Kome smetaju srpske zastave i Srpska pravoslavna crkva u Novom Sadu i zašto?

Novi Sad, Srpska Atina, postao je slobodan kraljevski grad 1748. godine radom Srba. Oni su nakon dobijanja ovog statusa težili da svi narodi koji su u njemu živeli, bez obzira što nisu Srbi, budu slobodni građani. Crkve i bogomolje njegovih žitelja su čuvane, a Srpska pravoslavna crkva je pazila na ravnotežu u odnosima, ne tražeći za sebe veća prava od onih koja su imale druge zajednice. Srpski duh Novog Sada nisu mogle da ugase ni okupacije, a ni komunisti.

Foto: nsuzivo.rs

Ipak, krajem 20. veka, kada se u vazduhu osećao miris baruta, a raspad Jugoslavije, voljom sus(j)eda, bio neminovnost, Novi Sad je postao jedno od mesta u kojem se razvijala antisrpska histerija dece komunizma. Prema njihovom viđenju, Novi Sad i Vojvodina su antipod Srbije, mesto gde negacija srpstva mora da zada konačni udarac ideji obnove identiteta najvećeg i najsnažnijeg naroda ovog dela Evrope.

Stare novosadske porodice, npr. Vučevići i Mićini, nisu razumeli zašto ljudi sa srpskim imenom i prezimenom pokušavaju da rasrbe Novi Sad i Vojvodinu. Oni su se sećali Svetozara Miletića, koji je robijao u austro-ugarskim kazamatima jer nije pristajao da se ne izgovara ime njegovog, srpskog, naroda. Sećali su se i 1848. godine i revolucije koja je praktično odredila budućnost Srpskog vojvodstva. Sećali su se i slavne srpske vojske koja je 1918. godine oslobodila Srem, Banat, Bačku i Baranju, koji su svojevoljno postali deo Kraljevine Srbije.

Ovi drugi, pak, sećali su se kako je „bilo lepo“ u tamnici naroda, kako je nazivana Austro-ugarska, iako vladavinu te monstrum države u Novom Sadu nikada nisu okusili. Oni su u mnogim slučajevima u Novi Sad i Vojvodinu došli 1945. godine sa jedinicama koje su na glavi i u srcu nosile zvezde petokrake.

Među njima srpstvo je bilo tek kancer koji je trebalo odstraniti. O tome najbolje svedoče reči ideologa antisrpskog i proustaškog pokreta u Novom Sadu, Dinka Gruhonjića, koji se na skupu u Dubrovniku ostrvio na Crkvu, targetirajući je kao glavnog protivnika duboke države.

On je otvoreno govorio o rušenju i skvotiranju crkava, a njegova poslušnica Ana Lalić Hegediš, je na istom skupu govorila da neko pokušava da „dosrbi Vojvodinu“ podizanjem hramova Srpske pravoslavne crkve.

Ona sama, budući poreklom iz Valjeva, za račun duboke države i za sopstvene račune u bankama, pokušava da objasni Vučevićima i Mićinima da su previše Srbi, a samim tim nisu ni ljudi.

Gruhonjić, iako rođen 1970. godine, pobegao je iz rodne Banjaluke 1991. godine u Novi Sad, ne želeći da je brani od ustaša i islamista, za razliku od 25.000 srpskih mladića njegovih godina koji su živote ugradili u temelje Republike Srpske.

Nešto pre Gruhonjićevog kukavičkog bega, 1989. godine, predsednik Slobodan Milošević i prosrpska politika srpske države uspeli su da u antibirokratskoj „jogurt“ revoluciji ugase antisrpski pokret u Novom Sadu. Međutim, sa dolaskom žute kuge na vlast u Beogradu, i Novi Sad je iznova postao omiljeni teren neprijatelja srpstva za raslojavanje i podelu srpskog naroda.

Umesto Živana Berisavljevića, ikone vojvođanerskog separatizma, na scenu su stupili Nenad Čanak, Bojan Kostreš, Bojan Pajtić, Aleksandar Odžić, Dinko Gruhonjić, Ana Lalić Hegediš, a u skorije vreme Miran Pogačar, Brajan Brković i mnogi drugi.

