Srbija

SRBI I JEVREJI UBIJANI NA KUĆNOM PRAGU: U KCNS dve memorijalne izložbe u znak sećanja na žrtve Novosadske racije

Ј.С.

21. 01. 2021. u 08:42

U OKVIRU programa Ledena tišina posvećenog obeležavanju godišnjice zloglasne Novosadske racije koja se dogodila januara 1942. godine, u klubu „Tribina mladih" Kulturnog centra Novog Sada otvorena je izložba „Mesta masovnih egzekucija tokom Novosadske racije".

СРБИ И ЈЕВРЕЈИ УБИЈАНИ НА КУЋНОМ ПРАГУ: У КЦНС две меморијалне изложбе у знак сећања на жртве Новосадске рације

Foto: KCNS

Izložba je realizovana kroz saradnju tri ustanove kulture – KCNS, Arhiva Vojvodine i Istorijskog arhiva grada Novog Sada. Stručno vođenje kroz izložbu upriličio je Petar Đurđev, direktor Istorijskog arhiva Novog Sada.


Istovremeno, u Likovnom salonu KCNS otvorena je izložba „Sećanje na dr Miloša Bokšana", istaknutog pravnika, potpredsednika i velikog dobrotvora Matice srpske, koji je takođe stradao tokom Novosadske racije. Izložbu je priredila Biljana Egerić.
- Racija nije bila prosta policijska potera, pretresanje mesta i traženje sumnjivih osoba, već masovno ubijanje nedužnih civila sa ciljem izmene etničke strukture i sprovođenja antisemitske politike. Grad je bio podeljen na dve stotine četrdeset patrola koje su privodile ljude prema unapred pripremljenim spiskovima nepodobnih. Novosadski Legitimacioni odbor je zasedao u današnjem Sokolskom domu a pred njega je izvedeno preko 20.000 građana - istakao je Đurđev.

Izložba se bavi masovnim stradanjima na šest lokacija u Novom Sadu: u Miletićevoj ulici, na Uspenskom groblju, igralištu NAK-a, u Rumenačkoj i ulici Vojvode Bojovića, na novosadskoj plaži Štrand i na Beogradskom keju.

Tog, 23. januara 1942.godine,oko osam sati ujutru mađarski vojnici i žandarmi počeli su da gone grupu Srba i Jevreja prema Miletićevoj ulici. Kada su stigli do ugla Miletićeve i Trga Koste Trifkovića, civili su naterani da legnu na sneg, licem prema dole, nakon čega su hladnokrvno ubijeni.

Istog dana dogodila su se i ubistva na Uspenskom groblju. Žrtve su stanovale u neposrednoj blizini groblja ili pak u obližnjim ulicama. Dovodili bi ih do samog ulaza na groblje gde su ih ubijali. Među žrtvama su bili ne samo odrasli muškarci i žene, već i deca.

Na igralištu Novosadskog atletskog kluba su mahom stradali Jevreji koji su stanovali u obližnjim ulicama ili su dovođeni i iz drugih delova grada. Žrtve su dovođene na igralište, a zatim su primorane da se skinu u donji veš uprkos izuzetno niskoj temperaturi. Okupatorski oficiri su u sadističkoj igri objavili da će život biti pošteđen onome ko najbrže bude trčao oko terena. Kada je trka počela, na žrtve je otvorena vatra iz pušaka i mitraljeza. Nakon što su sve žrtve izgubile živote, njihovi leševi su opljačkani.

Najupečatljivije stradanje odigralo se u u Rumenačkoj ulici, gde su stradala braća Jovandić dok je egzekuciju posmatrala njihova majka Jelka, primorana od strane okupatorskih vojnika.

Ubistva u ulici Vojvode Bojovića desila su se u krugu kasarne XVI bataljona pograničnih lovaca. Od strane pojedinih vojničkih patrola dovođeni su Srbi i Jevreji iz obližnjih ulica u dvorište kasarne i tu ubijani. Izvesno vreme su leševi ostali u kasarnskom krugu a zatim su kamionima preneseni i bačeni u Dunav.

U želji da  prikrije tragove ubistva, okupator je organizovao sistematično ubijanje na novosadskom Štrandu,tako da nije bilo previše svedoka, a Dunav je olakšavao pitanje uklanjanja leševa. Žrtve bi bile najpre skinute a zatim putem načinjenim od dasaka sprovedene do slobodne površine Dunava, tj. do otvora na ledu i tu ubijane metkom u potiljak ili u srce i gurane pod led.

Masovna stradanja na Keju izvršena  su 23. janura 1942. godine. Žandarmi i domobrani koji su doveli grupu građana do kraja Dunavske ulice naredili su im da legnu na kaldrmu, a zatim su ih ubili. Ne sačekavši ni da se leševi ohlade, pretražili su im odela, a zatim, praveći neumesne šale i skrnaveći ih, odvukli do obale Dunava i bacili u vodu. Kasnije su na Beogradski kej dovodili grupe, ali i pojedinačne žrtve do same obale i tu ih ubijali. Sve se to odigravalo pred očima grupe građana koji su se nalazili na suprotnoj strani Dunava.

SMRT MILOŠA BOŠKANA

DOKUMENTARNA izložba posvećena dr Milošu Bokšanu, postavljena u Likovnom salonu KCNS, organizovana je uz pomoć KCNS, Matice srpske i Istorijskog arhiva Novog Sada, a stručno vođenje upriličila je autorka izložbe Biljana Egerić.Bokšan je bio ugledni novosadski advokat, jedan od članova Osnivačkog odbora Advokatske komore u Novom Sadu,potpredsednik i veliki dobrotvor Matice srpske. Za vreme mađarske racije stradao je na pragu kuće u kojoj je živeo, otišavši tako u smrt zajedno sa svojim sestrama Katicom i Kosarom.

Stručno vođenje kroz izložbu može se pogledati OVDE

Stručno vođenje kroz izložbu može se pogledati i OVDE

Pratite nas i putem iOS i android aplikacije

Pratite vesti prema vašim interesovanjima

Novosti Google News
Tagovi

Drugi pišu

Pročitajte više

Komentari (0)

Ostavi komentar

Najnovije iz rubrike

Politika
Tenis
Fudbal
VEĆINA OVAJ NOVAC NE ZARADI ZA CEO ŽIVOT: Dres Majkla DŽordana prodat za magičnu sumu

VEĆINA OVAJ NOVAC NE ZARADI ZA CEO ŽIVOT: Dres Majkla Džordana prodat za magičnu sumu