Jašariju Brozove počasti

NEDAVNI pokušaj da se srpsko srednjovekovno duhovno nasleđe - srpski manastiri i crkve - proglase kulturnim bogatstvom kvazidržave Kosovo samo je vrh ledenog brega onoga što se na Kosovu i Metohiji poslednjih decenija, a posebno u minulih 12 godina, dešavalo na planu albanizacije ovog prostora. Zapravo, desrbizacija i albanizacija srpskog prostora na Kosovu i Metohiji traju koliko su istorijski srpski i albanski narod u međusobnom dodiru i, najčešće, suprotstavljenim odnosima.

Postepena albanska dominacija počela je da dobija prevagu posle one velike seobe pod patrijarhom Arsenijem Čarnojevićem i naročito u poslednjih vek vek i po. Prema nekim podacima, za to vreme se sa KiM iselilo više od milion Srba.

Etničko čišćenje Srba sa prostora Stare Srbije, odnosno sa Kosova i Metohije kao njenog najznačajnijeg prostora, finalizovano je pre 12 godina, sredinom 1999, posle bombardovanja, povlačenja srpskih i ulaska NATO zajedno sa snagama OVK. Tada je iz pokrajine prognano i nevoljno se iselilo više od 250.000 Srba i drugih nealbanaca, odnosno dve trećine srpskog stanovništva. Albanci su uzurpirali ili se uselili u 50.000 njihovih kuća i stanova, ali i stotine i hiljade hektara njihove poljoprivredne imovine, voćnjaka i vinograda. U međuvremenu su zabeleženi slučajevi da se Albanci međusobno pobiju i poubijaju u svađi oko svojatanja srpske zemlje!

Zajedno sa Srbima prognane su, iz Prištine i svih drugih gradova, i nestale i sve srpske škole, ustanove, institucije, fakulteti i Univerzitet, medijske kuće, pa i neka preduzeća. Bila je to, zajedno sa onom pod Čarnojevićem, najveća faza etničkog čišćenja i desrbizacije kosovskometohijskog prostora, koja je, sem fizičkog progona, sasekla i čitavu srpsku intelektualnu i kulturnu glavu, koja tek što se oformila i bila na putu sazrevanja.

Neke od tih institucija Srbi i srpska država su, doduše, u međuvremenu uspeli da ožive u preostalim srpskim enklavama, ali u znatno redukovanijem obimu i obliku, koji su u nekim delovima svojevrsna karikatura nečega što je prethodno postojalo. U objektima tih ustanova i institucija ostale su tone dokumenata, arhivske građe, knjiga, umetničkih dela i svega drugog što su na ovom prostoru Srbi vekovima stvarali i pokolenjima ostavljali. Sada je to uništavano, ili je, u najboljem slučaju, sklonjeno u budžake, van domašaja nauke i struke.

Posle 1999. godine, u vreme desetogodišnjeg protektorata i zajedničkog rada sa unmikovsko-natovskim faktorima, Albanci su, mnogo osmišljenije i organizovanije nego u ranijim sukobima, krenuli u promenu i eliminisanje svega što im je mirisalo na srpski trag i koren.

Radilo se to na više načina, u institucijama i van njih, stihijski ili veoma planski. Institucionalno tako što su, uz pomoć Unmikovih šefova i predstavnika i drugih međunarodnih faktora, donosili uredbe, odluke i zakone kojima su odstranjivali svaki vid daljeg institucionalnog, ustavno-pravnog i organizovanog prisustva ondašnje Savezne Republike Jugoslavije i Republike Srbije na ovim prostorima.

Bio je to prvi i jedan od najosmišljenijih načina desrbizacije i albanizacije kojima su proterivani srpski i jugoslovenski zakoni i donošeni novi, kojima je favorizovana albanska a potiskivana srpska nacionalna zajednica.

Samo u vreme svoje prve "vladavine" kao prvi protektor Kosova, francuski "lekar bez granica" Bernar Kušner je za svega šest meseci doneo 23 odluke kojima je, kako je tada jugoslovenska vlast ocenila, ugrozio suverenitet i teritorijalni integritet SRJ prekidajući tako odnose sa SRJ i ohrabrujući separatiste u etničkom čišćenju i približavanju Kosova Albaniji. Jednom od prvih uredbi, Kosovu je dao zakonodavnu, izvršnu i sudsku vlast, apelacioni sud i mnoge druge državne ingerencije.

Sledećim uredbama preuzeta je sva imovina Srbije i SRJ, proteran dinar i uvedena nemačka marka kao zvanična valuta, ukinute srpske i uvedene KS registarske tablice i preduzeto niz drugih mera za eliminisanje i ukidanje jedne po jedne preostale institucije Srbije i SR Jugoslavije na tom prostoru i za uvođenje elemenata koji su južnu srpsku pokrajinu počele da zaokružuju kao posebnu državnu tvorevinu.

Vrlo brzo su promenjeni srpski nazivi i imena ulica, naselja, škola, institucija, pa čak i sela i gradova koji su imali srpski hiljadugodišnji naziv. Išli su toliko daleko da su kulturnim institucijama, ulicama, kvartovima, nadevali imena svojih najnovijih "heroja" i boraca tzv. OVK, iako oni nisu imali nikakve kulturne veze sa tim ustanovama. Otuda na Kosovu danas ima na desetine i stotine škola, ustanova i institucija sa imenom glavnog vođe "za oslobođenje od srpske okupacije" Adema Jašarija.

U isto vreme, podmetanjem eksploziva i požara, rušene su srpske crkve i manastiri i drugi sakralni objekti, koji su najživlji dokazi o ovdašnjem viševekovnom srpskom prisustvu, dok je, s druge stane, za kratko vreme podignuto na desetine i stotine džamija. Samo za prvih mesec dana protektorata srušeno je i oskrnavljeno više od 70 pravoslavnih bogomolja, među njima nekih izuzetno značajnih. Sledećih meseci i godina, sve do 2004, srušeno je ili oskrnavljeno 120 srpskih svetinja.

(Nastaviće se)