STRAŠNO STRADANJE SRBA I ITALIJANA NA OBALI JADRANA: Autorski tekst Jovana Palalića

OJ Srbijo Stefanova, o kraljevstvo Lazarevo sveto, Krvi devet Jugovih sinova, Zemljo Miličina plača, Ti znaš: Opet su razapeli Car Dušanovog Hrista.

Foto privatna arhiva

Ovi stihovi italijanskog, za neke kontroverznog ali nesumnjivo velikog pesnika i pisca Gabrijela Danuncija iz čuvene poeme "Oda srpskom narodu", napisane 1915. godine u najtežim trenucima Prvog svetskog rata, uvek su me pratili na putevima izučavanja istorijske drame srpskog i italijanskog naroda na balkanskim obalama Jadranskog mora.

Tragičan amalgam prevelikih ambicija nekadašnjih političkih elita i neoprostivog nerazumevanja istinskih namera drugih naroda na obalama od Trsta do Dubrovnika, doveli su do toga da samo nekoliko godina nakon ovih stihova punih poštovanja prema herojstvu srpskog naroda, isti taj Danuncio upadne u tada spornu teritoriju Rijeke, sa govorima punim mržnje prema novoj državi Jugoslaviji, našoj vladi i dinastiji.

Ova unutrašnja drama italijanskog umetnika označila je početak jednog istorijskog procesa i jedne drame na Jadranu, koja je dovela do toga da na kraju tog strašnog 20. veka veka u Istri, Dalmaciji i Dubrovniku više nema ni Srba ni Italijana. U toj istoj Rijeci, u kojoj je Danuncio branio prava Italije i Italijana protiv srpske dinastije, danas su ostali samo tragovi Srba i Italijana.

Iz tih razloga sam nedavno sa zadovoljstvom prihvatio poziv Udruženja Istrijana iz Trsta, koji neguju sećanje na progon Italijana sa svojih istorijskih teritorija, da učestvujem na njihovoj svečanosti povodom 70 godina od osnivanja Udruženja. Visok nivo zvaničnika na ovom skupu, između ostalih ministra unutrašnjih poslova, gradonačelnika Trsta i brojnih senatora i poslanika ukazuje na to u kojoj meri nova italijanska vlada pridaje značaj kulturi sećanja na stradanja sunarodnika. Identično onom što se dešava u Srbiji nakon dolaska predsednika Vučića na vlast, što umnogome objašnjava današnje odlične lične odnose kako predsednika Vučića i premijerke Meloni, tako i odlične odnose dveju zemalja.

Nekadašnje nerazumevanje je dovelo do toga da nekada dve najveće nacije na istočnom Jadranu zbog naših sukoba i megalomanije iskoriste Hrvati, da bi nas kroz progone i egzoduse proterali sa naših istorijskih prostora. Kada je bilo popularno biti uz nacizam, bili su uz nacizam i započeli kroz NDH etničko čišćenje Srba. Onda su, kada je poražen nacizam naprasno postali komunisti i proterivali Italijane iz Istre, Rijeke, Dalmacije, da bi tokom raspada Jugoslavije postali "šampioni" zapadne demokratije i kroz "Oluju" proterali Srbe.

Iako Italijani zbog novih okolnosti u Evropi, pa i političke korektnosti govore da su progone i ubistva vršili "Titovi partizani", u privatnom razgovoru, a čak i u nekim istorijskim studijama oni tačno znaju ko je to radio. U kraške jame "foibe", bacani su Italijani na isti način kao i Srbi na tim prostorima - živi i sa rukama vezanim žicom. Oni koji su pod ustaškim znamenjem bacali u jame Srbe, pred kraj rata, kada im je propala nacistička tvorevina NDH, stavili su petokraku i krenuli u obračun sa Italijanima.
Ovakve istorijske pouke su važne da razumemo koliko tragično opasna može biti pogrešna procena sopstevne snage i geopolitičkih okolnosti u kojima se realizuju nacionalni ciljevi. U ovom konkretnom slučaju, mi smo zarad zajedničke države sa Hrvatima odbili Londonski ugovor iz 1915. godine i stvaranje Srbije koja bi obuhvatala jadransku obalu od Splita do Boke Kotorske, i tako smo ušli u sukob sa Italijom. Ona je zatim podržala ustaški pokret da bi tu Jugoslaviju razbila. Čim su to uspeli, Hrvati, koje su u formi ustaškog pokreta doveli na vlast odmah su ih izdali, okrenuvši se prvo Hitleru, a posle Titu, da bi ih potom proterali sa Jadrana.

Danas, srećom, i mi u Beogradu, i oni u Rimu razumemo u novim okolnostima važnost građenja partnerstva i čuvanje sećanja. Ono nije u funkciji novih konflikata, već zarad pijeteta prema žrtvama i istine o njihovom stradanju ,ali i u funkciji izgradnje identiteta i samopouzdanja nacija. Bez sećanja nema trajanja.

Preporučujemo

Politika

0 2

KOMENTAR: Širom otvorena vrata Evrope

07. 12. 2024. u 08:00

Kolumne

7 4

Četa đaka na braniku "Jove"

04. 12. 2024. u 09:08

Kolumne

0 4

Rušitelji Nemanje i krvava ikonografija Majdana u Srbiji

28. 11. 2024. u 11:24

Kolumne

0 0

KOMENTAR: Koloseum

27. 11. 2024. u 09:15

Pratite nas i putem iOS i android aplikacije