Kralj bez prestola

 Kraljici Jeleni je svakako veoma teško palo razilaženje kralja Uroša i sina im Dragutina i strano mešanje (Mađara) u njihove sporove i njena nastojanja da se ovaj spor reši mirnim putem, jer je kralj Uroš u već poodmaklim godinama bio samoživ i tvrdoglav, da bi popustio, a Dragutin mladalački nestrpljiv i dovoljno neuviđajan. Sa strepnjom je bez kontakata sa jednim i drugim, iščekivala šta će dalje biti.
Na potezu je bio Dragutin. On je pokrenuo okupljenu vojsku protiv oca kralja Uroša i do oružanog sukoba dođe kod Gackoga u jesen 1276. godine, gde Dragutinova nadmoćnija vojska odnese pobedu.
Razočaran i rezigniran, kralj Uroš se povukao dublje u Hum. Dragutin ga nije dalje gonio. Tu je raspustio svoju preostalu vojsku, pozdravio se sa pristalicama, zamonašio se, dobio ime Simon, povukao se u manastir i tu naredne godine (1277) verovatno 1. maja umro.
Njegovo telo je preneto i sahranjeno u njegovoj velikoj zadužbini Sopoćani.
Pogrebu su prisustovali i kraljica Jelena Anžujska i sinovi Dragutin i Milutin.
Tako je neslavno završio svoju vladavinu i život čovek i vladalac, koji je više od 30 godina uspešno upravljao svojom državom. Godinama se kralj Uroš borio sa svojim neprijateljima i odolevao im, a na kraju doživeo da ga pobedi i zbaci s prestola njegov rođeni sin.
Kralj Uroš Prvi je bio jedan od najsposobnijih srpskih srednjovekovnih vladara koji je došao na vlast bez ičije pomoći i vladao isključivo svojom snagom i pameću. Vodio je politiku svoje zemlje mudro i smišljeno za sve vreme vladavine. U teškom položaju u kakvom se često nalazio on je vešto izlazio na kraj i skoro uvek uspevao da izbegne veće neuspehe.
Zdrav, pametan i naočit, imao je sve uslove da dugo i srećno vlada. Žena mu je bila iz dobre porodice, pametna i umešna, dobar drug i domaćica, a deca zdrava i napredna i da mu se nije desio tragičan završetak, moglo bi se reći da je on bio presrećan čovek.
Sve u svemu, za vreme Uroševe vladavine znatno je osnažena i učvršćena srpska srednjovekovna država i postavljene dobre osnove za njin dalji razvitak.
Iako je bila veoma pogođena svim ovim što se desilo u vezi sa svrgavanjem s vlasti njenog muža kralja Uroša, a ubrzo i životnim rastankom sa njime, kraljica Jelena Anžujska se sada morala okrenuti svome najstarijem sinu Dragutinu, oprostila mu za sve ono što je učinio prema ocu, narodu i državi, a on kome je sada posebno bilo stalo do njene podrške joj podario na upravljanje sa svim pravima kraljice, zemlje od Ibra do Primorja uključiv i Zetu i Hum, sa kraljevskim zamkom u Brnjacima na Ibru.
Bile su to dosta prostrane oblasti sa velikim gradovima u Zeti i Primorju, koje su uglavnom vladari iz nemanjićke dinastije davali na upravljanje svojim sinovima "mladim kraljevima", da tamo vladaju i pripremaju se za preuzimanje vlasti u državi. Ove oblasti će se posle njene smrti zvati "Zemlje kraljice matere".
U vreme ovih događaja, Milutin je bio sasvim mlad. Njegov stav prema Dragutinu i njegovim sporom u borbi sa ocem nije poznat. Milutin se posle Dragutinove odlučne pobede svakako pomirio sa novim stanjem, kao i njegova majka Jelena, ali je nepoznato da li iz ubeđenja, sa voljom i iskreno, ili preko srca i prividno.
Dragutin je ovom prilikom kao i majci Jeleni, da bi ih pridobio i vezao za sebe i verovatno da bi ih pomirio sa novom vlašću, dao i Milutinu na upravljanje neke zemlje koje su nam nepoznate.
PreuzevŠi vlast na dodeljenoj joj oblasti, kraljica Jelena je zadržala dotadanju upravu i preselila se iz deževskog dvorca u svoj dvorac na Brnjacima, koji se nalazio ispod planine Rogozna, na mestu gde se Brnjačka reka uliva u Ibar.
Po kamenim ostacima može se videti da je tu bilo više zgrada koje su verovatno bile od drveta na kamenim temeljima.
Ovde je ona prenela deo biblioteke iz deževskog dvora i dovela otuda nešto posluge i činovnika koji su joj pomagali u upravljanju kraljevstvom.
U Brnjacima je ona posle Uroševe smrti provela najviše vremena, s tim što je preko leta boravila izvesno vreme i u utvrđenom gradu Jelaču koji se nalazio na planini Rogozni, a preko zime i u Baru, upravljajući svojom obla-šću sa svim kraljevskim znacima, kovala svoj novac, sarađivala sa susednim oblastima i dopisivala se sa brojnim stranim državnicima, Dubrovnikom i papom koji je veoma cenio i nazivao "svojom u Hrista najmilijom ćerkom".

RATOVANJE I MIRENJE
Izvršavajući obaveze prema Mađarima u davanju vojske na njihov zahtev, srpska vojska je učestvovala u velikoj bici Mađara i Čeha 12. jula 1260. godine. U ugovoru o miru između češkog kralja Otokara i mađarskog kralja Bele, pomenut je i srpski kralj Uroš, koji je po svim izgledima lično boravio u Beču prilikom pomirenja češkog i mađarskog monarha.
Osim prisustva potpisivanju ugovora o miru, srpski kralj se odazvao pozivu i prisustvovao velikoj svečanosti povodom ženidbe češkog kralja Otokara Belinom unukom, kćerkom mačvanskog bana Rastislava.
Nastaviće se