U Crnoj Gori ima germanskih gena

NAUČNA istraživanja u okviru "Srpskog DNK projekta", kod Srba su dosad pronašla desetak haplogrupa, među kojima dominiraju dve - I2a i R1a, najučestalijih i u ostalim slovenskim narodima. One zajedno čine oko 52 odsto svih testiranih. Osim njih, značajan je postotak haplogrupe E1b1b-V13 koja je nesumnjiv "trag" predslovenskih stanovnika Balkana. Nju ima oko 20 odsto dosad testiranih Srba. Ostale haplogrupe utvrđene kod naših sunarodnika, ukazuju na prisustvo različitih osvajača - Kelta, Gota, Normana...

No, koliko god su zainteresovani za svoje poreklo, Srbe zanimaju i "rođačke veze" sa drugim narodima. Naročito sa onima sa kojima su nekada bili u zajedničkoj državi - Crnogorcima, Hrvatima, Bošnjacima, Makedoncima i Slovencima.

Testiranjima u "Srpskom DNK projektu" pokazalo se da više od polovine testiranih Srba ima slovenske korene, kao i da najbrojnijoj "srpskoj" haplogrupi, I2a pripada oko 35 odsto naših sunarodnika. Štaviše, podjednako je zastupljena kod Srba na istoku Srbije i u Dalmaciji, Lici, Baniji. Pokazalo se, međutim, da ova haplogrupa dominira u svim delovima bivše Jugoslavije gde je prisutno štokavsko narečje. Zapravo, I2 haplogrupa, zastupljena preko takozvane Dinaric grane CTS10228>Y3120, nastale na Karpatima, u svetu je procentualno najzastupljenija među Srbima i Hrvatima. Kod Hrvata je, pritom, zastupljena pretežno na štokavskom govornom području. Tamo gde su druga narečja, na primer, čakavsko ili kajkavsko, postotak haplogrupe I2a je neuporedivo manji.

Budući da je uvreženo mišljenje da većina srpskog naroda "dolazi" sa područja današnje Crne Gore i Hercegovine, nije čudo što Srbe naročito zanima genetska sličnost sa stanovništvom Crne Gore. Koristeći se podacima dobijenim analizama rezultata "Srpskog DNK projekta", istraživanjem "Albanian Bloodlines Project", "Bošnjačkog DNK projekta", ali i na osnovu anonimnog testiranja pojedinaca iz Crne Gore, obavljenog 2010. godine, Ivan Vukićević, saradnik "Srpskog DNK projekta", navodi da je stanovništvo Crne Gore po genetskom sastavu vrlo heterogeno. Uopšteno rečeno može se podeliti na stanovništvo starobalkanskog, slovenskog i germanskog porekla. Po bližem etničkom poreklu, ukazuje Vukićević, postoji podela na stanovništvo srpskog, albanskog i romskog porekla uz malobrojna bratstva koja potiču od drugih naroda.

Grane I2-CTS10228 i R1a-Z282 u okviru I2 i R1a haplogrupa, jasno se izdvajaju kao slovenske i zastupljene su natpolovično kod svih slovenskih naroda. Upravo anonimno istraživanje genetskog porekla stanovništva Crne Gore iz 2010. godine, kojim su testirana 404 muškarca, pokazalo je da njih 37,37 odsto pripada "slovenskim granama". Taj procenat kod Srba, međutim, prosečno prelazi polovinu. Ipak, važno je imati u vidu da je ovo istraživanje obuhvatilo građane svih nacionalnosti i veroispovesti, pa se podaci ne odnose samo na pravoslavno stanovništvo. Zato je i procentualno učešće slovenske genetike među stanovništvom Crne Gore znatno niže od srpskog proseka.

Kako Vukićević navodi, zastupljenost I2-CTS10228 grane kod stanovništva srpskog porekla u Crnoj Gori je na prosečnom nivou, dok je R1a-Z282 znatno manje zastupljena nego u drugim srpskim oblastima. To dodatno doprinosi nešto nižoj zastupljenosti slovenske genetike. S druge strane, E haplogrupa je natprosečno zastupljena kod Srba u Crnoj Gori, pre svega zbog razgranatih brđanskih rodova koji pripadaju E-V13 grani. Kod Albanaca, pak, zastupljene su gotovo isključivo E, J2b i R1b haplogrupe, tako da su genetski znatno monolitniji od Srba. U okviru sve tri haplogrupe se jasno izdvajaju grane koje su karakteristične za stanovništvo srpskog, odnosno albanskog porekla.