Svima njima zajedničko je srpsko ime i prezime (i Dinko Šakić – uzor Gruhonjića, bio je poreklom Srbin, zbog čega je i bio najkrvaviji ustaški koljač), zbog čega i jesu najbolji radnici duboke države na zadatku raslojavanja srpstva.

Miran Pogačar - Žrtva „stokholmskog sindroma“, zauvek zaljubljen u sopstvene progonitelje i mučitelje

Novosadsko naselje Liman je u neposrednoj blizini kupališta Štrand, koje svojom lepotom prekriva užase koji su se na njemu desili 1942. godine. Mađarski fašisti, pod komandom Jožefa Grašija i Žolta Zergonjija su od 21. do 23. januara ubili više od 1.250 Srba i Jevereja i bacili ih pod led na Dunavu, pokušavajući da sakriju zločin.

Na toj javnoj plaži, na kojoj mnogi Novosađani traže spas od letnjih žega, otkrivena je spomen ploča koja ukazuje na užase rata i pogrešne zločinačke ideologije fašizma koja je u smrt odvela ljude, samo jer su bili Srbi i Jevreji.

Srpska pravoslavna crkva, kao stožerna organizacija srpskog naroda, odlučila je da u blizini tog mesta podigne hram, koji će zauvek biti mesto okupljanja i molitve, i koji će biti živo svedočanstvo nepokolebljivog duha Novog Sada.

Toj ideji usprotivio se Miran Pogačar, žrtva ustaške zločinačke operacije „Oluja“. Rođen u napaćenom srpskom Drvaru, Pogačar je sa porodicom iz tog mesta izbegao u avgustu 1995. godine, pod naletom ustaških falangi, ideološke sabraće mađarskih fašista koji su bacali Srbe pod led na Dunavu 1942. godine.

Neka čudna psihološka drama odigrala se u mozgu Mirana Pogačara, koji je postao žrtva „stokholmskog sindroma“, zauvek zaljubljen u sopstvene progonitelje i mučitelje. Ta ljubav ka neprijatelju i mržnja ka svemu srpskom, najbolje se vidi kroz njegov odnos prema srpskog trobojci, koju su proteklog vikenda besomučno pokušavali da unište, ponište i izbrišu.

Naime, budući da su se stanovnici Limana usprotivili podizanju hrama, čineći uslugu srpskim neprijateljima, srpske patriote iz Novog Sada su odlučili da ceo Liman ofarbaju u boje srpske zastave. Tim potezom poslali su poruku u istoriju, onima koji su bacali Srbe pod led, da nas nisu uništili i da srpski duh i srpski narod još uvek žive.

Nadrealne scene u kojima srpska trobojka za Pogačara i njegove sledbenike postaje crvena marama na koridi, koju kao bikovi sa nepatvorenom mržnjom moraju svojim rogovima da sruše, dovele su i do fizičkog sukoba Srba i Srba. Na malim ekranima, a možda i uživo, sve to su pratili srpski neprijatelji i naslađivali se, želeći očajnički da na Limanu padne i mrtva srpska glava.

Brajan Brković – ustaški unuk dede ustaše, kojem je Zagreb utočište, a Novi Sad igralište na ledu

Osim ovih srpskih zalutalih glava, Gruhonjića, Lalić i Pogačara, na uništavanju srpske trobojke na Limanu radila je i jedna „dukljanska“ glava, Brajan Brković, unuk zloglasnog Jevrema Brkovića. Još jedna žrtva „stokholmskog sindroma“, Brajan Brković je nastavio delo svog dede Jevreme na rasrbljavanju i potčinjavanju neprijatelju.

Pomenuti deda Brajana Brkovića - Jevrem, bio je književnik, i da je ostao samo književnik verovatno nikada ne bi imao širi značaj i vrednost od prosečnog književnika koji dobrotom nekog autora uđe u čitanku sa nekom svojom pesmom ili pripovetkom.

Ipak, Jevrem Brković je bio mnogo više od književnika, s obzirom da je on taj koji je utro put povratku ustaške ideje "Crvene Hrvatske" u Crnu Goru, otvoreno se stavivši, u vreme etničkog čišćenja Srba iz bivše SR Hrvatske 1991-1995. godine, na stranu neoustaške države Franje Tuđmana.

