Svaki zahtev - osuda

PIŠE: Dobrica Ćosić

...Od kada su se, nuždom opstajanja pred osmanlijskom najezdom Srbi naselili i na prostorima današnje Republike Hrvatske, traje hrvatsko-srpski spor. U raznim periodima istorije, taj spor oko identiteta i nacionalnih i političkih prava Srba pretvarao se u sukobe izazvane žestokom šovinističkom i verskom mržnjom, u izvesnom periodu ta dva etnički bliska i izmešana naroda, u jugoslovenskoj ideji, u srpsko-hrvatskoj koaliciji, u oslobodilačkoj borbi protiv fašističkih okupatora, tražili su sporazume za zajednički život na istoj zemlji i u istoj državi. Na nesreću oba naroda, sporazuma i međusobne tolerancije bilo je u prošlosti daljoj i bližoj mnogo manje no netrpeljivosti i sukobljavanja. Ali, prelomni i za budućnost hrvatsko-srpskih odnosa kobni događaji nastupili su 1941. kada se pod okriljem Hitlerove Nemačke i Musolinijeve Italije zasnovala ustaška Nezavisna država Hrvatska, koja se odlučila da genocidom istrebi Srbe, taj **pasji nakot** sa hrvatske zemlje.
Na ustaški genocid, Srbi u Hrvatskoj i Bosni i Hercegovini odgovorili su svenarodnim oružanim ustankom. U tom antifašističkom i oslobodilačkom ratu, Srbi u Hrvatskoj su osvojili nacionalni i politički suverenitet, utemeljen u državno-pravoj konstituciji Republike Hrvatske. Međutim, u Jugoslaviji pod vlašću Komunističke partije, ostatak tog srpskog nedoklanog i u ratu za slobodu i Hrvatske neizginulog naroda, pretvoren je u glasačku raju. Podvrgnut je tihom postepenom ali odlučnom nacionalnom obespravljenju, asimilaciji, ekonomskom osiromašenju što je uslovilo masovne migracije Srba, najviše u Republiku Srbiju.

KORUMPIRANI BROZOVI GENERALI
Istovremeno, Titov režim je izdašno korumpirao srpske generale, birokrate, političače, policajce, sve vernike **tekovina naše revolucije** i pandure **samoupravnog socijalizma**. Titovim, Kardeljevim i Bakarićevim krivotvorenjem ciljeva antifašističkog i revolucionarnog rata, njihovim političkim mahinacijama i veštinama obmanjivanja, poništena je borba srpskih i hrvatskih partizana, Hrvata i Srba Jugoslovena za demokratsku Hrvatsku i demokratsku Jugoslaviju. Politika jugoslovenske i hrvatske komunističke partije u toku rata, a osobito posle sloma nacizma, nastojala je u ime **bratstva i jedinstva** najpre da uspostavi simetriju u odgovornostima između hrvatskih ustaša i srpskih četnika, da izjednači njihov ideološki karakter i cilj, te tako umanji užas ustaškog genocida nad srpskim narodom u Hrvatskoj, Bosni i Hercegovini i Sremu.
Prikrivanjem istine o Jasenovcu i ostalim ustaškim logorima i jamama sa poklanim Srbima, umanjivanjem broja žrtava i pripisivanjem tih žrtava okupatoru, dakle, krivotvorenjem istine o genocidu nad Srbima, negom zaborava ustaških zločina i tihom rehabilitacijom ustaške NDH, što je činio dobar deo hrvatske inteligencije, osobito istoriografija i literatura, u posleratne srpsko-hrvatske odnose utemeljena je istorijska laž, iz koje se duhovno, moralno i politički obnavlja ustaški šovinizam prema srpskom narodu, obuhvatajući sve šire slojeve hrvatskog naroda, osobito omladinu.
Sa raspadom Titove despotije i brionske Jugoslavije, počelo je lagano, neodlučno nacionalno buđenje i političko uspostavljanje srpskog naroda u Hrvatskoj, čijem su se osvešćivanju, pored hrvatskih šovinista ustašoidne provenijencije, najupornije suprotstavljali hrvatski komunisti, s punom saglasnošću komunista srpske nacionalosti sa ustaničkih teritorija Republike Hrvatske. Za suženu i potkupljenu komunističku svest, svaki srpski zahtev za elementarnim nacionalim i demokratskim pravom osuđivan je kao nacionalizam, a svaka podrška iz Srbije nastojanju da se odbrani nacionalni identitet Srba u Hrvatskoj - jezik, pismo, štampa, škola, kulturne ustanove - prokazivan je od Titovih komunista i svih hrvatskih nacionalista kao težnja za velikosrpskom hegemonijom.

