Kralj i izvan scene!

Glumački put Petra Kralja (1941 - 2011) započeo je, kako to već biva kod glumaca, još za vreme njegovih studija na Akademiji za pozorište, film, radio i televiziju. Možda je njegov prvi glumački zadatak bio učešće u recitalu kakvi su se pravili za državne i partijske praznike. Bojan Stupica, reditelj jedne od takvih priredbi, uzeo je klasu studenata glume u kojoj je bio i Petar Kralj. Po rečima Stupičinog asistenta režije u tom recitalu, Radoslava Dorića, Stupica je dremuckao dok su asistenti sa glumcima iščitavali odabrane stihove. Prenuo se kada je stihove počeo da čita Petar Kralj:

„Ovome plavom tovari što više“, rekao je Bojan Stupica Doriću. Petar Kralj nastavio je da gradi sopstveni glumački put igrajući u Rasovom Pozorišnom igralištu, kao i na drugim beogradskim scenama. Veoma brzo prihvaćen je u Ateljeu 212, gde je Mira Trailović formirala glumački ansambl. Valja podsetiti da Atelje 212 na početku delatnosti nije imao stalni ansambl, već da su glumci u predstavama učestvovali po pozivu. Vremenom je Mira Trailović sa saradnicima uvidela da profesionalno pozorište zahteva sopstveni ansambl i pažljivo je odabirala glumce koji imaju moderni senzibilitet, izražajnost i koji poseduju neospornu glumačku inteligenciju.

Otuda je Petar Kralj bio prihvaćen u ansamblu Ateljea 212 kao izraziti timski igrač, kao pouzdani glumac i još pouzdaniji partner na sceni. Ali, već 1967. godine odvažio se da odigra i svoju prvu monodramu Živeo život Tola Manojlović Mome Dimića u režiji Petra Teslića. Zahvaljujući ovom delu i predstavi, Petar Kralj nametnuo se kao glumac na koga se mora računati u posebnim pozorišnim poduhvatima.

Čime je to Petar Kralj naprečac osvojio teatarske stručnjake? Nisu li se krajem šezdesetih pojavili i drugi mladi glumci koji su najavili smenu generacija u beogradskom teatru i koji su izgradili novi glumački pristup ulozi, dramskom delu i predstavi? Svakako jesu i nema sumnje da je pojava tzv. „Bojanovih beba“ u Jugoslovenskom dramskom pozorištu najavila postepeno povlačenje sa scene glumaca kao što su Milivoje Živanović, Ljubiša Jovanović, Mata Milošević, Milan Ajvaz, Raša Plaović, Nevenka Urbanova i drugi vodeći scenski pregaoci.

Godine 1979. napušta angažman i odlazi u status slobodnog umetnika. Pozorište je napustio zbog pritisaka koje je na zaposlene vršio birokratski aparat poštapajući se samoupravljanjem; ostao je privržen Ateljeu 212, ali počeo je da ispituje sopstvene glumačke mogućnosti igrajući u drugim beogradskim pozorištima u glumačkom repertoaru koji je bio različit od onog kakav je negovan u Ateljeu 212. Stižu raznovrsne uloge i priznanja, stručne ocene, pohvale i nagrade. Do kraja prve decenije dvadeset prvog veka Petar Kralj dobio je sve moguće nagrade koje postoje za glumca u našoj zemlji.

U pozorištima je odigrao oko 200 uloga, a na televiziji i filmu još stotinak; bio je često nosilac glavnih ili vodećih uloga u televizijskim serijama, kao i u televizijskim dramama. Najšira publika pamti ga po ostvarenjima u serijama, dok ga poznavaoci poezije označavaju kao vrhunskog tumača srpske i svetske lirike.

Hefgen u Mefistu Klausa Mana na sceni Narodnog pozorišta, poslužio je Petru Kralju da se usredsredi na analizu sopstvenog poziva i, šire uzev, na istraživanje socijalnog i političkog statusa glumca u totalitarnom režimu. Kraljev Hefgen je i narcisoidan i nastran i ambivalentan i intelektualizmom prožet i arogantan i savitljiv glumac koji zarad sopstvene promocije pristaje na nepodopštine.

Kada je televizija „otkrila“ Petra Kralja kao glumca koji brzo, tečno i bez komplikacija uspeva da u kratkom vremenskom roku načini ulogu, bilo je sasvim izvesno da će ovaj glumac postati jedan od glumačkih amblema igranog programa; ova pretpostavka postala je činjenica onoga trenutka kada je završen opus Radivoja Lole Đukića i kada je trebalo unekoliko izmeniti sadržaje igranih programa i ideje koje se u sadržajima nalaze.

U novom odnosu prema igranom programu prioritet su dobile serije koje ambiciozno nastoje da predstave istoriju radničkog pokreta u Srbiji (Jugoslaviji), dok su u drugom planu bile serije zabavljačko-humorističkog profila. U tom kontekstu izuzetno dobro mesto stekla je televizijska drama. Snaženje televizije kao medija, rast njene popularnosti i uticaja na život građana jeste trend koji će sedamdesetih, a posebno osamdesetih godina dvadesetog veka obeležiti uspon „osme sile“. Petar Kralj postaje jedan od glumačkih nosilaca igranih programa (serija i drama). Igra u serijama Dimitrije Tucović, Vuk Karadžić, Slom, Kraj dinastije Obrenović da bi postao nezamenljivi član svih glumačkih ekipa u serijama Siniše Pavića Bolji život, Stižu dolari, Bela lađa.

Prošavši kroz celu galeriju likova na scenama beogradskih pozorišta, Petar Kralj je strpljivo vajao sopstveno glumačko biće. Bez nervoze primerene prvacima i narcisoidnosti svojstvene glumačkom staležu, Kralj je dospeo u središte, u žižu naše pozorišne umetnosti. Petar Kralj je izgradio autentičnu glumačku i umetničku personalnost, uvek znajući da se mora osloniti na podršku kolega i ruku i oko reditelja. Za tu uslugu stostruko je vraćao. Zbog toga je Petar Kralj bio omiljeni glumac i kolega u celokupnom beogradskom i srpskom profesionalnom pozorišnom pogonu.

(Nastaviće se)