POBUNJENICI KOD MILOŠEVOG KUMA: Velika zavera i Knez-Miletina buna skovane su u Kruševcu, na Božić 1835. godine u kući Stojana Simića

ZVANIČNO su se okupili zbog krštenja, ali je razlog okupljanja bio "opasnije" prirode: zaverenici Knez-Miletine bune su se našli u Kruševcu, u kući Stojana Simića (1797-1852), istaknutog političara i trgovca, uoči Božića 1835. godine.

Stojan Simić, Foto arhiv "Slike Kruševca"

Bio je to dan krštenja njegovog sina Đorđa i niko nije imao razloga da sumnja u motive prisustva grupe odabranih velikodostojnika i kneza Milete Radojkovića, predvodnika pokreta protiv kneza Miloša Obrenovića, čija je samovolja prevršila svaku meru.

Iako je vođa bune trebalo da bude niko drugi do vlasnik kuće, Stojan Simić, koji ne samo da je bio Milošev kum, već je i tu kuću dobio od Obrenovića, postignut je kompromis da upravo jagodinski knez povede pobunjenike. Na svoju stranu privoleo je obespravljene klase, poput činovnika, trgovaca, pa i veći broj starešina. Upravo su u Kući Simića, koja je danas izložbeni prostor Narodnog muzeja u Kruševcu, osmislili i konkretnu strategiju.

Knez Mileta Prodanović insistirao je na civilizovanim rešenjima za kontrolu Miloša Obrenovića, ne dozvoljavajući da se razrade ideje atentata i svrgavanja sa vlasti. Svi su se zaverenici zakleli na vernost ideji da Miloša treba saterati u ćošak. Kada je došao dan da se ponovo okupe, međutim, jedino se Prodanović pojavio sa značajnim brojem ljudi, dok je Stojan Simić došao sa vrlo malo pobunjenika. Fizičkog sukoba na kraju nije bilo jer je, kao što je poznato, Miloševa diplomatija odnela pobedu. Prvi je stigao u Kragujevac pred pobunjenike, priznao da je grešio i predložio pomirenje.

Donet je Sretenjski ustav. Iako kratkog veka, opet su zabeležene određene demokratske promene: kneževa prava delom su preneta na Državni savet. Stojan Simić nije snosio posledice što je izdao kuma.

- Stojanu i njegovom bratu Aleksi Simiću, kao siromašnima, knez Miloš pomaže da steknu bogatstvo - navodi mr Slobodan Simonović, autor "Enciklopedije Kruševca" (2016). - I pored toga, priključuje se Miletinoj buni, ali posle nje, postaje kabinetski savetnik uz kneza Miloša.

Foto: Салон у кући, Фото С. Бабовић

POGLEDAJ GALERIJU

Tako se Simić ponovo našao uz Miloša, uz koga je bio i dvadesetih godina 19. veka, tada, kao lični "tatarin" - poštar kneza.

- Kuća Simića je nekada bila konak begova Vrenčevića, a potom kumovski poklon Stojanu Simiću, ustavobranitelju po kome će poneti ime - napominje Zorana Drašković - Kovačević, kustoskinja Kuće.

- Danas je otvorena u okviru muzeja, kroz brojne interaktivne izložbe tokom godine, odnosno stalnu postavku sa ambijentom građanskog doma s kraja 19. i početka 20. veka.

GRAĐANSKI DUH U PROSTORIJAMA

STALNU postavku Kuće Simića čini prikaz upravo jedne građanske kuće, koja odražava transformaciju od turskog ka proevropskom stilu, odnosno preobražaj Kruševca od zabite kasabe u varoš podobnu Evropi. Trpezarija, salon, devojačka soba, pokućstvo i fotografije oslikavaju novi duh vremena koje dolazi. I taj duh vidi se i kroz posuđe, pribor za jelo, čaše od najfinijeg porculana.

- U holu je izložena i odeća nošena u svečanim prilikama, srpska ženska građanska nošnja, evropsko muško odelo i ženska večernja haljina, kao i deo svadbene ženske odeće - objašnjavala je ovu postavku svojevremeno etnolog Živka Romelić, autorka stalne izložbe.

Pratite nas i putem iOS i android aplikacije