Legenda o Pitu Maraviću još traje

MLADI Piter Maravić završio je srednju školu u Raleju 1965. godine. Pošto je bio jako mršav, godinu dana je proveo na Vojnoj akademiji "Edvards", gde je dobio na mišićnoj masi. U prvoj sezoni na LSU, njegov otac Petar Maravić kao trener nije imao uspeha sa svojim timom Dejvis end Elkins. Imali su čak 26 poraza i samo tri pobede. Jedina svetla tačka bio je Pistol Pit, kako je publika zvala njegovog sina Pitera. Kad god je Pit igrao, osam hiljada ljudi dolazilo bi u halu na utakmicu.

Međutim, sledeće sezone, 1967/68, bile su uspešne: 14 pobeda i 12 poraza. Pit Maravić bio je mag za postizanje koševa - ubacio je 141 poen u prve tri utakmice, a 1.138 poena na kraju sezone. To je u proseku bilo 43,8 poena po utakmici, najviše u dotadašnjoj istoriji košarke. Pistol Pit je postavio četiri nacionalna rekorda i devet rekorda LSU koledža. Izabran je u brojne "sveameričke" timove, a marta 1968. godine našao se na naslovnoj strani lista "Sports ilustrejted", u kom je objavljen dugačak tekst o Maravićima, ocu i sinu.

U SEZONI 1968/69. Pit je nastavio da oduševljava publiku, iako je tim imao po 13 pobeda i poraza. Pit je tad prevazišao sebe i postigao 1.148 poena u sezoni, i bio proglašen za najboljeg strelca "sveameričkog" tima. Njegov najpoznatiji pogodak bio je protiv ekipe iz Džordžije, kada je, tri sekunde pred kraj drugog produžetka, šutirao horog stilom sa polovine terena. Krenuo je ka svlačionici i ne videvši da je lopta ušla u koš jedva dodirujući mrežicu. Navijačice Džordžije iznele su ga sa terena - pisale su američke novine.

U svojoj poslednjoj sezoni na LSU, 1969/70. godine, tim Dejvis end Elkins je postigao najveći uspeh - 20 pobeda i samo osam poraza.

- NAJBOLjI amaterski igrač košarke, Pistol Pit je pod vođstvom svog oca Petra Maravića, postao legenda SAD. Postigao je 3.667 poena za tri sezone na koledžu. Njegov rekord u NCAA nikad nije oboren. Otac Petar i sin Piter Maravić uneli su revoluciju u igranje košarke. Ova igra je zbog Maravića postala brza, a driblanje je postalo umetnost. Postizanje puno koševa postao je standard. Milioni dece u Americi sedamdesetih i osamdesetih hteli su da budu kao Pistol Pit - tvrdi novinar Dragan Rakonjac iz Kalifornije.

Tada je sa statusom princa amaterske košarke Piter Maravić potpisao profesionalni ugovor za Atlanta Hokse iz NBA. Njegov otac Petar Pres nije više bio toliko uspešan sa svojim timom, i na kraju sezone, tada 56-godišnji trener bio je 1972. otpušten. Kasnije je trenirao tim u Severnoj Karolini, ali bez mnogo uspeha, pa je 1975. odustao od tog posla i otišao u Švedsku, gde je radio kao trener.

- PITER Maravić je igrao nekoliko sezona za Hokse, a onda je 1974. prešao u Nju Orleans Džez. Kada se Petar vratio iz Švedske, postao je glavni skaut za Nju Orleans Džez i tu je ostao četiri godine. Karijeru je završio kao atletski direktor i pomoćnik trenera na Univerzitetu Kempbel. Petar Pres Maravić je umro od raka 1987. Sahranjen je na pravoslabnom groblju crkve Sveti Ilija u Alikvipi - kaže Rakonjac.

Ni njegov sin Piter Maravić nije imao sreće sa zdravljem. Odigrao je 10 sezona u NBA ligi i penzionisao se 1980. Ubrzo posle smrti oca, Pistol Pit je uvršten u košarkašku Kuću slavnih. I danas se smatra jednim od najboljih igrača NBA lige. Godinu dana kasnije, dok je bio na košarkaškom terenu, Pit je iznenada umro od srčanog udara u svojoj 40. godini. Iza sebe je ostavio suprugu Džeki i dva sina, Džošuu i Džejsona Maravića. Na koledžu LSU je 1988. godine nova košarkaška sala nazvana Pit Maravich Assembly Center.

