Rat zbog kanabisa

Naučnici nisu baš jedinstveni kada je reč o konoplji. Jedni klasifikuju konoplju u nekoliko vrsta, dok drugi tvrde da je biljka Canabis sativa u stvari jedna vrsta koja se javlja, u zavisnosti od geografskog područja gde raste, u više varijeteta. Nažalost, upravo ovi naučnici koji tvrde da ima više vrsta konoplje učinili su uslugu onima koji su nastojali da uzgajanje ove biljke zaustave.

Po beleškama Instituta Vavilov u Sankt Peterburgu postoji oko 400 različitih varijeteta vrste Canabis sativa.

Pošto sve “vrste” ili varijeteti konoplje imaju jednu istu osobinu - a to je isti broj hromozoma (2n=20) one se mogu međusobno ukrštati. A kada se nešto međusobno uspešno ukršta, to znači da pripada istoj vrsti.

Međutim, pojedini botaničari i dalje vole da razlikuju vrste i podvrste kanabisa, pa to često izaziva zabunu kod običnog naroda. Takve njihove tvrdnje zapravo i imaju cilj da stvore zbrku. Rod kanabisa deli se na dve vrste: sativa i indica, kao i jednu podvrstu koja je nazvana culta. Ova podela je više uslovljena ekonomskim značajem ovih varijeteta, jer se smatra da je podvrsta Canabis sponatenea (divlja konoplja) bez ekonomske vrednosti.

Kultivisana konoplja se tako sistematizuje u zavisnosti od geografskog porekla gde se uzgaja, a ovi geografski varijeteti su i fiziološki i morfološki veoma različiti.

Varijetet Canabis indica, koji je poznat i kao indijska konoplja, javlja se u nekoliko podvrsta: gigantea (velika konoplja), ruderalis (divlja konoplja) i vulgaris (kultivisana konoplja).

Indijska konoplja dakle nije nikakva posebna vrsta konoplje, već samo jedan varijetet koji kao kultivisana biljka raste u centralnoj Aziji, Kini i Indiji. Konoplja koja se uzgajala u Srbiji daleko je kvalitetnija i ekonomski isplativija. Nijedan seljak zato ne bi gajio indijsku konoplju u Srbiji i ona tu ne bi ni rasla.

Ipak, ovaj indijski varijetet konoplje sadrži u sebi najviše THC-a (tetrahidrokanabiola), koji zapravo ima psihoaktivno dejstvo na ljudski mozak. To je ta famozna psihoaktivna supstanca iz marihuane.

Da pomenemo samo još neke varijetete kanabisa po sistematizaciji koje su izvršili ruski naučnici Sislov i Srebrenjakova u zavisnosti od geografskog porekla:

Borealis (severna konoplja) - raste na na geografskom području iznad 50 stepeni geografske širine i ona se uzgaja u Rusiji i Finskoj.

Medioruthenica (centralnoruska konoplja) koja se gaji najviše u Rusiji, Ukrajini, Poljskoj, Skandinaviji i u severnim delovima Nemačke na geografskoj širini od 50 do 60 stepeni.

Australis (južna i mediteranska konoplja) je varijetet koji uspeva duž centralne, jugoistočne i južne Evrope i uzgaja se u Mađarskoj, Italiji, Španiji, Turskoj i duž južnih područja Rusije, kao i u Srbiji, Hrvatskoj, Bugarskoj, Rumuniji. Ovo su najkvalitetniji varijeteti kanabisa, zbog čega je, kako ćemo kasnije videti, Srbija pre Drugog svetskog rata bila jedan od najvećih svetskih izvoznika ove industrijske biljke nakon Rusije. Severna granica na kojoj uspeva ovaj varijetet je 50 stepeni geografske širine i ona se podudara sa granicom regiona na kome se gaje vinske sorte grožđa. Iznad ove granice seme konoplje neće da zri. Ukoliko se gaji severnije od 60 stepeni zrnu treba 130 do 150 dana da sazri, pa je to ekonomski manje isplativo. Ovaj varijetet konoplje ima najdužu stabljiku i ona iznosi 2,5 do 4,5 metara. I grana se ukoliko stabljika stoji sama. Lišće je veliko i listovi su grupisani u nizu i ima ih između devet i jedanaest. Stabljike daju puno vlakana, i u odnosu na posejane prostore daju veoma visok rod. Iako stabljike daju puno vlakna, rod je mnogo manji nego u centralnoj Rusiji.

Divlja konoplja ima kraću stabljiku i manje seme. Ukoliko se divlja nađe među kultivisanom konopljom, one se veoma lako ukrštaju, ali se na taj način vrši biološka degradacija kultivisane konoplje. Stabljike onda nisu duže od jednog metra. Ukoliko se među divljom konopljom nađu one se višim stabljikama, to onda nije divlja konoplja, već kultivisana koja je spontano iznikla među divljim (Canabis spontanea).

Varijetet koji je dobio ime marihuana ima prirodno stanište u Centralnoj Aziji i raste u Kini, Indiji, na severozapadu Himalaja. Dakle, marihuana ili tzv. indijska konoplja je obična konoplja (njen varijetet) koja raste na pomenutom geografskom području.

Uzgajanje konoplje, kao i njena prerada, nekada je bio jedan od najunosnijih poslova širom sveta, posebno u SAD. Konoplja je nazivana “usev od milijardu dolara”. To je bilo vreme kada je prodaja konoplje od jedne žetve mogla da donese i više od milijardu dolara, i to naravno u gotovini. Konoplja je sve do 20. veka bila najisplativiji američki usev na tržištu.

U Americi je proizvodnja konoplje dostigla vrhunac 1850. godine u Kentakiju, kada je proizvedeno 40.000 tona.

Od 1631. do 1800. zakonsko sredstvo plaćanja poreza u Americi bila je isporuka konoplje. Koliko je konoplja bila važna za državu, pokazuje i podatak da su svi oni koji su odbijali da gaje konoplju u 17. i u 18. veku dolazili pod udar zakona i dodatno su oporezivani.

U Virdžiniji se za izbegavanje plaćanja ovog poreza išlo i u zatvor. Onima koji su uzgajali konoplju država Virdžinija je davala posebne dotacije. Američki predsednici Džordž Vašington, Tomas Džeferson i ostali njihovi naslednici bavili su se uzgajanjam konoplje. Džeferson je čak krijumčario seme konoplje iz Kine u Francusku, a zatim u Ameriku. On je prvi patentirao specijalno konstruisanu mlatilicu za konoplju kojom se razdvajala drška od korisne mase i vlakana, i to mnogo brže nego što je to rađeno ručno močenjem.

Bendžamin Frenklin je bio vlasnik jedne od prvih fabrika za preradu konoplje u Americi.

Novinar i publicista, Dag Jurči, koji je zabeležio mnoge zanimljive podatke o konoplji tvrdi i da je rat 1812. godine vođen zbog konoplje, jer je Napoleon želeo da preseče izvoz konoplje iz Rusije u Englesku. Zašto je Englezima bila toliko potrebna konoplja? Pre svega za potreba mornarice. Devedeset odsto svih brodskih veziva i jedara pravljeno je od kanabisa, a Engleska bez brodova bila bi za Napoleona lak plen i britanske imperije ne bi bilo.