam ti krsno ime! Možebit da si ti i zaboravio koje ti je, ali ja nijesam, koliko se sjetiti mogu, propuštala čestitati, pa neću ni ove godine."
Na Kordunu, u području Tušilovića, kod Karlovca, u selu Ivanković, živele su Tesle za koje smo čuli da vode poreklo iz "jednog sela iza Zlatibora". Navodi se ranije prezime Dragić, odnosno Dragović, s tim što se Dragovići izvode od Dragića. Kako u ovoj priči nema drugih pouzdanih podataka, npr. krsne slave pomenutih familija ili drugih bližih odrednica, to se ona ne može dovesti u direktnu vezu sa porodicom iz koje je potekao Nikola Tesla. U godini velikog Teslinog jubileja 2006. mogle su se čuti i tvrdnje, ničim potkrepljene, da Tesle potiču sa Zlatibora, odakle su i Tarabići, čuveni proroci.
Milena Šotra-Gaćinović u svojim "Uspomenama iz Amerike" kaže: "Kao što su mnogi tvrdili da su ga viđali, tako su ljudi iz svih krajeva naše zemlje dokazivali kako je Tesla porijeklom baš iz njihovog rodnog kraja. Jednom riječju, svi su ga htjeli i svojatali kao svoga, pa je čak i Jovan Dučić pisao:
'Poznato je također da je veliki fizičar Nikola Tesla po precima, doseljenim u Smiljevo u Lici (Dučić piše Smiljevo), poreklom od Bileće u Hercegovini; i od porodice Komnenića od kojih su neki daleki rođaci išli da ga traže po Americi. Njihovo selo u vazdušnoj liniji je blisko selu Boška Pokrajčića kod Trebinja.'

TESLA CRNOGORAC
POZNATI čikaški list iz kraja prošlog veka "Čikago herald" objavio je duži tekst pod naslovom "O Nikoli Tesli", koji je cetinjski nedeljnik "Glas Crnogoraca" preneo u broju od 25. septembra 1893. godine. "Nikola Tesla je Crnogorac", navodi se u ovom čikaškom listu - ili, kako se on sam zove u većem smislu - Srbin.
(Nastaviće se)