Falsifikovanje istorije

Piše: Dejan Medaković
NA srpskoj političkoj sceni veoma ugledno mesto pripada i dr Dušanu Popoviću, koji je dobar deo života proveo u Zagrebu radeći kao advokat. Rođen je u Rumi, 1. oktobra 1877. godine. Gimnaziju je završio u Oseku, a pravni fakultet u Zagrebu. Otac mu je bio ugledni pravnik i septemvir-član Stola sedmorice. Posle završenih studija zaposlio se kao pripravnik u advokatskoj kancelariji Vase Đurđevića, a staž završio u kancelariji advokata dr Aleksandra Roknića u Sremskoj Mitrovici. Tu je 1904. godine otvorio samostalnu advokatsku kancelariju. Dobro obrazovan, sa širokim duhovnim horizontima, došao je na glas kao vrstan advokat koji je ubrzo ušao i u politički život, vezujući se za ideje koje je zastupala Hrvatsko-srpska koalicija. Godine 1906. postao je član Hrvatskog sabora, a za poslanika je izabran na listi Hrvatsko-srpske koalicije u izbornom srezu Morović u Sremu. Od tada pa sve do 1913. godine, bio je stalno biran za poslanika u Morovićkom i Sremskomitrovačkom srezu.

Prvi svetski rat zatekao ga je u Zagrebu kao poslanika u Hrvatskom saboru i kao delegata u zajedničkom Ugarsko-hrvatskom saboru u Budimpešti. Sa dobrim ličnim vezama u mađarskim političkim krugovima, bio je veoma zaslužan što je Hrvatsko-srpska koalicija uspela da odoli političkim napadima ekstremne desnice u Hrvatskoj, mahom frankovaca koji su koaliciju stalno optuživali zbog veleizdaje, služeći se pri tom čak i denuncijacijama. Kao advokat je radio u Zagrebu od 1910. godine do Drugog svetskog rata. Vrhunac političke karijere domašio je do Prvog svetskog rata. Istakao se kao branilac u političkim procesima koji su se nizali sa ciljem da se razori Hrvatsko-srpska koalicija. U veleizdajničkom procesu u Zagrebu 1908. godine, Popović je branio optužene Srbe dokazujući da je optužnica zasnovana na falsifikovanom tumačenju istorije. Dokazao je da ne postoji delo velikosrpske propagande za koju su optuženi odgovarali. Ishod ovog procesa predstavljao je veliku sramotu za protivničku stranu, a ugled Hrvatsko-srpske koalicije ostao je neokrnjen. Zapažena je i njegova uloga kao branioca u procesima koji su vođeni u Zagrebu 1910. godine protiv dr Srđana Budisavljevića, dr Laze Popovića, dr Milana Metikoša, Milana Todorovića i Đorđa Gavrilovića. Posebni značaj je imao u čuvenom bečkom Fridjungovom procesu, koji se završio potpunim debaklom državne optužnice, koja se zasnivala na lažnim dokumentima kojima se služio bečki istoričar Fridjung. Bio je to skandal austrijske države koji je ozbiljno uzdrmao njen međunarodni ugled i temelje njenog pravosuđa. Početkom Prvog svetskog rata bio je uhapšen zbog nedozvoljenih političkih radnji, sa ciljem da ga uklone iz javnog života i oslabe Hrvatsko-srpsku koaliciju. Oslobođen je zahvaljujući poslaničkom imunitetu. Posle Prvog svetskog rata povukao se iz političkog života nove države, posvetivši se advokaturi. Poslednju deceniju svoga života proveo je u Beogradu, proučavajući stare istorijske izvore, a posebno "Letopis popa Dukljanina". Svoje rezultate objavio je u obimnoj knjizi "Prilozi čitanju i razumevanju raznih starina", Beograd 1957, koju je štampao o svom trošku. Umro je u Parizu, 25. juna 1958. godine.