U ovom poslu on nije začetnik nove ideje. S obzirom da su njegovi ideološki očevi, Savić Marković Štedimlija i Sekula Drljević za vreme Drugog svetskog rata tražeći zaštitu pod ustaškim plaštom u Zagrebu, promovisali ideju o hrvatskom poreklu i rimokatoličkoj veroispovesti Crnogoraca.

Čak i ova dvojica ideologa ustaške Nezavisne Crne Gore iz Drugog svetskog rata, nisu rodonačelnici ideje, s obzirom na to da je ona izvorno nastala od Ive Pilara, bliskog saradnika osnivača Hrvatske stranke prava, "oca domovine" Anta Starčevića i Josipa Franka.

Pilarova ideja je pretpostavljala da Crna Gora zapravo ne postoji kao zaseban entitet niti kao deo srpskog etničkog prostora, jer se zapravo radi o "Crvenoj Hrvatskoj", koja je hrvatska, ali i katolička, i koja sa Srbima nema ništa zajedničko.

Upravo ideja Iva Pilara, da je Crna Gora do 11. veka bila "čisto hrvatska Duklja", piše Aleksandar Raković u svom radu "Srpska istoriografija i crnogorska kvazinauka", gde stoji kraj tvrdnje istog tog Pilara da je u 11. veku sa istoka "pridošao srpski element", koji je naravno izmenio karakter te i takve Crne Gore.

Ove ideje Iva Pilara preko Markovića Štedimlije i Drljevića stigle su i do Jevrema Brkovića, koji je, piše Raković, 1987. godine u beogradskoj "Dugi" pokrenuo pitanje "crnogorske pravoslavne crkve".

Po izbijanju rata na prostoru SFRJ, Brković je svoje utočište pronašao u Zagrebu, navodno bežeći od antibirokrata, Srba, koji su navodno želeli da ga ubiju.

Međutim, on će tamo, baš kako je počeo u Dugi 1987. godine, da nastavi da govori o "crnogorskoj pravoslavnoj crkvi", ali i o jeziku, identitetu, istoriji, Štedimliji, Drljeviću i Crnogorcima koji nisu Srbi, već Hrvati i katolici.

"Zabeleženo je kako je Jevrem Brković 20. juna 1991. u listu Imotska Krajina hvalio Štedimliju i Drljevića. Ukazao je na njihovu 'zaslugu' oko pokretanja pitanja "Crnogorske pravoslavne crkve" tokom Drugog svetskog rata, istakavši da: 'Postoje drevne veze između Duklje i Hrvatske, a katoličanstvo se u Crnoj Gori održalo do nazad dva veka'. U junskom intervjuu za hrvatski „Azur“ Brković je 1991. još izjavio: „U korenima je Dukljana vrlo utemeljena hrvatska komponenta“ i „ja verujem da se hrvatsko ime na ovim prostorima nikad neće izgubiti", zapisao je Raković.

Brković je takođe u intervjuu zagrebačkom Glasu Koncila 26. aprila 1992. još rekao: "Mi smo prvobitno bili katolici. To je poznato. Onda nas je Sava Nemanjić, taj genocidni Sava Nemanjić jednostavno popravoslavio.“ Zatim, "Crna Gora se mora vratiti svojim korenima, svojoj pravoslavnoj Crkvi s elementima katoličanstva".

Na kraju Jevrem Brković zaključuje: "Ja sutra na tom divnom našem Jadranskom moru, pomorju i uzmorju, vidim jednu buduću mediteransku, jadransku uniju koju će činiti Albanija, Crna Gora i Hrvatska".

Mržnja prema srpskim simbolima po receptu okupatora

Opčinjenost Jevrema Brkovića uništenjem Srpske pravoslavne crkve preko unuka Brajana zarazila je i čitav antisrpski pokret u Novom Sadu i na Limanu. Pokušaj da se zabrani gradnja hrama SPC ide ruku pod ruku sa uništavanjem srpskih zastava, jer su za njih srpska zastava, SPC, i na kraju srpski narod, jedini neprijatelj.

To uništavanje najsvetijeg simbola srpskog naroda, koji su srpski pukovi u Prvom svetskom ratu branili krvlju i životom, rađeno je po receptu okupatora koji su pokušavali da unište srpski Novi Sad, ali i Srbiju i srpski narod decenijama i vekovima.

