Grof nosi blago

 
Davno je Partenon počeo svoj božanski život među ljudima, još 432. godine pre Hrista! Odoleo je mnogim vetrovima, razaranjima i udarima vlastodržaca. Danas je gotovo neverovatno da je sve to preživeo, a da mu je najjači i najmučkiji udarac zadala savremena civilizacija!
Prvih 2.200 godina bile su još i podnošljive, ali su poslednja dva veka ostavila tragične posledice, koje čak ni ovakav istorijski kolos nije mogao lako da podnese. Najveći spomenik ljudskom stvaralaštvu postao je tragično svedočanstvo ljudske destrukcije.
Šta se zapravo dogodilo? U vremenu dok je Grčka bila pod Otomanskom imperijom, ambasador Britanskog Kraljevstva Tomas Brus, sedmi grof od Elgina i jedanaesti od Kinkardina, zloupotrebio je svoj položaj i na prevaru, koristeći se mitom i korupcijom, devastirao najveći hram ljudske civilizacije. Učinio je to radi lične koristi, jer je partenonskim skulpturama, koje je preneo u Englesku, nameravao da ukrasi dvorac, koji je gradio u Škotskoj!
Kada je 1916. godine bankrotirao, celu kolekciju grčkog kulturnog nasleđa prodao je britanskoj vladi za 35.000 funti sterlinga, a ona je prosledila u Britanski muzej. I danas delovi Partenona čekaju na ispunjenje pravde kako bi se vratili kući, u svoj prirodni ambijent.
Grci su se na današnjem prostoru nastanili u drugom milenijumu pre Hrista. Prvo su oko 1600. pre Hrista uspostavili dominaciju nad Krićanima i Egejcima, a potom je mikenska civilizacija zaštitila svoje gradove utvrđenjima, od kojih je svakako najpoznatiji Akropolj, koji je dobio ime po bregu iznad Atine.
To je vreme gradnje utvrđenja oko luke Pirej i novog hrama boginji devici Atini - Partenona, hrama koji je umetnosti, arhitekturi i istoriji udahnuo večni život. Postao je zaštitni znak Atine i Grčke, govoreći o savremenosti i univerzalnoj vrednosti ljudskog uma i duha.
Godine 448. pre Hrista, Perikle je predložio da se deo novca iz zajedničke kase, odvojen za borbu protiv Persijanaca, upotrebi za gradnju novog hrama posvećenog boginji Atini. Atinska skupština se saglasila sa predlogom i uskoro je započet jedan od najvećih umetničkih i arhitektonskih poslova, koji je do tada imala ljudska civilizacija.
Radovi su počeli godinu dana kasnije, a okončani su već 432. godine pre Hrista, što se smatralo neverovatno brzom gradnjom, tim pre što su dimenzije zdanja bile impozantne. Čak je i gradnja imala obeležja ondašnje demokratije, a Atinska skupština je posle usvajanja budžeta, bila nadležna za tok i način izvođenja radova. Potvrđivala je dogovore, ali i kažnjavala za njihovo nepoštovanje. Usput je veliki broj žitelja Atine direktno učestvovao u gradnji, pa je svaki stanovnik grada imao i direktan uvid u sve poslove. Uz to i ogromnu sreću da gleda kako zajedničko delo dobija konačno obličje.

SRPSKI ODBOR
U NASTOJANjU da se blago vrati matici, u Beogradu je 2002. godine osnovan Srpski odbor za povratak partenonskih skulptura „Melina Merkuri“. Predsednik Odbora je Beograđanin Diogenis D. Valavanidis, inače predsednik Društva srpsko-
-grčkog prijateljstva. Osnivači Odbora, čiji su članovi istaknuti intelektualci, uvereni su da će svojom aktivnošću doprineti da se poharana i širom sveta razvučena helenska umetnička baština vrati u Atinu.
Nastaviće se