Kada je reč o slovenskim haplogrupama I2 i R1a, rezultati su pokazali da je I2 najzastupljenija kod srpskog naroda, zbog čega je najzastupljenija i među pravoslavcima u Crnoj Gori, dok onih sa R1a haplogrupom ima mnogo manje. I2 haplogrupa, na Balkanu, zastupljena je, dakle, preko Dinaric grane CTS10228>Y3120, a u Crnoj Gori, pak, prisutne su tri Dinaric podgrane: S17250, Y4460 i Z17855. Najzastupljenija je S17250 sa svojom podgranom PH908 koja je rasprostranjena širom Crne Gore. Rezultati DNK istraživanja pokazuju da rodovi koji pripadaju ovoj grani čine apsolutnu većinu stanovništva u Jezerima, Komanima, Krtolama, Kosijerima, Lutovu, Nikšićkoj Župi, Ozrinićima, Piperima i Rovcima. Najveći PH908 rodovi u Crnoj Gori su rod Azanaca, Komnenovića, Lutovaca i Nikšića, Ozrinići, Liješevići, rod Maleševaca, Slavujevića i Subotića i rod Bijelića, Glavičana, Kovačevića i Prebiračevića. Haplogrupa I2-PH908 je i u genima serdara Janka Vukotića i vojvode Živojina Mišića, kao potomka plemena Lutovaca. Druga podgrana Y4882>A1328 zastupljena je u Pivi i Šekularu. Kod Srba, pa i u Crnoj Gori, grane Y4460 ima "samo u tragovima" i utvrđeno je da joj pripada samo jedno bratstvo iz Bihora.

Grana Z17855, inače procentualno najzastupljenija među Makedoncima, u manjim procentima, ali prilično ravnomerno prisutna je kod svih Slovena. U Crnoj Gori je pojedinačno najbrojnija u Draževini, Ceklinu i Šekularu, druga je po brojnosti u Donjoj Morači i Rovcima, a ima je i u Gornjoj Morači. Najveći Z17855 rodovi u Crnoj Gori su Ceklinjani-Gornjaci, Lješnjani, Vojinići i rod Vojvodića i Vukovića.

Najbrojnija slovenska haplogrupa u svetu R1a, u Crnoj Gori je manje zastupljena u odnosu na druge srpske oblasti. Kako navodi Vukićević, prisutna je preko dve grane - PF6155>M458 i Z280, od kojih je druga znatno brojnija. Pretežno zastupljena kod Zapadnih Slovena, M458, u Crnoj Gori je prisutna preko dalje podgrane L1029 i to u Goliji, Gornjim Poljima, Gornjim Selima i Pivi. Z280, koja dominira među Istočnim Slovenima, u Crnoj Gori ima nekoliko daljih podgrana u Banjanima, Piperima, Cetinju i sporadično u Ćeklićima, Brajićima i Vasojevićima.

U Crnoj Gori ima i germanskih tragova. Haplogrupa I1 prisutna je preko P109 i Z63 grana. P109 se vezuje za migracije Normana koji potiču od Vikinga iz Skandinavije, a među Crnogorcima je prisutna preko dalje podgrane FGC22054 kojoj pripada rod Novljana (većina stanovništva u Drobnjaku). Grana Z63, zastupljena je podgranama L1237 i Y16437, a povezana je sa migracijama Gota. L1237 je zastupljena u Banjanima, Rovcima, Pljevaljskoj i Rožajskoj oblasti, a Y16437 dosad je "viđena" u Rovcima, Morači i Barskoj oblasti.

I haplogrupe I2, odnosno njene germanske grane M223, u Crnoj Gori ima, takođe, preko daljih podgrana L1229 i L701. Prva se često naziva i anglosaksonskom jer je najzastupljenija kod Engleza, a identifikovana je u Bihoru i Koritima. Najzastupljenija kod Nemaca, L701 grana, ima svoje nosioce u pojedinim bratstvima u Vasojevićima i Paštrovićima.

FIZIČKI IZGLED I DNK

FIZIČKI izgled može, ali ne mora da se poklapa i sa DNK poreklom. Izgled, kažu genetičari, jeste uslovljen nekom haplogrupom, ali ne mora da znači da je to i nečija haplogrupa. Nju muškarac, zna se, nasleđuje isključivo od oca. Ako mu je otac I1 (Skandinavac), ipak može da liči na majku koja je, recimo, E1b1 (Mediteranac). Taj muškarac, dakle, ima tamnu kosu i oči, možda i tamniji ten, pa fizički izgleda kao Mediteranac, ali će njegov DNK biti i dalje "skandinavski" jer ga je nasledio od oca. Izgled, dakle, zavisi samo od toga na koga ste "povukli" crte lice i oblik glave.