Srbija

ARHITEKTURA IZMEĐU DVA SVETSKA RATA: Zrenjanin je uz Novi bio grad sa najviše izgrađenih građevina u duhu moderne arhitektureA: (FOTO)

Bogoljub Grujić

12. 01. 2023. u 19:09

ISTORIČAR umetnosti Bojan Kojičić u Muzeju u Zrenjaninu u sredu 18. januara od 19 časova održaće predavanje o Međuratnoj arhitekturi Velikog Bečkereka, kako se nekada zvao Zrenjanin.

АРХИТЕКТУРА ИЗМЕЂУ ДВА СВЕТСКА РАТА: Зрењанин је уз Нови био град са највише изграђених грађевина у духу модерне архитектуреА: (ФОТО)

Sa koleginicom Vesnom Karavidom iz Zavoda za zaštitu spomenika kulture u Zrenjaninu predstaviće rezultate višegodišneg istraživanja o međuratnoj arhitekturi Zrenjanina, od 1920. do 1940. godine, uz prikazane projekte poznatih, manje poznatih i do sada potpuno nepoznatih autora koji su ostavili svoj trag na međuratnu arhitekturu Zrenjanina, projektujući zgrade javne namene i porodične kuće, tj. vile.

- U poslednje vreme u fokusu istoričara arhitekture Zavoda za zaštitu spomenika kulture Zrenjanin je istraživanje međuratne arhitekture koja je bila nedovoljno zastupljena u stručnoj istoriografiji - ističe Bojan Kojičić.

On napominje da su do sada proučeni opusi poznatih srpskih arhitekata čija dela danas čine vredan deo graditeljskog nasleđa Zrenjanina, kao što su Dragiša Brašovan, Đorđe Tabaković, i manje poznati - braća Tomić, ali i projektanata lokalnog delokruga Velislav Nikolić i Paja Ninkov, kao i zidarskih majstora Janoša Panjija, Mihalja Materna i Josifa Vajteršana, koji su projektovali stambene kuće i izvodili građevinske radove.

- Zidarski majstori su uglavnom bili iz Velikog Bečkereka, a građevinski inženjeri i arhitekte su uglavnom dolazili iz drugih, većih sredina, a neki od njih ostajali su privremeno, onoliko koliko im je trajao angažman, drugi su se, baveći se svojom strukom, često u zvanju državnih činovnika, trajno nastanjivali u gradu na obalama Begeja - dodaje Kojičić, uz zanimljiv podatak da je, na primer, Đorđe Tabaković često dolazio u Zrenjanin da prati izgradnju objekata koje je on projektovao i da u Zrenjaninu ima čak sedam realizovanih projekata, kao što su Dečji dom, Zgrada Javne berze rada i drugi.

POGLEDAJ GALERIJU

Dragiša Brašovan je po istraživanjima Vesne Karavida i Bojana Kojičića, boravio u Zrenjaninu kao gradski i županijski arhitekta od maja 1919. do septembra 1920. godine i projektovao zgrade Palate srpske zadružne banke, kuću Slavka Županskog, Sokolski dom, vilu tadašnjeg gradonačelnika Perišića. Velislav Nikolić došao je iz Zagreba kao mladi arhitekta i ostao u Zrenjaninu u državnoj službi do 1951. godine, kada se vratio u rodni Zagreb, a projektovao je u Zrenjaninu zgradu Osnovne škole "Viteški kralj Aleksandar ujedinitelj".

GRAD SA NAJVIŠE MODERNIH ZGRADA

Tridesetih godina 20. veka Veliki Bečkerek, kasnije Petrovgrad, pa Zrenjanin, osim Novog Sada, u Vojvodini je grad sa najviše izgrađenih građevina u duhu moderne arhitekture.

Geometar Paja Ninkov došao je u Veliki Bečkerek, u isto vreme kada i Brašovan, odmah nakon završetka Prvog svetskog rata i ostao u Zrenjaninu do kraja života.

BONUS VIDEO - NOĆNI BAZAR NA MALOJ PIJACI: U Zrenjaninu se okupio velikih broj malih proizvođača