Na albanskoj granici

Piše: Vladica Krstić
PO ustaljenom scenariju projektovanja i upravljanja krizama, a u sprezi sa kriminalnim i terorističkim strukturama, počela je 1998. godine velika teroristička šiptarska operacija koja je sredinom 1998. godine poprimila obim i metode oružane pobune. S dolaskom Salija Beriše na čelo Albanije, povučeno je niz neprijateljskih poteza prema Srbiji i Jugoslaviji. Takvo ponašanje podsticano je i podržavano od određenih država i "specifičnih centara". Intenzitet otvorenih oružanih napada na jedinice VJ i snage MUP-a Srbije, koji je počeo u martu ove godine, bio je u skladu sa već planiranim stepenom sve jačeg pritiska na našu zemlju da popusti pred naletom terorizma.

S padom Berišine vlasti raspala se i albanska armija. Ogromna količina raznovrsnog naoružanja se različitim kanalima šverca našla na Kosovu i Metohiji u rukama šiptarskih ekstremista i terorista. Otpočelo je njihovo otvoreno dejstvo. Služili su se različitim metodama, a najčešće govorom oružja. Meta su bili srpski i nealbanski živalj, kao i Albanci koji se ne slažu sa politikom ekstremizma i terora.

S pogoršanjem stanja na Kosmetu stigao je i novi zadatak - da se padobranci angažuju na pojačanom obezbeđivanju državne granice prema Albaniji. Terorizam na Kosmetu dostigao je tačku kulminacije. Usledilo je naređenje komandanta Korpusa specijalnih jedinica Vojske Jugoslavije o angažovanju padobranaca "šezdeset treće". Nakon izbora ljudstva za tu vrstu zadataka i formiranja padobranske borbene grupe, počele su pripreme za nimalo lak zadatak. Tako formirana padobranska grupa pretpočinjena je komandi Prištinskog korpusa Treće armije. U leto 1998. godine obreli su se na padinama Juničke planine, da tamo pomognu graničarima.

OD 16. jula, pa do kraja angažovanja, 1. septembra 1998. godine, padobranci su izvršili mnogobrojne značajne i teške zadatke iz arsenala specijalnih dejstava. Padobranska borbena grupa je dejstvovala diskretno i uspešno. Razbila je brojne šiptarsko-terorističke grupe u zagraničnom području, pri čemu su zaplenili značajnu količinu opreme i naoružanja raznih vrsta, koje su teroristi pokušavali da ubace sa teritorije Albanije. Deo tog zaplenjenog naoružanja izložen je u spomen-sobi 63. padobranske brigade.

Padobranska grupa je više puta učestvovala u akcijama deblokade iz okruženja jedinica Vojske Jugoslavije, pre svega, graničara i izviđača koji su obezbeđivali granicu. Padobranci su na jugoslovensko-albanskoj granici na obroncima Juničke planine, izviđačko-prepadnim dejstvima otkrili više šiptarskih terorističkih grupa i baza i presekli više terorističkih kanala za ubacivanje terorista i oružja sa teritorije Abanije na Kosovo i Metohiju. Zabeleženo je da su padobranci u više navrata pružali pomoć starim i nemoćnim osobama albanske nacionalnosti u pograničnim mestima i obezbedili njihovo zbrinjavanje u humanitarnim organizacijama.

Tokom angažovanja u rejonu Juničke planine ostvarena je i bratska povezanost sa monasima srednjovekovnog manastira Visoki Dečani, koji su nekoliko godina kasnije bili darodavci prve ikone "Pokrov presvete Bogorodice" u čast obeležavanja slave 63. padobranske brigade.

CRVENE BERETKE

PADOBRANCI su prvi put beretku stavili na glavu 1970. godine: u to vreme su sve ostale jedinice JNA imale vojničku kapu, tzv. titovku, a na glavama pripadnika 63. padobranske brigade stajala je zelena beretka. Na beretki se nosio poseban padobranski znak, a na rukavu amblem pripadnosti padobranskoj jedinici. Grudi je krasila značka padobranskog zvanja, sa malom pločicom na kojoj je oznaka broja padobranskih skokova. To su bila prva obeležja vojničke časti i pripadnosti elitnoj jedinici.

Desilo se nekako spontano da su padobranci na mostarski aerodrom poneli sa sobom crvene beretke i njima se ukrasili. U prvi mah odgovorne starešine iz pretpostavljene komande su taj gest smatrale nedisciplinom i naređeno je da se crvene beretke oduzmu, a pripadnici te padobranske borbene grupe uniformišu prema tadašnjim propisima. Bilo je to vreme kada su se, uprkos raspadu državnog sistema, u Vojsci starešine i dalje oslovljavale sa "druže".
(NASTAVLJA SE)