Greh Teodora Klefiša

 POSLEDNJEG dana pre isteka roka za podnošenje zahteva za povraćaj konfiskovane imovine, jagodinskoj agenciji "Kongo" vlasnika Vojkana Nikolića, iz Italije je dostavljena dokumentacija i ovlašćenje za zastupanje porodice Klefiš u daljem postupku do povraćaja imovine, koji se, uz poljoprivredno zemljište, direktno odnosi i na vlasništvo fabrike "Juhor" u Jagodini. Tu je i podsećanje da ova firma već više od decenije posluje na sasvim novoj lokaciji i da su iz stare fabrike odavno iseljeni svi proizvodni pogoni. Međutim, pre pravnog raspleta ovog spora, u novinama je pre nekoliko godina osvanuo oglas ove mesne industrije o prodaji lokacije "Stari Juhor".
Klefiši su nemačkog porekla, ali su u Jagodinu došli 1901. godine iz Italije kao njeni državljani. U pomoravski grad prvi je stigao Pijetor Klefiš, koji je dobio koncesiju za proizvodnju i izvoz jaja i živine, da bi njegov sin Teodor započeo proizvodnju kobasica i salama po recepturi italijanskih majstora.
Klefišova firma konfiskovana je i nacionalizovana posle Drugog svetskog rata i aprila 1946. godine registrovana kao državna fabrika salama i suhomesnate robe. Teodora Klefiša je tada kao narodnog neprijatelja partizanski sud osudio na smrt, ali je zahvaljujući italijanskom državljanstvu izbegao pogubljenje. Umro je u Italiji 1960. godine, a priču o povratku imovine pokrenula je njegova unuka Regina (2004. godine), koja je tada imala 74 godine.
Advokat Vojkan Nikolić je do tada utvrdio i sakupio dokumentaciju o vlasništvu Klefiša nad nepokretnostima koje nisu samo "Stari Juhor" sa 6.500 kvadrata na atraktivnom gradskom građevinskom zemljištu, nego i 70 hektara zemlje u glavnom ataru obližnjeg sela Donje Štiplje, u kome je Klefiš meštanima izgradio i pravoslavnu crkvu! U ovom selu posedovao je i osam velikih objekata za tov stoke. Imovina Klefiša je 2005. godine bila procenjena na oko 1,7 miliona evra.
U Paraćinu je podneto više stotina zahteva za povratak imovine, a među njima dominiraju potomci porodice Teokarević, koja je u ovom gradu, između ostalog, posedovala i svetski poznatu fabriku štofova.
Zubar Andreas Šnur, koji danas živi u Nemačkoj, pravi je vlasnik zgrade u kojoj je smeštena noćna stomatološka služba na Obilićevom vencu u Beogradu. Andreas se nada će mu to i sud priznati, kada jednog dana Dušanka Subotić-Homen, advokat i njegova zastupnica, uspe da dokaže da mu je nepravedno oduzeta imovina. Advokat Dušanka Subotić-Homen zastupa stotinak ljudi, kojima je, kao i Andreasu, oduzeta imovina i koji je traže nazad.
U njenoj fioci leži sudbina mnogobrojnih zgrada, jer Stari grad u Beogradu je opština u kojoj skoro ne postoji kuća koja nekome nije oduzeta. Stanovi su uglavnom otkupljeni, a lokali su većinom u svojini opština ili grada. Andreasov otac Julije, takođe zubni lekar, kod "Mažestika" je pred Drugi svetski rat osnovao laboratoriju, ali mu je imovina oduzeta pošto ga je tadašnja "demokratska komunistička vlast" proglasila za saradnika nemačkog okupatora.
SliČna "revolucionarna pravda" izvršena je nad stotinak ljudi u opštini Stari grad. Od ukupnog broja zahteva za obeštećenje, gotovo trećina se tiče zgrada u Beogradu, a najviše na Starom gradu.
Svoju imovinu traže i naslednice porodice Bajloni, u čijem vlasništvu su pivnice "Velika Skadarlija", "Aleksandar" i "Bajloni". Međutim, sve to je prodato preduzeću "Star imobilijare" iz Beograda. Brat i sestra Radmila i Jovan Moačani, koji danas žive u Americi, čekaju na povraćaj svoje imovine u Knez Mihailovoj 21, gde je 1945. godine bilo 17 dućana i 24 njihova stana. Zakon o denacionaliziciji trebalo bi da pomogne i Milici Mesarović, udatoj Đorđević, čiji je otac bio vlasnik zemljišta od restorana "London" do ulice Narodni front. Milica potražuje i hotel "Balkan", koji je takođe za vreme Drugog svetskog rata oduzet njenom ocu.
Srpkinja iz Amerike Olivera Karlson, rođena Šuster, vratila se u Srbiju da provede ostatak života. Iz nje je otišla 1954. godine. Ona traži da joj se vrati kuća na Slaviji, koja je srušena, a zemljište je sada u vlasništvu države Srbije. Porodica Šuster se u Beograd doselila iz Češke posle 1848. Franc Šuster, Oliverin pradeda, kupio je imanje od Mekenzija, platio ga zlatom i osnovao firmu "Franc Šuster" 1853. godine, koja je nosila to ime sve do konfiskacije. Zanat je prenošen s kolena na koleno, pa je tako Anton, poslednji potomak ove porodice, dobio orden od kralja i proglašen je dvorskim limarom. Antona su u toku rata isleđivali i Nemci, jer nisu sa naklonošću gledali na njegovo osećanje pripadnosti srpskom narodu.
Motivi za vraćanje imovine nisu prvenstveno materijalne prirode. U pitanju su često i ljudi kojima je mnogo više stalo do moralnog obeštećenja, do priznavanja greške i javnog izvinjenja države za nepravdu koja im je naneta, nego do novca. Pretpostavljaju, uglavnom, da novac neće ni dostići pravu vrednost.
Takav slučaj je i sa naslednicima gospođe Anke Barlovac i njene sestre, čiji je otac bio vlasnik zemljišta koje se prostiralo od Kalemegdana do spomenika knezu Mihailu. Njihovu imovinu potražuju potomci, a po rečima advokata sestara Homen, otac sestara Barlovac je zajedno sa knezom Mihailom od Turaka primio ključeve grada Beograda.

KUPATILO ZA SITNIŠ
JAVNO kupatilo u Dušanovoj ulici, u Beogradu, koje se prostire na 2.000 kvadratnih metara, 1949. godine eksproprisano je od Jovana Krsmanovića, za potrebe Narodnog odbora Beograda. Krsmanoviću je trebalo da bude plaćeno 15.726 tadašnjih dinara, s tim što je isplaćivanje trebalo da bude u mesečnim ratama, na duži vremenski period. Novac nikada nije isplaćen u celosti.
Nastaviće se