Titu Orden Suvorova

 SVI avioni koji su dopremali vojni teret za partizane i NOVJ kasnije su predati na raspolaganje komandi NOVJ. Materijalna pomoć koju je sovjetska vlada pružala jugoslovenskim patriotama imala je ogroman značaj za nastavak borbe protiv okupatora. Međutim, ma kako da je ta pomoć bila važna, to nije bilo dovoljno za poraz hitlerovaca i njihovih poslušnika.
Zbog toga su na molbu vrhovnog komandanta NOVJ, maršala Josipa Broza Tita, koji je stigao u Moskvu 20. septembra 1944, razmotrena pitanja o premeštanju borbenih operacija Crvene armije na teritoriju Jugoslavije i rešena su principijelna pitanja saradnje između sovjetskih i jugoslovenskih jedinica.
Hitlerovci su težili da zadrže teritoriju Jugoslavije, naročito njenu prestonicu. Beograd predstavlja važan železnički čvor, raskrsnicu puteva i avio linija, bitna je luka na Dunavu i Savi. Kroz njega prolaze putevi iz Evrope ka zemljama Bliskog istoka, kojima su hitlerovci iz okupiranih balkanskih zemalja i iz Turske prevozili strateške sirovine, poljoprivredne i industrijske proizvode, kao i radnu snagu. Gubitkom Jugoslavije front bi se premestio prema vitalnim centrima za fašiste - prema Austriji i samoj Nemačkoj.
Zbog toga nismo skrivali da nam predstoje teške borbe.
Imali smo dobrog saveznika - NOVJ, koja ja već očistila deo teritorije od hitlerovaca. Ona je u istočnim delovima zemlje imala 24 divizije, mnogo zasebnih brigada i partizanskih odreda.
Radi sprovođenja Beogradske ofanzivne operacije dodeljene su skoro sve snage 3. Ukrajinskog fronta, jedinice levog krila 2. Ukrajinskog fronta, celokupna avijacija 17. i deo snaga 5. Vazduhoplovne armije, kao i Dunavska ratna rečna flotila, koja je bila operativno potčinjena našem frontu od avgusta 1944. godine.
NaŠa udarna grupa je imala 200 topova i minobacača, 149 raketnih uređaja, 358 tenkova i samohodnih artiljerijskih oruđa, 1.292 aviona, a u sastavu Dunavske rečne ratne flotile bilo je preko 80 borbenih brodova (pre svega oklopnih). Imali smo sve za uspešna borbena dejstva: i ljudstvo, i tehniku, i oružje.
Još tog septembra 1944. god. objavljen je Ukaz Prezidijuma Vrhovnog saveta SSSR, prema kojem je maršal Josip Broz Tito, zbog "izvanrednih uspeha u upravljanju vojskom i sprovođenju borbenih operacija protiv zajedničkog neprijatelja Sovjetskog Saveza i Jugoslavije - fašističke Nemačke", nagrađen Ordenom Suvorova 1. reda. Zbog izuzetne borbene delatnosti i zbog ispoljene hrabrosti u borbi protiv zajedničkog neprijatelja SSSR i Jugoslavije, 46 generala i oficira NOVJ poneli su najviša odlikovanja Sovjetskog Saveza. Među njima su i slavne vojskovođe Ivan Gošnjak, Koča Popović, Rade Hamović, Peko Dapčević.
Taj ukaz je bio izraz priznanja sovjetskog naroda važnosti doprinosa jugoslovenskog naroda u zajedničkoj antifašističkoj borbi. Zato je trebalo da politički delatnici 3. Ukrajinskog fronta ovu činjenicu izlože vojnicima - idemo u pomoć vojsci koja ima tako iskusne vojskovođe, nosioce sovjetskih odlikovanja.
Ratne operacije na teritoriji Jugoslavije od samog početka imale su žestok karakter. Naročito jak otpor hitlerovci su pružali u rejonu Negotina, nedaleko od jugoslovensko-bugarske granice. U izveštajima se govorilo o herojskom podvigu sovjetskih boraca i komandira, o susretu naših jedinica sa lokalnim stanovništvom.
Jedinice fronta sjedinile su se 2. oktobra zapadno od Negotina sa jedinicama NOVJ, koje su napredovale sa juga. Sovjetski i jugoslovenski vojnici sreli su se kao braća. Radost i entuzijazam udesetostručio im je snagu. Delujući zajednički, sovjetski i jugoslovenski borci su nedaleko od Negotina opkolili i uništili veliku grupu hitlerovaca.
Oslobođenje napaćene jugoslovenske zemlje nije izazvalo u srcima boraca samo radost. Videli smo svuda isti potpis fašista - uništene fabrike i kuće, izmučene civile i ratne zarobljenike.
Osnovni cilj je bila borba radi opkoljavanja i uništavanja, ali sada se to radilo manjim grupama. Tako je bilo sve do 7. oktobra, kada su jedinice fronta zajedno sa jugoslovenskim jedinicama zauzele Petrovac, Leskovac, Zaječar, Klokočevac i druga naseljena mesta. Prešavši planine istočne Srbije, susedna 57. armija izašla je u dolinu Morave, kojom prolaze važne železničke i drumske linije, što je dalo mogućnost da se u borbu uključe pokretne snage, pre svega 4. gardijski mehanizovani korpus.
Taj korpus je zajedno sa jedinicama pojačanja predstavljao impozantnu silu. U njegovom sastavu bilo je 17.022 ljudi, 160 tenkova, 21 motorizovano artiljerijsko oruđe , 31 oklopno vozilo, 366 topova i minobacača, 674 mitraljeza, 15.710 pušaka i automata, 49 motocikala, 1.038 automobila, 130 radio stanica.
Korpus je zajedno sa priključenim jedinicama, osvojio niz naseljenih mesta, a među njima i važan železnički čvor u Velikoj Plani, presekavši na taj način železnicu i put Niš - Beograd. Od hitlerovaca su 12. oktobra očišćeni Knjaževac, Smederevo i preko 60 naseljenih mesta, čime je, u suštini, završena prva etapa Beogradske operacije.

IZDAJNICI UZ NEMCE
FAŠISTI su formirali jaku odbranu. Do kraja septembra 1944. godine, prema podacima naše obaveštajne službe, ovde je bilo više od 20 nemačkih divizija sa ukupno 270.000 ljudi. One su bile objedinjene u grupu armije "F". Aktivno su im pomagale vojne jedinice izdajnika jugoslovenskog naroda - Nedića, Rupnika i Pavelića - koje su faktički bili potčinjene nemačkoj komandi. Ukupan broj svih neprijatelja iznosio je 570.000 ljudi.
(Nastaviće se)