PISMO UNUKA KNEZA MILOŠA BLAZNAVCU: Najveća donacija Fondacije Muzeja žrtava genocida nacionalnim institucijama kulture

PISMO Miloša Nikolića, unuka kneza Miloša Obrenovića, upućeno 1871. godine namesniku srpskog kneževskog trona Milivoju Petroviću Blaznavcu iz Beča, na francuskom jeziku, uz prilog na komadu papira sa ručno ispisanim prevodom na srpski, jedan je od 158 vrednih istorijskih artefakata, koje je Muzej žrtava genocida darovao danas ustanovama kulture u Srbiji.

Foto Nikola Skenderija

U pitanju je do sada najveća pojedinačna zbirka istorijske građe koju je Fondacija Muzeja poklonila drugim institucijama, a Nikolićevo pismo će ubuduće biti u zbirci Državnog arhiva Srbije. Fondacija Muzeja darovala je tri nacionalne ustanove kulture - Narodni muzej Srbije, Državni arhiv i Arhiv Srpske pravoslavne crkve. U Narodnom muzeju danas su potpisani ugovori o donaciji i primopredaji.

Narodni muzej dobio je pismo vajara Petra Ubavkića upućeno iz Rima Odboru za Svetsku izložbu u Parizu, 3. juna 1888, zatim pismo slikara Steve Todorovića upućeno iz Beograda Odboru za Svetsku izložbu u Parizu, 5. januara 1889. godine, kao i dopisnicu iz Soluna, upućenu u Gornji Milanovac 1917. godine, posredstvom Međunarodnog Crvenog krsta. Dopisnica je adresirana na Nataliju Nastasijević i na njoj je umanjena fotografija pošiljaoca Živorada Nastasijevića, akademskog slikara, i S. Mijatovića. Na dopisnici su pozdrave i potpise ostavili čuveni srpski ratni slikari Miloš Golubović, Kosta Miličević, Nikola Bešević, Veljko Stanojević i Milan Vujaklija. U Narodni muzej je stigla i fotografija-dopisnica Miodraga Popovića, upućena iz Lauzasa, 1. avgusta 1918. godine, skulptoru Đorđu Jovanoviću u Pariz, tj. Marsej, kao i ratna razglednica pod nazivom "Srpski heroj" Paška Vučetića, poslata na Krf, 6. januara 1917. godine.

Foto Nikola Skenderija

Arhiv SPC dobio je jednu dopisnicu adresovanu na, tada vladiku, Varnavu, u Solun, 11. jula 1918. godine, kao i 14 dopisnica prote Stevana Dimitrijevića, osnivača i dekana Pravoslavnog bogoslovskog fakulteta u Beogradu, upućenih iz bugarskog zatočeništva tokom Prvog svetskog rata supruzi Jeleni.

Među darovanim arhivalijama, koje su postale sastavni deo zbirke Istorijskog arhiva Srbije, nalazi se i više od stotinu dopisnica koje su srpski zatočenici austro-ugarskih i bugarskih logora tokom Prvog svetskog rata slali najmilijima, i obrnuto. Interesantna je i fotografija okovratnika na lovorovom lišću kroz koji prolazi strela, sa natpisom na poleđini: "Okovratnik oficirske bluze p. poručnika Đorđa Roša (vodnika a zatim komandira 1 čete), ranjenog pri odbrani Beograda 1915 godine".

Дописнице наших ратних заробљеникаFoto: FOTO: N. Skenderija

POGLEDAJ GALERIJU

- Bilo da smo u ulozi poklonodavca ili poklonoprimca, na ovaj način doprinosimo sveukupnom radu institucija Srbije i na delu pokazujemo da ustanove kulture mogu i treba međusobno da sarađuju, a krajnji cilj je zaštita i prezentacija kulturnog nasleđa - rekao je upravnik Fondacije Muzeja žrtava genocida Stanko Debeljaković.

Dodao je i da je Fondacija Muzeja otkupila nekoliko hiljada istorijskih dokumenata, fotografija i umetničkih dela koja predstavljaju građu od prvorazrednog značaja, a najvažniji segmenti su dokazi o zločinu genocida počinjenog nad Srbima, Jevrejima i Romima u Drugom svetskom ratu. Takođe, Muzej i Fondacija kontinuirano pomažu rad obrazovnih institucija i ustanova kulture, a naročito školama i domovima kulture na KiM.

Direktorka Narodnog muzeja Bojana Borić Brešković istakla je važnost poklona koji su dobili pred 180-godišnjicu rada, koju obeležavaju sledeće godine. Donacija će biti prosleđena Odeljenju za dokumentarnu i arhivsku građu.

I Ana Vulić iz Državnog arhiva zahvalila se na poklonu i istakla da je za istoričare i arhivare važan svaki pronađen dokument, a kamoli više od 150, koliko su dobili.

- Ove godine slavimo 125 godina od osnivanja Državnog arhiva, pa je poklon još dragoceniji, posebno zato što je među dopisnicima, pismama i razglednicama i pismo unuka kneza Miloša Blaznavcu - kaže Vulić.

Direktor Arhiva SPC Radovan Filipović istakao je značaj prepiske prote Stevana Dimitrijevića sa suprugom, u vreme dok je bio u zarobljeništvu, koja svedoči, kako je istakao, o "našoj stradalnoj istoriji".

Pratite nas i putem iOS i android aplikacije