Simbol sabornosti crkve i naroda

IZBOR Pavla za prvojerarha pokazaće da je to, zaista, bila volja Božja. Tako, odmah po njegovom izboru, jedan od tadašnjih kandidata za patrijarha episkop žički Stefan izjavljuje: "Mi smo prvi put u istoriji Srpske pravoslavne crkve primenili apostolski metod u izboru patrijarha. To se, kao što vidite, pokazalo jako korisnim. Zaplakao sam od radosti, jer je najsvetiji, najbolji, najmolitveniji među nama došao na tron Svetog Save. Njegov dolazak na čelo Srpske pravoslavne crkve u ovo vreme kada su molitve retke, a najpotrebnije, izraz je volje Svetog Duha da se Svetosavska crkva još više duhovno osnaži".

Za vreme patrijarha Pavla, Srpska pravoslavna crkva gotovo uvek je bila institucija od najvećeg poverenja u srpskom narodu, iako se i dalje uveliko osećalo prisustvo nasleđa komunizma. A on sam bio je barjak pravoslavlja, ne samo u Srbiji, nego u celoj vaseljeni.

PO SAMOM svom životnom putu, počev od mesta rođenja (Slavonija), potonjih mesta u kojima se školovao (Tuzla, Sarajevo, Beograd), pa do mesta u kojima je službovao (centralna Srbija - ovčarsko-kablarski manastiri, manastir Rača, Prizren, Beograd) kao da je "sabirao" i "povezivao" srpski narod. A tek svojom misionarskom aktivnošću, pogotovo kada je došao na dužnost prvog arhijereja, patrijarh Pavle, celokupnom svojom ličnošću, postaće simbol sabornosti i Srpske crkve i srpskog naroda. Da je on na tome predano radio, vidi se i po tome što je po preuzimanju patrijaraške dužnosti jedan od prvih velikih zadataka koji je pred sebe postavio bio da vrati u jedinstvo Srpske pravoslavne crkve njene otcepljene eparhije u Americi. U tome je uspeo. Radio je sve vreme i na povratku otcepljenih eparhija u Republici Makedoniji.

Morao je, pritom, da čuva i dotadašnje jedinstvo Srpske crkve. Jer, pri razbijanju dotadašnje države Jugoslavije, bilo je i raznih pokušaja da se razbije jedinstvo Srpske pravoslavne crkve. Zato će blaženopočivši patrijarh ruski Aleksij II 2007. godine u čestitki patrijarhu Pavlu, povodom pedesetogodišnjice arhijerejske službe, istaći upravo tu njegovu veliku zaslugu. Patrijarh moskovski i cele Rusije Aleksij II piše patrijarhu srpskom Pavlu: "Vaša dugogodišnja arhijerejska, a zatim i patrijaraška služba prohodila je u vremenu kada je srpski narod bio u teškim uslovima. Oblasti koje su pod jurisdikcijom Srpske pravoslavne crkve, a koje su nekada sačinjavale jednu državu, krenule su putem državne nezavisnosti. Ipak, zahvaljujući Vašoj prvosvetiteljskoj mudrosti, crkveno jedinstvo je sačuvano, kao jedinstvo duha u savezu mira. I sada je Vaše služenje usmereno na to da se, po rečima apostola Pavla, ne dele nego da budu utvrđeni u jednom razumu i u jednoj misli."

POPUT Svetog Save, koji je mirio zavađenu braću, tako je i patrijarh Pavle mirio svoje savremenike. Ratne 1995. godine, kao najveći autoritet među Srbima, bio je svedok (a suštinski i mnogo više od toga) potpisivanja sporazuma između, s jedne strane, rukovodstva Republike Srbije, odnosno Savezne Republike Jugoslavije, i, s druge strane, rukovodstva Republike Srpske o zajedničkom nastupu na pregovorima u Dejtonu, gde će biti postignut dogovor o prestanku rata i uspostavljanju mira u Bosni i Hercegovini. Roditeljski prema svom narodu odnosio se u svakoj prilici, što se posebno videlo u toku velikih demonstracija u Beogradu 1991. godine, kada su, odvojeno, demonstrirale i pristalice opozicije i pristalice tadašnje vlasti. Išao je na obe strane, da podstakne razumevanje jednih za druge.

Patrijarh Pavle u svom vremenu bio je jedina neosporna javna ličnost i stožer okupljanja u srpskom narodu. Najvidljivije to će se pokazati po njegovom upokojenju, kada je cela nacija žalila, a mnogi pohrlili u Beograd da odaju poštu svom duhovnom roditelju. Na dan pogreba okupilo se toliko sveta da je to do tada bio najveći skup u istoriji srpskog prestonog grada.

(Pojedini mediji i zvaničnici nastojali su da umanje ovu cifru, izneseći neke svoje procene da je bilo oko 600.000 ljudi. A to se moglo protumačiti kao pokušaj da se broj prisutnih ljudi umanji, da se ne bi "umanjila" postojeća slika nekih ranijih ispraćajnih skupova njihovim omiljenim političkim liderima!)

PATRIJARH srpski Pavle bio je i jedan od simbola sabornosti vaseljenske Pravoslavne crkve, ne samo kao poglavar jedne od pomesnih crkava, nego i svojom ličnošću. Uživao je osobito poštovanje u celom pravoslavnom svetu i od svih poglavara pomesnih crkava. Kroz zajedničko, saborno služenje svete liturgije i bratski dijalog sa poglavarima pomesnih crkava potvrđivao je jedinstvo Crkve. Ali, i u svakoj prilici, svojom rečju, borio se za jedinstvo Crkve. Bio je i (pozvani) svedok u uspostavljanju kanonskog jedinstva između Moskovske patrijaršije (Ruske pravoslavne crkve) i Ruske zagranične pravoslavne crkve, sa sedištem u Njujorku, posle osam decenija njihovog odvojenog rada.

(Do raskola u Ruskoj pravoslavnoj crkvi došlo je nakon što su boljševici nasilno osvojili vlast, posle čega se veliki broj Rusa našao u izbeglištvu. A kada je 1927. godine mitropolit Sergej, koji je u to vreme rukovodio Ruskom pravoslavnom crkvom u zemlji, iskazao lojalnost tadašnjoj sovjetskoj vlasti, ruski episkopi i sveštenstvo u emigraciji odlučili su da se odvoje i organizuju u posebnu, samostalnu crkvu.)

Jednostavno, bio je simbol duhovnika u vremenu svom. Simbol istinske duhovnosti, pa su ga i poglavari drugih verskih zajednica u svetu predstavljali kao najvećeg duhovnika u vremenu u kojem je živeo.

DA "FIĆA" NE ISPRSKA SIROTINjU

VREME je nametalo nove potrebe. Monahinje manastira Sopoćani kod Novog Pazara zamole svog episkopa Pavla za blagoslov da kupe "fiću" (u to vreme najmanji automobil), da bi njime dopremale potrepštine za manastir, a i da ne bi morale do grada da idu autobusom, pošto se dešavalo da ponekad dožive neke neprijatnosti. Ali on to odbije.

Objasni zašto ne dozvoljava:

- Nije u redu da od novca koji je dala sirotinja kupite automobil. I još može da se desi, kad pređete preko neke barice, da tim automobilom isprskate sirotinju čijim novcem ste ga kupili!