Glasovi protiv fašizma

ZDRUŽENE snage hrvatske vojske i Hrvatskog veća odbrane (HVO) ušle su 14. aprila 1995. na teritoriju RSK iz Bosne i zauzele po dubini dva, a u širini sedam kilometara. Bio je to, ustvari, nagoveštaj predstojeće ofanzive ka Kninu, koji je udaljen samo 17 kilometara. Glavni stožer je izjavio da je to “u skladu sa odbrambenom akcijom dveju država, Hrvatske i BiH na osnovu njihovog zajedničkog vojnog plana”, ne obazirući se na proteste Komande UN u Zagrebu da je to “upad u UNPA zonu”!

Sve češćim optužbama na račun Srba, da su glavni krivci za nevolje na Balkanu, pridružila se i Margaret Tačer, “prva čelična ledi Velike Britanije”. Ona traži da Srbe u Krajini treba odmah kazniti, a muslimanima dozvoliti uvoz oružja, osudivši pritom i međunarodnu zajednicu “što nema razumevanja prema muslimanima”.

Već 19. aprila pale su i prve srpske žrtve u Zagrebu: ubijeni su majka i sin Tepavčević, a MUP je cinički saopštio “da je majka u psihičkom rastrojstvu ubila sina, pa sebe”.

Tako se strah od likvidacije podudario sa prikrivanjem ostalih zločina koje hrvatske vlasti vrše nad Srbima u Gospiću, Pakračkoj Poljani, Sisku, Bjelovaru i drugim mestima.

Politički skandal izbio je kada je admiral u penziji Bogdan Pecotić, u ime boraca Splita, osudio rušenje spomenika NOR, pa mu je zabranjena i organizacija proslave 50. godišnjice pobede nad fašizmom. Tada je i Tuđman (koji je kao Titov general dosta skromno, ili nikako, osuđivao NDH) nastojao da se i Hrvatska uključi u međunarodno obeležavanje ove proslave.

Da Tuđman nije bio nedodirljiv, svedoči i stav Mike Tripala, predsednika Akcije socijaldemokrata Hrvatske, koji ga kritikuje zbog dvoličnog stava o tzv. “pomirenju Srba i Hrvata”. Tripalo je izneo podatak da je do 20. aprila 1995. u Hrvatskoj srušeno oko 2.000 većih i manjih spomenika borcima NOR, a da ih ne ruše provokatori, već pripadnici hrvatske vojske. Tripalo oštro kritikuje Tuđmana da je prilikom proslave 10. aprila - Dana stvaranja NDH, pohvalio samostalnu satniju 114. brigade hrvatske vojske.

Ova brigada, inače, nosi ime poznatog ustaškog koljača Rafaela Viteza Bobana, a bojnik brigade, Marko Skeji je povodom priznanja od Tuđmana, rekao:

“Ustali smo u odbranu Nezavisne Države Hrvatske, obukli smo crne uniforme, od kojih se Srbima i neprijateljima Hrvatske vrlo brzo zacrnilo pred očima. I zato nam je Hrvatska zahvalna”!

Tuđmana su kritikovali da u Hrvatskoj vlada fašizam, dok se s druge strane on “miri sa ustaškom emigracijom”. Proglas su potpisali mnogi politički i javni radnici, kao Tripalo, Stjepan Mesić, Ivica Račan, Jakov Sirotković i drugi, a od stranaca i Simon Vizental, poznati borac za kažnjavanje ratnih zločinaca.

Iako je utvrđeno da je iz Hrvatske pobeglo oko 350.000 Srba, hrvatski ministar Mate Granić tvrdi da je reč o deset puta manjoj brojci. Ovo je navedeno u “Memorandumu o kršenju ljudskih i građanskih prava srpskog naroda u Republici Hrvatskoj”, koji je sačinilo Ministarstvo inostranih poslova SR Jugoslavije i odmah je uvršćen u zvaničnu dokumenatciju UN.

Zbog stalnih zahteva iz Hrvatske u Savetu bezbednosti je doneta dopuna Rezolucije 981 da se broj mirovnih snaga sa 12.000 smanji na 8.750 vojnika i osoblja.

Ofanzivnu akciju protiv Republike Srpska Krajina u delu zapadna Slavonija, nazvanu “Bljesak”, hrvatska vojska je započela u 05.30 časova 1. maja 1995. Tada su tenkovi i pešadija, podržavani avijacijom zauzeli vitalne delove na auto-putu Zagreb - Lipovac na delu koji prolazi kroz RSK.

Portparol mirovnih snaga Suzan Manuel objasnila je da je hrvatska vojska, ovu akciju nazvala “ograničena policijska akcija u zapadnoj Slavoniji, zbog terorističkih napada srpskih snaga”.

S obzirom na masovnu upotebu snaga i tehničkih borbenih sredstava Milan Martić je odmah izjavio da se ne radi ni o kakvoj “ograničenoj policijskoj akciji”, već o širokoj vojnoj operaciji uperenoj ne samo na Zapadnu Slavoniju, već i na Liku, Kordun i Baniju. Martić je odmah obavestio Butrosa Galija i Jasušija Akašija, tražeći reakciju Saveta bezbednosti:

“Snage UN ne samo da nisu učinile ništa da spreče najavljenu agresiju, nego nas nisu ni blagovremeno obavestile o hrvatskim namerama. Očekujemo da Savet bezbednosti najodlučnije osudi hrvatsku agresiju na RSK. Snage UN su delovale suprotno svojim zadacima i sporazumima o prekidu vatre”.

Već oko 12 časova hrvatski MUP je izdao saopštenje da “hrvatske snage postepeno preuzimaju kontrolu nad teritorijom koju drže pobunjeni Srbi”!

Jasuši Akaši je prokomentarisao ovu akciju kao “sukob više od incidenta, a manje od totalnog rata”. On je predložio hitan sastanak dve komisije, koje bi trebalo da nađu rešenje za prestanak dejstava.

Neposredno posle saopštenja hrvatskog MUP javio se i Radovan Karadžić, predsednik Republike Srpske:

“Mi ćemo se zajednički braniti, jer smo jedan narod i Krajinu smatramo svojom zemljom. Jutrošnji napad hrvatskih snaga na zapadnu Slavoniju ubrzaće ujedinjenje RS i RSK. Mi smatramo da treba da se ujedine sve srpske zemlje i to bi bila moćna država”!

Granate hrvatske artiljerije i bombe iz aviona padale su na gradove i sela počev od Gradiške do Jasenovca. Civili su prvi bili na udaru.

(Nastaviće se)