Hitler je strahovao od četnika

NACISTIČKA publicistika nije govorila da je cilj zapadnih saveznika, izvođenjem državnog udara u Jugoslaviji, bio da odgode napad na Sovjetski Savez i nemačku armiju ukopaju u dubokim snegovima Rusije, nego o pokušaju da se u Mostaru stvori velika vazduhoplovna baza, preko Dubrovnika i drugih luka doturaju ogromne količine novog oružja. Uvek su u istoriji istorijske nauke tajni planovi i radnje bili najteži zadatak istraživanja, ali je retko to naučno istraživanje bilo vezano za istorijsku sudbinu jednog naroda, kao što je ovde slučaj. Nacistički publicisti su verovali da je puč 27. marta 1941. bio čedo pogrešnog strateškog proračuna američke vlade da sile Osovine ne smeju vojnički da intervenišu u balkanskom osinjaku.

Jugoslovenski komunisti su odigrali značajnu ulogu i u pripremama, kao i izvođenju državnog udara 27. marta 1941. Možda bi bilo ispravno tim datumom početi revoluciju 1941-1945. Iako je sovjetska diplomatija, kao nemački saveznik, formalno zauzimala negativan stav o tome, u razgovoru sa britanskim novinarima i novim kraljevim poslanikom Gavrilovićem, Kominterna je uputila šifrovani telegram generalnom sekretaru jugoslovenske partije, sa "direktivom da se zauzme odlučna pozicija protiv kapitulacije pred Nemačkom".

U ANALIZI odnosa Tita i Staljina, ruski istoričar Anatolij S. Anikejev ("Kako je Tito otišao od Staljina", 2002) navodi savet da se podigne "opštenarodni otpor", sa ciljem uspostavljanja prijateljstva sa Sovjetskim Savezom. Anikejev citira Sudoplatova, da su puč 27. marta organizovale britanska i sovjetska obaveštajna služba. Koristio je, do njegovog upornog istraživanja, nepoznatu arhivsku građu. Bez sumnje će budući istraživači ići i dalje od ovoga.

Skulptor Sreten Stojanović je među svojim papirima (Arhiv Srpske akademije nauka) zabeležio podatak da je Mustafa Golubić, tada agent sovjetske obaveštajne službe, a pre 1914. Stojanovićev mladobosanski prijatelj, uoči 27. marta 1941. održao sastanak jednog člana Centralnog komiteta KPJ i srpskih nacionalnih radnika.

ZAJEDNIČKO pripremanje puča u Beogradu 27. marta 1941. bio je prvi istorijski korak u kasnijem savezu zapadnih sila i SSSR-a. Trebalo bi, na osnovu toga, zaključiti da je u tome korenu i glavni istorijski smisao 27. marta 1941. Bio je svesno učinjena žrtva za podsticaj saveznicima do pobede nad nacizmom 1945.

Jugoslavija nije bila spremna za rat, a iznutra je pretila opasnost da će susedne države u njoj lako upaliti građanski rat. Pod oružjem je imala 250.000 vojnika, a do kraja marta mobilisala 600.000. Potpisivanje saveza, bez obzira na to što on nije predviđao okupaciju jugoslovenske teritorije, izazvalo je opšti revolt srpskog naroda. Britanski ljudi u vojsci, četničke dobrovoljačke formacije, komunisti i patriote raznih boja izvode antiratne manifestacije 27. marta.

U NOĆI pre toga izvršen je državni udar i vladu je formirao vazduhoplovni general Dušan Simović. Princ Pavle je bio zbačen, vraćen u Beograd sa puta za Bled i interniran u Keniju. Maloletni kralj Petar proglašen punoletnim, a trajno namesništvo je prestalo da postoji. Hrvatski vođa Maček se pridružio vladi, koja je mislila da će promeniti samo fasadu, bez diranja suštine. Verovatno je i hrvatski vođa bio u kontaktu sa Britancima. Trojni pakt nije otkazan. Pregovori sa Sovjetskim Savezom bi trebalo da dodaju više uverljivosti da Nemci ne reaguju objavom rata. Pakt o prijateljstvu i nenapadanju potpisan je u noći 5/6. aprila, neposredno pred početak bombardovanja prestonice i pošto je jedna nemačka SS formacija iz Rumunije 5. aprila zaposela Sipski kanal, za držanje slobodnog prolaza Dunavom.

Nusret Šehić je vrlo lepo prikazao (1971) pripremu za gerilski rat. Vilijem Donovan je i sam bio u vezi sa jednim američkim autorom o gerilskom načinu ratovanja. Čak je i dopisnik "Tajmsa" izvestio o tome.

GENERALŠTAB je 1940. doneo odluku o formiranju jurišnih četničkih bataljona. Pominjanje četnika ne dozvoljavaju hrvatski članovi u vladi. Bila je formirana Vrhovna jurišna komanda, pod zapovedništvom starešina redovnih trupa. Po jedan jurišni bataljon je bio stvoren pri sedištima armijskih oblasti u Novom Sadu, Sarajevu, Skoplju, Karlovcu, Nišu i Mostaru. Generalštab je 1. aprila preimenovao ovu komandu u Vrhovnu četničku komandu. Profesionalni vojnici nisu imali poverenja u četnička udruženja, pa su ih zaobilazili.

Sam Hitler je strahovao od ovog načina ratovanja i zbog toga je nastojao da izbegne vojni sukob sa Jugoslavijom. Slao je izaslanika da se unapred sastane sa Kostom Pećancem i pridobije ga. Zadatak ovih bataljona je bio da čuvaju armijske oblasti i deluju u pozadini neprijatelja rušenjem mostova i uporišta. Bio je formiran i Sedmi bataljon, a komanda prebačena u selo Samaila kod Kraljeva. Ne može se ustanoviti da je od ovih priprema postojao kontinuitet sa gerilskim ratom nekoliko meseci kasnije. Cela četnička komanda je pala u nemačko zarobljeništvo.

NEMCI su napad na Jugoslaviju počeli udarima nemačkih jedinica iz Mađarske i Bugarske, italijanskih jedinica iz Albanije i preko Dalmacije. Dve nemačke armije su raspolagale i sa pet oklopnih i tri motorizovane divizije. Ukupno na Jugoslaviju udara 52 nemačke, italijanske i mađarske divizije. Prema nemačka 484 bombardera i 250 lovaca, jugoslovensko vazduhoplovstvo ima 309 aviona sposobnih i tehnički doraslih za moderni vazdušni rat.

Nemačkim pohodom je komandovao sam Hitler iz jednog voza, koji je danju bio u tunelu, a po noći napolju neposredno uz jugoslovensko-austrijsku granicu. On je sam odredio ciljeve uništenja vitalnih centara jugoslovenske prestonice. Potpuno uništenje Narodne biblioteke je smatrao kao uslov preorijentacije srpske kulture od francuskih na nemačke izvore. Biblioteka je do dna izgorela sa oko 850.000 svezaka. U Beogradu je bilo ubijen 2.271 stanovnik (postoje procene 4.000), sa neuporedivo većim brojem ranjenih. Vlada se najpre povukla na Pale kod Sarajeva, a zatim preko Nikšića pokušavala i uspela da ode za Kairo. Postojao je plan da se potpiše primirje, sa perspektivom da se rat kasnije nastavi iz inostranstva.

SUTRA: TRIJUMF KATOLIČKOG SEPARATIZMA