UGROŽENA CELOVITOST SVETINJE: Protest Eparhije raško-prizrenske zbog nezakonitih radova kod Isposnice svetog Petra Koriškog kod Prizrena

Eparhija raško-prizrenska Srpske pravoslavne crkve izrazila je najoštriji protes povodom teških oštećenja na prostoru Isposnice Svetog Petra Koriškog kod Prizrena, drevne srpske pravoslavne svetinje iz 13. veka.

foto eparhija raško prizrenska

Kako se navodi u današnjem eparhijskom saopštenju, nedavnim nezakonitim građevinskim radovima na ovom lokalitetu, koji su obuhvatili probijanje široke pristupne staze i njenog popločavanja do same pećine svetitelja, oko koje se nalazi svetinja, teško je oštećena i ugrožena njena arheološka i istorijska celovitost, čak su potkopani i sami temelji ovog srednjovekovnog kompleksa, tako da u slučaju većih kiša ili i najmanjeg potresa može da dođe do odrona i obrušavanja cele isposnice.

- Podsećamo da je Isposnica Svetog Petra Koriškog zvanično zaštićena kao jedna od pedeset specijalnih zaštićenih zona, u skladu sa kosovski Zakonom o specijalnim zaštićenim zonama - ističe se u saopštenju eparhije raško-prizrenske. 

Dodaje se da je posle oružanog sukoba 1999. isposnica Sv. Petra više puta skrnavljena, raskopavanjem groba svetitelja, oštećivanjem srednjovekovnih fresaka grafitima i postavljanjem albanske zastave iznad isposnice, koja se još vidi, o čemu se eparhija oglašavala tražeći zaštitu. 

- Scene oskrnavljenih fresaka su najočigledniji pokazatelj krajnje vandalskog ponašanja prema ovoj svetinji, što duboko vređa vernike naše Crkve i pokazuje svetu kakav je odnos na Kosovu i Metohiji prema srednjovekovnom srpskom pravoslavnom nasleđu i koliko je vidno odsustvo brige i sposobnosti lokalnih kosovskih instituija, koje po zakonu u saradnji sa Crkvom i međunarodnim predstavnicima treba da pokažu makar minimum civilizacijskog poštovanja prema hrišćanskoj kulturi i spomenicima, umesto da nestručno rade na svoju ruku i nepovratno uništavaju baštinu koja je od značaja za sve ljude dobre volje –opominju iz eparhije.

Iz eparhije dodaju da svojatanje srpskih svetinja koje su godinama izložene brutalnoj devastaciji i napadima, i zlonamerno prepravljanje istorije toliko ironično i licemerno zvuče kada se vidi odnos kosovskih institucija i ekstremnih grupa prema ovim svetinjama SPC na terenu. To se, kako se dalje dodaje, posebno odnosi na one prostore Kosova i Metohije gde, nažalost, trenutno nema Srba i našeg monaštva, koji se inače na drugim mestima gde žive svesrdno trude na očuvanju svoje vekovne baštine.

I dok posećaju da je cilj zakona o zaštićenim zonama očuvanje karaktera i izgleda zaštićenih lokaliteta , a posebno njihovog istorijskog, kulturnog, arhitektonskog ili arheološkog konteksta, prirodnog okruženja ili estetskog vizuelnog okruženja; i sprečavanje neadekvatnog razvoja oko zaštićenih lokaliteta, iz eparhije navode da ovaj zakonski okvir ima za cilj očuvanje istorijskog, kulturnog i verskog nasleđa srpskog naroda na Kosovu i Metohiji, sprečavanje njegovog oštećenja i uništavanja i obezbeđivanje da se bilo kakve aktivnosti u zaštićenim zonama mogu sprovoditi.

Inače, Eparhija raško prizrenska ističe da je na području Isposnice svetog Petra Koriškog – uključujući izgradnju puteva, krčenje vegetacije ili druge radove koji bi narušili arheološku i istorijsku celokupnost lokaliteta – opština Prizren (Direkcija za ekonomski razvoj i turizam) samostalno sprovela nezakonite aktivnosti bez znanja i odobrenja SPC, čime je postojeći važeći zakon grubo prekršen, a ovaj vredni istorijski objekat ozbiljno ugrožen. Nezakonite radove obavila je lokalna kosovska albanska firma EUROVIA, kako se vidi na postavljenoj tabli. 

Eparhija raško-prizrenska stoga poziva na hitnu reakciju međunarodnih institucija prisutnih na Kosovu, pre svega misija EU, EULEKS, OEBS i KFOR kao i nadležne kosovske institucije, da u okviru svojih ovlašćenja preduzmu urgentne korake kako bi se zaustavilo najnovije bezakonje, sankcionisali odgovorni i obezbedila zaštita ove svetinje na licu mesta i sanirala postojeća šteta u punoj koordinaciji sa SPC. O ovom skandaloznom slučaju biće obavešten i UNESKO, kao i druge relevantne međunarodne organizacije za zaštitu kulturne baštine u Evropi, SAD i svetu, radi skretanja pažnje na postupanje lokalnih kosovskih institucija prema srpskom hrišćanskom duhovnom i kulturnom nasleđu na Kosovu. 

Napominjemo da je ovo, nažalost, samo jedan u nizu incidenata koji pokazuju sistematsko kršenje prava SPC – lokalne kosovske opštinske vlasti se kontinuirano upuštaju u nezakonite radove u okviru zaštićenih zona, bez prethodne konsultacije sa Crkvom ili nadležnim međunarodnim telima (npr. slučaj Bogorodice Hvostanske, nameravana gradnja puta na lokalitetu manastira Dolac itd). Sve ovo još jednom ukazuje na potrebu da se posebnim institucionalnim mehanizmima zaštite prava SPC i njenih svetinja na Kosovu i Metohiji uz čvrste međunarodne garancije na čemu SPC godinama insistira. 

Pratite nas i putem iOS i android aplikacije