Srbija

PRIKAZ KARANOVCA U 19. VEKU: U kraljevačkom muzeju predstavljena dvotomna knjiga „Popis stanovništva 1863.“

Goran Ćirović

02. 02. 2025. u 11:51

Na teritoriji Karanovca i okoline, danšnjeg Kraljeva, 1863. godine živelo je ukupno 37.875 stanovnika, od kojih 1.500 upravo u čaršiji Karanovac, pokazuju dvogodišnja istraživanja sabrana u dva toma knjige „Popis stanovništva 1963. godine 1-2“ čiji su autori dr Bojana Miljković Katić, viši naučni saradnik Istorijskog instituta u Beogradu i Nemanja Trifunović, kustos kraljevačkg muzeja.

ПРИКАЗ КАРАНОВЦА У 19. ВЕКУ: У краљевачком музеју представљена двотомна књига „Попис становништва 1863.“

Kako se moglo čuti na predstavljanju ovog izdanja u Narodnom muzeju u Kraljevu, reč je o priređenim istorijskim izvorima prvog reda – popisu ljudstva, nepokretnosti i prihoda iz 1863. za teritoriju Karanovca, Karanovačkiog sreza i sela van njega, značajnim za demografsku, privrednu i društvenu istoriju Srbije u 19. veku.

- Za vreme druge vladavine kneza Mihala Obrenovića, 1863. vršila se centralizacija državne uprave i promena poreske politike. Dotadašnje oporezvanje, takozvana glavnica kao glavni porez, menjalo se porezom na imućnost, odnosno na imovinu i prihode. Ministar finansija Kosta Cukić, rođen u Karanovcu, predložio je izmenu zakona o porezu koji je podrazumevao popis stanovništva. Tako je, upravo popis iz 1863. najstarija, kompletno sačuvana evidencija stanovništva u Srbiji sa popisom muškarca, žena, dece i staraca, njihvog imovnog stanja i prihodma od deltnosti kojom su se bavili - kaže istoričar Nemanja Trifunovć, koautor knjige.

Prema njegovim rečima, tadašnje seoske opštine činili su centralno i sela koja su mu gravitirala. Opština Lađevačka sa Lađevcima, Obrvom i Cvetkama tada je imala čak 1.700 stanovnika, oko 200 više i od čaršije Karanovacaž. U veća sela spadao je i Lazac koji je pripadao Trnavskom srezu, kao i Opština Kruševička sa selima Ribnica, Gotovac, Kovači i Žiča.

- Verujem da je ovo izdanje važan istorijski izvor za istoričare, zaljubljenike u istoriju i istraživače prilika u Srbiji tog vremena – dodaje Trifunović. - Osim toga, svakoko će biti i od velike pomoći onima koji žele da saznaju više o svom porodičnom poreklu.

DEMOGRAFIJA

- Zanmljivo je kada se pogleda popis iz 1863. za oblast Gokčanice, Brezne i sela studeničkog sreza Orlja glava, Milići i Mlanča. Tada su tu bile nastanjene takozvane porodične zadruge koje su brojale i po 30 članova u okviru jednog domaćinstva – nglašava istoričar Trifunović. - Ta planinska sela, sa rubnih područja današnje teritorije Kraljeva, 162 godine kasnije gotovo su prazna, bukvalno svedena na jednocifren broj domaćinstava.

Pratite nas i putem iOS i android aplikacije

Pratite vesti prema vašim interesovanjima

VELIKA PROMENA U ŠKOLAMA U SRBIJI: Od danas ništa neće biti isto, odnosi se na roditelje

Društvo

0 13

VELIKA PROMENA U ŠKOLAMA U SRBIJI: Od danas ništa neće biti isto, odnosi se na roditelje

RODITELjI školaraca u Srbiji od danas dobijaju automatska zvučna obaveštenja kada nastavnik u elektronski dnevnik upiše izostanak deteta sa časa ili novu ocenu. Mada su deca godinama nalazila načine da ne kažu roditeljima baš sva dešavanja u školi, to sada više neće biti moguće.

17. 04. 2025. u 11:29

MAKRON POSLE RUSKOG NAPADA: Hitno nam je potreban mir

Svet

0 10

MAKRON POSLE RUSKOG NAPADA: Hitno nam je potreban mir

RUSKI raketni napad na grad Sumi na severu Ukrajine naglašava hitnu potrebu za nametanjem primirja Rusiji, izjavio je danas predsednik Francuske Emanuel Makron.

13. 04. 2025. u 15:34