Car Josif čašćava Švabe

NEMAČKIM kolonistima je već princ Eugen obezbedio razne privilegije, prednosti, državnu pomoć u raznim oblicima, oslobođenje od vojne obaveze do drugog kolena, iznimnu predusretljivost svih državnih vlasti i položaj "vodećeg i gospodujućeg" naroda u novom kraju. Tada još nije bilo potpuno izrađenog sistema i zato Marija Terezija reguliše bitna pitanja kolonista Ansiedlungs patentom od 21. juna 1755.

Najdalje je ipak otišao car Josif II svojim poznatim ansidlungs patentom od 21. septembra 1782. godine.

Ovi patenti obezbeđuju Nemcima kolonistima za ono doba vanredno povoljan položaj za njihov pun ekonomski razvoj. Pre svega, oni su slobodni državljani, neposredno podređeni dvorskoj komori i ne tiču ih se ostali feudalci.

Kolonisti su dobijali besplatno gotovu kuću sa nameštajem i ekonomskim zgradama, u kojima su već dva vola za vuču, dva konja za rad, krava muzara i jedno svinjče, poljoprivredni alat: kola, plug i drljača. Besplatno dobijaju, prema svojim mogućnostima obrade, posed zemljišta od 24 do 32 jutra, 16 jutara ili od osam do 12 jutara oranice i srazmerno šest do deset jutara livade i još posebno pašnjake.

Zemlju su im već kulukom preorali i ugrabili susedni Srbi i katolici Sloveni, koji su iskopali bunare.

Prvo seme dobijaju besplatno ili da vrate kroz tri godine.

Crkvu, školu i opštinu zida im država, koja odmah plaća popa i nemačke učitelje.

Oslobođeni su od svih poreza i javnih davanja, kuluka, ma kakvih vojnih traženja za šest, a po Josifovom patentu deset godina.

Zanatlije dobijaju besplatno kuću sa baštom i poklon od 50 forinti za nabavku alata i obrtni kapital.

Troškove puta i izdržavanja na putu snosi država.

Građanski stalež, koji se naseljava u gradove, ima posebne privilegije, da živi pod svojom posebnom opštinskom upravom (Pančevo, Vršac, Kikinda, Petrovgrad). Dalje mu se garantuje da ima prednost u svim državnim i vojnim liferacijama, besplatna mesta na pijacama i druge koncesije koje uslovljavaju pun prosperitet.

Pod Josifom II je u Mađarsku useljeno oko 7.600 porodica, što iznosi oko 38.000 duša. Preseljenje jedne porodice stajalo je 500 forinti, iz čega proizilazi da je kolonizacija Nemaca stajala državu oko 4.000.000, od čega samo na Bačku i Banat otpada 2.875.000 forinti.

Za vlade Marije Terezije preseljeno je po prilici 40.000 Nemaca sa troškom od 7.000.000 forinti. Ovde nije uračunat trošak agitacije i nagrade agentima, koji su vrbovali koloniste, a koji su, pored putnih troškova, dobijali i posebne nagrade od po 2 forinte za svaku dovedenu porodicu.

U nizu objašnjenja ciljeva nemačke kolonizacije, dr Johan Vajdlen konstatuje:

"Istorijska je činjenica, da je početkom 18. veka, u početku nemačke kolonizacije, u kotlini srednjeg Dunava u širini od oko 70-80 kilometara postojao doduše redak, ali ipak povezan, slovenski naseljenički lanac, koji je značio teritorijalno jedinstvo zapadnih i severnih Slovena sa južnim Slovenima. Kolonizacija Nemaca zaustavila je dalje nadiranje Slovena, koji su delom sa severa, a delom sa juga došli ovamo. Nemci su ih štaviše potisli iz većine njihovih naseobina i sprečili time jačanje i dalje širenje ovog slovenskog koridora, koji je naročito za Mađare mogao imati katastrofalne posledice posle Prvog svetskog rata".

Svuda gde su se naselili Sloveni, i gde su možda kasnije još iskrsavali, pojavili su se Nemci, koji su u zajednici sa Mađarima sprečili da Sloveni dobiju prevagu u ugroženim područjima. U stvaranju i izgradnji slovenskog koridora učestvovali su Srbi, Hrvati i Slovaci podjednako. Dok su Srbi prodrli duž Dunava do Sent Andreje na velikom kolenu Dunava, dotle slovačka naselja nalazimo u lepom broju u Transdanubiji, u niziji, pa čak i kod Novog Sada u južnoj Bačkoj, i u Banatu.

Franc Herbert piše u svojoj studiji: "Za vreme stopedesetogodišnjeg turskog gospodarenja mađarski narod je pretrpeo ogromno nazadovanje u stanovništvu. Carske armije otrgle su Turcima pod vođstvom princa Eugena krajem 17. veka teško opustošenu, nenaseljenu zemlju. No jedva je turska opasnost prestala, počeše se izlivati iz svih nebeskih pravaca novi naseljenici, ponajpre u Transdanubiju. Dolaziše iz severnih krajeva, koji su od ratnog pustošenja ostali pošteđeni, Mađari, Slovaci i Rusini, a sa juga Srbi. U to vreme bi se skoro izvršilo ujedinjenje severnih i južnih Slovena, koje predstavlja stari panslavistički san.

Ovo ujedinjenje su Mađari mogli sprečavati do ratova sa Turcima, ali usled strašnog izliva krvi, koje su podneli u tim ratovima, oni nisu više mogli zaustaviti ujedinjenje severnih i južnih Slovena... U tom trenutku otpoče nemačka kolonizacija, koja uze veće razmere u švapskoj Turskoj od 1720, a u Bačkoj od 1750. godine. Ovim nemačkim naseljavanjem utisnut je snažan, životvoran klin nemačkih ljudi među Slovene, koji su težili za ujedinjenjem".

Jene Sentklerai u knjizi koju je izdala Mađarska akademija nauka doslovno kaže: "Mađara nisu trpeli kao gradskog stanovnika, te im useljavanje nisu dozvoljavali. Stoga su u gradovima pokrajina, osvojenih od Turaka, naseljavali ortodoksne Nemce katolike. No pošto je rat sa Turcima besneo neprekidno, to ortodoksni Nemci, imućni građani, nisu baš naročito čeznuli za našom otadžbinom. Kakvi su ljudi prema tome dolazili ovamo.

Gotovo svi su došli sa praznim džepovima, no u koliko su manje sa sobom doneli, utoliko su više kod kuće ostavili. Jedan je ostavio dugove, drugi dosadnu ženu, treći svoju čast. Mnogi su čak kod kuće zaboravili svoje ime, da se ne bi sudije u nerazumljivoj radoznalosti mešale više u njihove porodične odnose i uznemiravali ih čak i u novoj otadžbini..."

Masovna pomeranja našega naroda u granični pojas, masovna iseljenja u Rusiju, pobune i nezadovoljstva nalaze svoje logično objašnjenje u brutalnom, bezobzirnom i netaktičnom sprovođenju kolonizatorske germanske politike toga vremena i u iznimnom favorizovanju novog "gospodujućeg" elementa.

Nemci su u Srem, Banat, Bačku i Baranju - po intenciji kolonizatora - došli kao parazitski "gospodujući" elemenat, kao žandarmi i špijuni autohtonog slovenskog stanovništva, da bi u datom trenutku, kakvim su smatrali Drugi svetski rat, postali i njegovi dželati.