ZDRAVKO Govedarica je po onome što se priča i piše bio zapravo prvi Srbin član NBA, najbolje profesionalne sportske lige na svetu. Sin Todora Govedarice, emigranta koji je još pre Prvog svetskog rata iz Avtovca u Hercegovini, preko Trsta, emigrirao u SAD. Odrastao je kao najmlađe dete pored tri sestre i brata Vilijema, koji su ga zvali Bato. Sportsku karijeru započeo u srednjoj školi, gde sumu skauti renomiranog univerziteta De Pol ponudili dres kluba Blu Dimonsi iz Prve divizije NCAA univerzitetske lige.

- Bio najbolji igrač tima sa 14 poena po meču tokom 1951. godine. Izabrao ga kao 25. pika klub Sirakjuz Nešenalsi, ali ga je potom ustupio čuvenom Harlemu. Sa prosečna 44 poena po utakmici, Govedarica je sredinom pedesetih godina kao profesionalac NBA lige ušao u idealni tim SAD. Po završetku profesionalne karijere trenirao je volonterski školske ekipe i bio pasionirani igrač golfa. Još za života izabran je 1974. godine u Kuću slavnih države Ilinois. A 2006. godine je posthumno imenovan za jednog od 50 najboljih košarkaša rođenih u SAD - tvrdi Dragan Rakonjac.

ČETVRTI Srbin koji je ispisivao istoriju američke košarke bio je Vlade Divac. Zahvaljujući fantastičnoj igri Vlade Divca, prvog srpskog gorostasa u profesionalnoj ligi NBA, mnogi košarkaši naučili su poneku srpsku reč. Divac je u Americi kao košarkaš za 16 godina postigao ukupno 13.364 poena, ostvario 9.294 skoka, 3.522 asistencije i 1.630 blokada, ali je takođe, poput Nikole Tesle, naterao Amerikance da pravilno izgovaraju njegovo srpsko ime i da razumeju njegov protest sa podignuta tri prsta u vreme kada je NATO bombardovao Srbiju.

Vlade Divac je 2007. godine dobio američku Medalju časti ostrva Elis, koja se dodeljuje američkim građanima za izuzetan doprinos društvu, izgradnju američkih vrednosti i povezivanje različitih nacionalnih zajednica. Nekadašnji centar NBA timova Lejkers, Sakramento i Šarlot dobio je u SAD i priznanje Walter Kennedy Citizenship Award, koja se dodeljuje NBA igračima za izuzetan doprinos.

PREDRAG Stojaković je od 1998. godine u NBA igrao za klubove Sakramento Kings, Indijana Pejsers, Oklahoma Siti Hornets, Toronto Reptors i Dalas Maveriks. U karijeri postigao 13.647 koševa. Bio je drugi najbolji strelac NBA za tri poena i američki šampion NBA 2011. godine. Ušao je u istoriju srpske, grčke i američke košarke. Sakramento Kingsi su, kao i Divčev, povukli njegov dres sa parketa, 2014, i uveli ga u legendu.

Lista srpskih igrača koji su nastupali u Nacionalnoj basketbol asocijaciji, koja je nastala davne 1946. godine, je veom duga. Ima oko 160 imena. Zvanično Darko Miličić je 2003. godine bio najmlađi igrač na NBA draftu. U leto 2004. postao je najmlađi šampion u istoriji NBA i prvi Srbin, član Detroita, čije je prezime izgravirano na najdragocenijem košarkaškom prstenu.

SRBI KOJI SU UČILI AMERIKANCE

ČARLS Greg Popović, prvi trener košarkaša San Antonija kao student Vazduhoplovne akademije igrao je košarku, ali je odlučio da bude trener, a ne pilot. Iz univerzitetsku NCAA ligu prešao je 1988. godine u u NBA kao trener San Antonio Sparsa. Bio je kratko asistent trenera u Golden Stejt Voriors, da bi se 1996. vratio u San Antonio. Do 2014. bio je pet puta prvak NBA, tri puta najbolji trener NBA i tri puta trener američkog turnira All Star Game. Drugi učitelj basketa je Igor Kokoškov, Beograđanin koji je bio pomoćnik trenera u KK Los Anđeles Klipers, Detroit Pistons i Finiks Sans. Primio je američko državljanstvo, pa je 2013. godine imenovan za pomoćnika trenera u KK Klivland Kavalirsa. Danas je trener kluba Orlando Medžik.