Pod okupacijom Osmanske imperije srpska trobojka, koja se rodila u Prvom srpskom ustanku 1804., bila je strogo zabranjena svuda izvan ustaničkih zona. Turci su je videli kao znak pobune, pa su za isticanje hapšeni i ubijani Srbi, koje su nabijali na kolac. To je ista ona politika potiskivanja simbola koju danas vidimo na Limanu, gde se odvija obrnuti proces, pa u „ustaničkim“ zonama srpska zastava biva predmet „okupacije“, kako smatraju Gruhonjić i Hegediš Lalić.

Pod Austro-Ugarskom, u 19. i početkom 20. veka, na prostoru Srpskog vojvodstva srpska trobojka je bila svetinja, posebno nakon revolucije 1848-1849. godine. Zbog hrabrosti, velike volje i spremnosti na žrtvu ustanika osnovano je Vojvodstvo Srbija i Tamiški Banat, koje je sa ponosom ponelo tu trobojku.

Od devedesetih do danas srpskoj zastavi nema mesta nigde

U ratovima 1990-ih, u Hrvatskoj od 1991. do 1995., srpska zastava je bila zabranjena u područjima pod hrvatskom kontrolom, a uništavana tokom etničkog čišćenja, posebno nakon „Oluje“ koju je preživeo Pogačar, kad su simboli brisani iz Krajine.

Posle Dejtona, Ustavni sud BiH je više puta zabranjivao srpske simbole. Republici Srpskoj je nametnut „amblem“ umesto dvoglavog orla, kako bi se raskinula veza Srba i matice Srbije. Nije to nova ideja, nju je sprovodio Benjamin Kalaj i ista ona austro-ugarska politika koja je srpsku zastavu zabranjivala i u Novom Sadu.

U političkom Sarajevu, centru austro-ugarske i ustaške politike novog doba je neustavnom 2025. godine proglašena i odluka o isticanju srpske zastave, grba i intoniranja himne u institucijama Republike Srpske.

Zastava je bila simbol otpora, i zaustavila je proces "mađarizacije" i "germanizacije" Srba. Nakon gašenja Vojvodstva Srbija 1860. godine isticanje trobojke se smatralo izdajom, a zamenjivali su je carskim bečkim i peštanskim amblemima. Zbog zastave koju danas uništavaju Gruhonjić, Lalić, Pogačar i Brković nekada su Srbi vešani po novosadskim trgovima.

U Drugom svetskom ratu, u okupacionim zonama, a posebno pod ustašama u NDH od 1941. do 1945., srpska trobojka je bila eksplicitno zabranjena, a samo posedovanje je dovodilo do zatvora ili smrti u logorima poput Jasenovca. Srpsku trobojku su zabranili i mađarski fašisti u Bačkoj, kvinsliški nacistički režim u Banatu takođe.

Na raspetom Kosovu i Metohiji, posle 1999. i NATO agresije, srpska zastava je zabranjena u javnim prostorima pod UNMIK-om i kasnije šiptarskim vlastima, koje je vide kao "dvojni suverenitet". U srpskim enklavama, posebno južno od Ibra, isticanje srpske zastave dovodi do napada Šiptara u kojima su Srbi i ubijani.

Sudska odluka prištinskih institucija (ne)pravde je poništila odluku srpske opštine Gračanica o isticanju srpske zastave za Vidovdan. Druge enklave ne smeju ni da pomisle na isticanje srpske zastave. Skidanje i bacanje na pod srpske zastave na severu Kosova i Metohije od strane Šiptara, uz zauzimanje srpskih institucija, prebijanje srpskih mladića zbog zastave i srpskih simbola, pokazuje odnos okupatora prema svemu što je srpsko.

Ne treba zaboraviti ni to da Šiptari u svojim napadima na srpske zastave imaju i „Srbe“ koji im pomažu, poput Nenada Rašića. Isti princip slugeranjstva, samo dubokoj državi, dešava se u Novom Sadu, gde nastavljači politike Austro-ugarske i ustaša uništavajući srpsku zastavu, pokušavaju da izazovu krvavi sukob, znajući kolika je svetinja nacionalna trobojka za srpki narod.

(24sedam)

Pratite nas i putem iOS i android aplikacije