EGZISTENCIJALNA DILEMA SRBA
Posle Titove smrti, antijugoslovenske i nacionalističke snage Hrvatske, snažno podržane proustašom i ustaškom emigracijom i militantnim katoličkim klerom, na talasu masovne euforične srbofobije, odlučile su da stvore samostalnu državu Hrvatsku, koja bi u svemu bila antijugoslovenska i antisrpska. A Srbi u Hrvatskoj koriste nastajanje političkog pluralizma u Jugoslaviji i najavljuju volju da povrate svoja u oslobodilačkom ratu osvojena prava, prava na kojima se temelji svako demokratsko društvo u savremenoj civilizaciji, prava koje imaju sve nacionalne manjine u Jugoslaviji.
Samim zahtevima za takvim pravima, i to onim deklarisanim u Ustavu SFRJ, obezbeđenim svima nacionalnim manjinama u Jugoslaviji, Srbi u Hrvatskoj ulaze u sukob sa hrvatskom državom, njenom srbofobnom nacionalnom ideologijom i političkom javnošću Hrvatske. Osvajanje vlasti od strane Hrvatske demokratske zajednice sa Tuđmanom na čelu, ultranacionalističko, antisrpsko jezgro te vlasti, Ustavom zakonski najavljuje Srbima likvidaciju čak i formalnog nacionalnog suvereniteta i osnovnih uslova za očuvanje duhovnog identiteta. Mržnja sa sportskih stadiona, ulica i iz **kafića** prenosi se u državne institucije, Hrvatski sabor, vladu, postaje politička energija **nove Hrvatske**.
Tuđmanova vlast, prožeta ustaškim duhom, poneta šovinističkim revanšizmom hrvatske emigracije, nacionalističkim revandikacijama **maspokovske** inteligencije, dovodi Srbe u tragičnu, egzistencijalnu dilemu: pokoriti se **hrvatskom državnom pravu**, odreći se svog nacionalnog identiteta i postati pravoslavna raja u **civiliziranoj** Hrvatskoj, i to u njenim **povjesnim granicama** ili povesti političku i demokrasku borbu za svoj nacionalni identitet i građanski integritet. U takvom istorijskom trenutku rađa se ideja samostalnog političkog organizovanja Srba u Hrvatskoj.
Nosioci te ideje nisu Srbi komunisti, ni lički, kordunaški, banijski i slavonski narodni heroji, generali, visoki partijski i državni funkcioneri; nosioci obnove političkog subjektiviteta srpskog naroda u Hrvatskoj su ljudi van politike i sfera društvene moći. Jovan Rašković sa hrabrim, ponosim i sposobnim ljudima iz Šibenika, Zadra, Benkovca, Knina, Obrovca, Srba, Donjeg Lapca, Gospića, Vojnića i drugih mesta Bukovice, Kninske Krajine, Like, Korduna, Banije i Slavonije, osniva Srspku demokratsku stranku i započinje demokratsku borbu za nacionalnu i građansku ravnopravnost srpskog naroda u Hrvatskoj.

RAŠKOVIĆ ISTINSKI TRIBUN
Na političko uspravljanje i uspostavljanje srpskog naroda u Hrvatskoj, Tuđmanova država uzvraća silom, pretnjama, policijskim denuncijacijama, a hrvatska štampa, radio i televizija šovinističkim lažima i harangama protiv Srbije i čitavog srpskog naroda, harangama i lažima nepoznatim Evropi od sloma nacizma. A sve hrvatske političke stranke uspostavljaju etničku monolitnost u odbrani hrvatstva i hrvatske države. Takva politička zbivanja u Hrvatskoj, sa jurišima Hrvatske demokratske zajednice za Bosnu i Hercegovinu, Crnu Goru, Vojvodinu, Sandžak, izazivaju nacionalna ujedinjavanja Srba na čitavom jugoslovenskom prostoru.
Srpsko pitanje i srpsko-hrvatski odnosi postaju egzistencijalna pitanja Jugoslavije. Sasvim je izvesno: od njihovih razrešenja, ako su ona uopšte trajno moguća pri sadašnjem rasporedu političkih snaga, odlučuje se o opstanku Jugoslavije kao državne zajednice. Antisrpske snage u Jugoslaviji, uz snažnu podršku inostranih političkih i klerikalnih faktora, osobito evropske i američke štampe, čine sve da demokratski karakter srpskog pitanja, tj. zahteve srpskog naroda za političkom, ekonomskom i nacionalnom ravnopravnošću i integritetom u jugoslovenskoj federaciji predstave kao **velikosrpsku hegemoniju** i **srpski boljševizam**. Na toj antisrpskoj osnovi, čije središte danas čini Tuđmanova država, zasnivaju se svi jugoslovenski separatizmi i svi oblici antijugoslovenstva. U takvim jugoslovenskim prilikama na velikohrvatstvo i srbofobiju u Hrvatskoj odgovara se i velikosrpstvom i hrvatofobijom u Srbiji i čitavom srpskom narodu; na slovenački, albanski, makedonski šovinizam odgovara se srpskim šovinizmom. Ishod sudara militantnih nacionalizama može biti samo nesreća svih jugoslovenskih naroda. A ta nesreća se olujno približava!
Na tom političkom poprištu, u dezintegraciji Jugoslavije uspravila se moćna, tribunska figura Jovana Raškovića. Uspravila se ne političkom ambicijom, nego nalogom humanističke savesti. Jovan Rašković nije osnovao Srpsku demokratsku stranku da se uspne na vlast, nego da odbrani nacionalno biće i suverenitet srpskog naroda u Hrvatskoj. Taj cilj odredio je i njegovu politiku: mirotvorstvo, humanistički demokratizam, novi politički jezik. I čim je progovorio Srbi su ga slušali, sve što je rekao, Srbi su primili za istinu. U tminama straha i beznađa, blesnula je nada. (Beograd, 1991).
(Nastavlja se)