JEDNO od vodećih mesta među srpskim političarima u Hrvatskoj pripadalo je i dr Bogdanu Medakoviću, rođenom u Novom Sadu, 14. maja 1852, gde mu je otac dr Danilo Medaković bio ugledni novinar i pokretač novina "Srpski dnevnik" sa poučno-zabavnim dodatkom "Sedmica". Talenat je potvrdio i doktoratom pravnih nauka u Beču u svojoj dvadeset prvoj godini. Neko vreme proveo je na radu u sudu u Sremskoj Mitrovici, a 1879. je otvorio samostalnu advokatsku kancelariju u Zagrebu. Prvi javni uspeh postigao je 1883. godine, kada je ušao u Hrvatski sabor kao poslanik izabran u kotaru Srb. Bio je član i sekretar Samostalnog srpskog kluba 1883-1884. Zalažući se za slogu i politički savez sa Hrvatima, aktivno je kao vođa Srpske narodne samostalne stranke učestvovao u stvaranju Zadarske rezolucije srpskih stranaka, do koje je došlo nakon zaključaka hrvatskih stranaka prilikom donošenja Riječke rezolucije. Ovim sporazumom u hrvatskom političkom životu javlja se nova snaga koju čini hrvatsko-srpska koalicija. Nakon pobede na izborima 1905. godine, koalicija je postala saborska većina, a maja 1906. Medaković je izabran za predsednika Hrvatskog sabora. Na toj dužnosti je ostao sve do 1918. godine. Kao predsednik Sabora postao je i član Magnatskog doma u zajedničkom Ugarskom saboru. Biran je za poslanika na Srpskom narodno-crkvenom saboru u Sremskim Karlovcima. Sredinom 1897. godine imao je važnu ulogu u grupi koja je preuzela upravu nad "Srbobranom". Zapažena je i njegova aktivnost pri osnivanju lista "Srpsko kolo", koji je izlazio u Zagrebu od 1903. godine. Kao ugledni zagrebački advokat istakao se u veleizdajničkom procesu protiv braće Pribićević 1908. godine, a bio je uključen i u bečki veleizdajnički proces koji je koalicija povela protiv istoričara Fridjunga, optužujući ga zbog klevete. Istakao se i kao sledbenik Matijevićeve ideje stvaranja Privrednika i Srpske banke. Umro je 25. septembra 1923. godine.

SVETOZAR Pribićević, rođen 26. oktobra 1875, jedan je od istaknutijih političara koje su Srbi imali u Hrvatskoj. Glavnu delatnost razvio je prilikom stvaranja Kraljevine SHS, 1918. godine, i u već formiranoj novoj državi, gde je u prvoj vladi bio ministar unutrašnjih poslova od 1918. do 1920. godine. Do odlaska u opoziciju 1925. godine, učestvovao je u kao ministar u raznim vladama troimene Kraljevine. Političku karijeru započeo je 1897, objavljivanjem zbornika napredne srpskohrvatske omladine pod naslovom "Narodna misao", zajedno sa Ivanom Lorkovićem. Bio je to manifest u kojem su iznete osnovne smernice buduće složne politike Srba i Hrvata. Pribićević je u to doba studirao matematiku u Zagrebu, koju je završio 1898. godine. Zaposlio se kao nastavnik u Srpskoj učiteljskoj školi u Pakracu, odakle je prešao u Srpsku preparandiju u Karlovcu. Posle antisrpskih demonstracija u Zagrebu, 1902, postao je urednik glavnog organa Srpske samostalne stranke Novog Srbobrana. U brojnim napisima zalagao se za razumno rešavanje srpsko-hrvatskih sporova, usmeravajući svoja istupanja protiv vlasti u Beču. Bečki krugovi su na sve načine pokušavali da slome i kompromituju politiku koju je vodila hrvatsko-srpska koalicija, pa i montiranim veleizdajničkim procesima 1908-1909. godine. Pod banom Pavlom Rauhom ukinut je Ustav i uveden je Komesarijat, ali te mere nisu slomile ovu koaliciju. Tokom Prvog svetskog rata, jedan deo njenih prvaka bio je i zatvoren. Pribićević se sklonio u Budimpeštu, pa mu je tek 1917. omogućen povratak u Zagreb. U tim teškim danima isticao se angažovanim govorima o ulozi koalicije i njenom stavu prema rešenju nacionalnog pitanja.

(NASTAVLJA SE)