PRAVE AUTO-PLAC NA SRPSKOJ ZADUŽBINI? Uprkos zabrani uništeni ostaci crkve i groblja iz 14. veka u Postenju kod Novog Pazara

B. SUBAŠIĆ

05. 10. 2022. u 09:00

TEŠKE građevinske mašine zbrisale su, mimo zakona, zdravog razuma i morala, sa lica zemlje ostatke srpskog hrama iz 14. veka na novopazarskom lokalitetu Latinska crkva u Postenju.

ПРАВЕ АУТО-ПЛАЦ НА СРПСКОЈ ЗАДУЖБИНИ? Упркос забрани уништени остаци цркве и гробља из 14. века у Постењу код Новог Пазара

Uništavanje baštine na lokalitetu Latinska crkva, Foto Instagram/serbian_medieval_historu

Na tom mestu, kako nezvanično saznajemo i kako se moglo pročitati na društvenim mrežama, planirana je izgradnja - auto-placa! O zločinu prema srpskoj srednjovekovnoj kulturnoj baštini, vlasteoskoj zadužbini i groblju, Republički zavod za zaštitu spomenika kulture dobio je informaciju 27. septembra i odmah reagovao. Ali, do tada su bageri već bili uništili arheološki neistraženu nekropolu sa zapadne strane hrama.

- Republički zavod je izdao Rešenje o zabrani izvođenja radova na katastarskim parcelama 4260/3 I 4260/4, koje je poštom i elektronskom poštom dostavljeno svim upisanim vlasnicima u list nepokretnosti, kao i Republičkoj građevinskoj inspekciji, Građevinskoj inspekciji Novog Pazara i gradonačelniku ovog grada. Obavešten je i teritorijalno nadležni zavod u Kraljevu, koji je potvrdio da se radovi izvode protivno zakonu - kažu za "Novosti" u Republikom zavodu.

Temelje crkve skicirala arheolog Dragica Premović Aleksić, Foto Instagram/serbian_medieval_historu

Devastiranje je ipak nastavljeno.

- Zavod je još jednom zatražio od obe građevinske inspekcije da postupe u skladu sa svojom nadležnošću i ovlašćenjima, a zatraženo je i od Policijske uprave Novi Pazar da reaguje, zbog ugrožavanja nalazišta, kulturnog dobra, koje bi moglo biti i krivično delo koje se goni po službenoj dužnosti - kažu u Zavodu.

Uprkos apelima, lokalitet Latinska crkva u Postenju nepovratno je uništen a nije bio potpuno istražen, niti će ikada biti. Ostaci hrama, izmešani sa kostima pokojnika i spomenicima, završili su u građevinskom šutu. O vlasteoskoj crkvi i groblju iz vremena Nemanjića ostaće samo svedočanstva iz jedinih iskopavanja koje je 1982/83. izvela pokojna Dragica Premović Aleksić, arheolog i direktor Muzeja "Ras". Ona je utvrdila da je hram bio sličan onom u Deževi, gde je Stefan Nemanja krstio najmlađeg sina Rastka. O važnosti crkve svedočili su i nalazi ozidane porodične grobnice i luksuzne odeće i nakita pokojnika u priprati, gde su po pravilu sahranjivani ktitori.

Na značaj hrama ukazivala je i njegova udaljenost od samo 400 metara vazdušnom linijom od Crkve Svetog Petra i Pavla, prve srpske episkopije u kojoj je Stefan Nemanja kršten po pravoslavnom obredu i u kojoj su održavani državni sabori.

Uprkos nalazima koji su ukazivali da istraživanja treba nastaviti, lokalitet konzervirati i prezentovati, državne institucije nikada nisu našle sredstva ni za njega, ni za mnoge druge lokalitete u Starom Rasu, kolevci Srbije.

Krst iz 11. veka pronađen u Postenju 1982/83., Foto Instagram/serbian_medieval_historu

U srpskoj javnosti ne postoji svest o postojanju spomenika u Starom Rasu, pa nije ni čudo što dragocenu baštinu uništava ko stigne, od pljačkaša grobova do nesavesnih građevinara. Arheolozi, muzealci i zaštitari smatraju da će se devastiranje srpske baštine nastaviti još bržim tempom ako razaranje lokaliteta Latinska crkva u Postenju prođe bez kazne.

NEMANjIN DVOR ČEKA ISTRAŽIVANjA

SISTEMATSKA arheološka istraživanja nikada nisu izvedena ni nekoliko kilometara od Latinske crkve, u Deževi, gde se nalazio Nemanjin dvor u vreme rođenja njegovog sina Rastka. Mesto rezidencije, koje se prenosi predanjem, obeležili su meštani metalnim krstom na utrini, a ostaci crkve u kojoj je kršten Sveti Sava otkopani su i konzervirani, ali zaboravljeni, pa malo ko izvan sela zna gde se oni nalaze.

Pratite nas i putem iOS i android aplikacije

Pratite vesti prema vašim interesovanjima

Novosti Google News
pogledaj sve

Komentari (1)

SA NJIM JE NEMOGUĆE BITI PRIJATELJ, ALI NISMO NI NEPRIJATELJI: Đoković šokirao svet pričom o Rafi Nadalu