CRNOGORCI ĆE MORATI I DA "UVOZE" ŽENE: U sledećih 15-20 godina faliće 8.000 pripadnica lepšeg pola

ZAŠTO malena Crna Gora beleži drastično veći broj novorođenih dečaka nego devojčica? Da li razlog ovakvoj disproporciji leži u selektivnom abortusu ili je podno Lovćena zaista došlo vreme da se božijom voljom rađa više đetića, sutra čuvara ognjišta i naslednika junačke loze, u odnosu na žensku decu koja se u zabitima još doživljavaju kao "tuđa sreća"?

Foto Shutterstock

Od 2008. do septembra 2023. godine u Crnoj Gori je prema podacima Zavoda za statistiku rođeno 117.346 beba, dok je broj novorođenčadi muškog pola za 4.606 veći od broja rođenih beba ženskog pola. Prema podacima statističara, do kraja maja ove godine rođeno je 67 devojčica manje nego dečaka.

Istraživanje Populacionog fonda Ujedinjenih nacija (UNFPA) pokazalo je da se Crna Gora nalazi u grupi od devet država sveta sa najvećim poremećajima u odnosu novorođene muške i ženske dece. Naime, normalan odnos muške novorođenčadi prema ženskoj je 105:100, dok u Crnoj Gori taj odnos iznosi 110:100. Demografi upozoravaju da je najveća opasnost u reproduktivnom periodu od 19. do 40. godine gde nedostaje tri hiljade žena, a taj broj, procenjuju, mogao bi biti i veći. Prognoziraju da će u sledećih 15-20 godina u Crnoj Gori nedostajati čak osam hiljada žena!

Načelnik porodilišta u Opštoj bolnici u Nikšiću dr Mirko Varajić negira da se u ovoj zdravstvenoj ustanovi rade selektivni abortusi.

- O privatnim klinikama ne mogu da govorim. Kod nas postoji etički kodeks kojeg se sve moje kolege striktno pridržavaju - kaže za "Novosti" Varajić, podsetivši da je u prirodi broj muške novorođenčadi 1,05 puta veći od broja beba ženskog pola. - Na stotinu rođenih devojčica trebalo bi da se rodi 105 (103-107) dečaka. Vidimo da je u Crnoj Gori taj broj veći od onoga koji priroda nalaže. U jednoj godini je čak 1,13 puta veći. Nažalost, kroz našu tradiciju je stvoren takav trend i navika da ako nema muško dete, kao da nema dece. Nove tehnologije u medicini, prvenstveno prenatalni test, koji je moguće uraditi već od osme nedelje trudnoće i tako utvrditi pol, a zatim i tablete za izazivanje pobačaja, daju parovima mogućnost da biraju pol svoga deteta, čak i da ne odu kod lekara.

Foto privatna arhiva

Kao glavni razlog za to što je broj porođaja u Crnoj Gori svake godine manji, naš sagovornik ističe promenu načina života, ali i razmišljanja.

- Prvi razlog za smanjenje broja porođaja je taj što se parovi sve češće odlučuju da imaju samo jedno ili dvoje dece. Drugi, a ne manje bitan razlog je to što se i muškarci i žene sve kasnije odlučuju da stupe u brak, a dobro je poznato da je reproduktivni vek žena ograničen. Tu dolazimo do jednog od problema kad je reč o rađanju. Žena je najplodnija u dvadesetim godinama, već posle tridesete reproduktivnost počinje da opada, a posle 35. godine je taj pad još nagliji, da bi posle 40. trudnoće nastale prirodnim putem bile retke. Radeći ovaj posao, mnogo puta sam bio svedok da i pored velike želje za decom, parovi ne mogu da ostvare trudnoću prirodnim putem, već se ide na vantelesnu oplodnju, koja je mnogima pomogla, ali nije svemoguća - zaključuje dr Varajić.

Univerzitetski profesor dr Ljiljana Vujadinović priznaje da kontinuirani disbalans u rodnoj strukturi novorođenčadi, koji beleži veći broj beba muškog pola u odnosu na one ženskog pola otvara osetljivo pitanje - da li u Crnoj Gori postoji selektivni abortus?

- Ako je ova razlika uzrokovana selektivnim abortusom onda to ukazuje da smo još uvek patrijarhalno društvo u kojem dominira favorizovanje muškog deteta. Težimo modernizaciji u svim oblastima, ali izgleda da teško prihvatamo modernizaciju mišljenja. Ovakav poremećaj u odnosu novorođene muške i ženske dece dovodi do demografskih i društvenih posledica: poremećaj na "bračnom tržištu", na tržištu rada, reproduktivni problemi, profesionalna orijentacija, održivost društva... Imam potrebu da ovu "tamnu sliku" obojim "zračkom svetlosti". Iz godine u godinu u mom gradu Nikšiću, sve više primećujem srećne očeve, koji svoje kćerkice sa puno ljubavi šetaju, igraju se sa njima, što znači da aktivno učestvuju u njihovom odrastanju - ističe profesorka Vujadinović.

Ljiljana Vujadinović, Foto privatna arhiva

Dr Jovana Davidović je doktorirala na temu "Patrijarhalna uverenja i medijsko portretisanje rodnih odnosa na primeru selektivnog abortusa u Crnoj Gori", a njeno istraživanje je pokazalo da se tokom poslednjih dvadeset godina u državi prosečno rađa 400 dečaka više u odnosu na devojčice. Prirodna razlika između muške i ženske novorođenčadi trebalo bi da bude između 130 i 165.

Greh ukidati šansu za život

NE može dete da bude višak. Veliki je greh ako se ukida šansa za život samo iz razloga što dete nije onog pola kojeg bismo mi želeli da bude. Znam toliko srećnih porodica sa mnogo ženske dece. Apel Crkve je da moramo poštovati svet novih ljudi i novih ličnosti. Pustite da uživamo u novim ljudima - kaže za "Novosti" sveštenik Miodrag Todorović (na slici).

Sveštenik Miodrag Todorović, Foto V. K.

On podseća na još uvek prisutno patrijarhalno mišljenje crnogorskih muškaraca:

- Jedan sin više - jedna puška više! Jedan otac je imao sedam devojčica i nije ga imao ko osvetiti, ali ga je, s druge strane, imao ko ožaliti. Dajmo šansu životu i novom rođenju. Svaki dečak će se lepše vaspitavati ako ima sestru.

Pratite nas i putem iOS i android aplikacije