Bio je i ostao ikona srpskog naroda

KAO simbol srpskog naroda, Srpske crkve i pravoslavlja, prepoznavali su ga i oni koji nikome od njih nisu dobro mislili. Hram Svetih apostola Petra i Pavla u njegovom rodnom selu Kućanci, na početku građanskog rata u bivšoj Jugoslaviji, 1991. godine, hrvatski ratnici srušili su samo zato što je u njemu svojevremeno kršten tadašnji srpski patrijarh Pavle! Stradao je hram, iako je bio daleko od ratnih dejstava. "Kao da selo može da bira gde će se ko roditi ili kao da sam i ja mogao birati gde ću se roditi", rekla je tim povodom njegova svetost.

Svoj monaški put Pavle je započeo u eparhiji Svetog vladike Nikolaja, u Eparhiji žičkoj. A u vreme kada je Pavle bio patrijarh srpski, Sveti arhijerejski sabor Srpske pravoslavne crkve, pod njegovim predsedništvom, doneće, 19. maja 2003. godine, jednodušnu i jednoglasnu saborsku odluku da se vladika Nikolaj (Velimirović) upiše u kalendar svetih. Mošti Svetog vladike Nikolaja, posle 35 godina počivanja pored manastira Svetog Save u Libertivilu, u Americi, prenete su u Srbiju upravo u vreme kada je Pavle došao na dužnost prvojerarha Srpske pravoslavne crkve.

PATRIJARH Pavle, sa episkopima, sveštenstvom, monaštvom i vernim narodom, lično je na beogradskom aerodromu sačekao svetiteljeve mošti. Patrijarh Pavle, sa celim Svetim arhijerejskim saborom, prisustvovao je dočeku moštiju Svetog vladike Nikolaja i u njegovom rodnom Leliću, gde se sabralo oko 30.000 ljudi iz svih krajeva Srbije. A potom će, na praznik Svetih ravnoapostolnih Kirila i Metodija, 11/24. maja 2003. godine, u prepunom Hramu Svetog Save na Vračaru u Beogradu, patrijarh Pavle, ponovo sa svim arhijerejima i brojnim sveštenstvom i monaštvom Srpske pravoslavne crkve, služiti svečanu saborsku arhijerejsku liturgiju u čast novojavljenog svetitelja Nikolaja Ohridskog i Žičkog.

(Mošti Svetog vladike Nikolaja stigle su u Beograd 3. maja 1991. godine. Svečan doček, po pristizanju na aerodrom u Surčinu, priređen je ispred Hrama Svetog Save na Vračaru. Posle dva dana boravka u Beogradu, prenete su u manastir Žiču, gde je vladika Nikolaj stolovao kao episkop. A nedelju dana kasnije, 12. marta 1991. godine, kivot sa moštima Svetog vladike Nikolaja Srpskog stigao je u njegov rodni Lelić, u vladičinu zadužbinu, koju je podigao zajedno sa svojim ocem Dragomirom - Hram Svetog Nikolaja Mirlikijskog.)

I faktički i simbolično, patrijarh Pavle nastavio je vreme i misiju Svetog vladike Nikolaja Ohridskog i Žičkog.

IZMENjALO se više država u kojima je živeo Gojko Stojčević, potonji monah i vladika Pavle: rodio se u Austrougarskoj, stasavao u Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca, odnosno u Kraljevini Jugoslaviji, osetio tegobe okupacije za vreme Drugog svetskog rata u okupiranoj Srbiji, bio svedok prilika kada dolazi do radikalne promene državne vlasti u Demokratskoj Federativnoj Jugoslaviji, podvizavao se do vladičanskog dostojanstva u državi koja se surovo obračunavala sa Crkvom i nasilno nametala ateizam u Federativnoj Narodnoj Republici Jugoslaviji, u istoj državi, koja će kasnije nastaviti sa imenom Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija, biva arhijerej i postaje prvi jerarh; dužnost patrijarha započinje u toj komunističkoj državi, a nastavlja, u najvećem delu mandata, sa sedištem u Saveznoj Republici Jugoslaviji, koju će na kraće vreme smeniti Državna zajednica Srbije i Crne Gore, da bi voljom drugih i ona nestala, a onda, usled toga, ostala, kao samostalna i nezavisna - Republika Srbija, u kojoj je patrijarh Pavle i završio svoj ovozemaljski život.

Pokazalo se tako na primeru ovog svetog čoveka da čovek nadilazi svaku ljudsku tvorevinu i svako društveno uređenje.

Nijedno državno uređenje, nijedno zemaljsko iskušenje nije omelo patrijarha Pavla na njegovom uskom duhovnom putu da se uspne do visina gde se široka vrata otvaraju.

PATRIJARŠKIM omoforom pokrivao je Srpsku crkvu i srpski narod. Zato će tadašnji episkop šabačko-valjevski Lavrentije reći da patrijarh Pavle kao gromobran molitveno zaklanja svoju pastvu i svoj narod od crnih i olovnih pretećih oblaka i svih paklenih sila nadnetih nad našu otadžbinu, protiv dece Svetoga Save.

Bio je ikona srpskog naroda!

Vest o upokojenju patrijarha Germana, prethodnika njegovog na tronu Srpske pravoslavne crkve, patrijarha Pavla zatekla je u manastiru Rakovici, gde je služio bdenije uoči Velike Gospojine, manastirske slave, 27. avgusta 1991. godine.

A patrijarh Pavle, za mesto gde će, po upokojenju, telo njegovo počivati, odabrao je upravo manastir Rakovicu!

NjEGOVA svetost patrijarh srpski Pavle upokojio se u Gospodu u nedelju 15. novembra 2009. godine, kao i patrijarh German, u Vojnomedicinskoj akademiji u Beogradu.

Doba pozne jeseni, a vreme kao usred leta. Svetlost sa neba milovala i grejala je duge kolone verujućeg naroda koje su se četiri dana, u besprekornom redu, u mirnoći i pobožnosti, slivale u Sabornu crkvu u Beogradu, da bi pobožni narod celivao mošti svog duhovnog oca, koji je, još dok je telom bio među nama, doživljavan kao svetitelj. Naročito sunčano i toplo bilo je u danu pogreba, kada se ulicama Beograda kretala litija od milion ljudi!

Sam patrijarh Pavle bio je so i svetlost svetu.

ZRNO U ĐUBRIŠTU ZATRPANO

POČETKOM sedamdesetih godina 20. veka, kada je televizija sve masovnije ulazila u narod, đaci Prizrenske bogoslovije, preko svojih profesora, počnu da traže da se i za njih nabavi jedan televizor. A na televizijskim ekranima sve prisutniji su bili programi koji su "mutili" izvornu duhovnost.

Zahtev učenika profesori prenesu nadležnom episkopu Pavlu. Vladika dođe jednog dana za vreme ručka. Dok ostali ručaju, jedan đak čita iz Žitija svetih. Vladika Pavle stoji i gleda po trpezariji. Kad se ručak završi, obrati se bogoslovima:

- Deco, tražili ste televizor. A ja bih sad da vam nešto kažem. Verovatno ste gledali kad se kokoš nađe na nekoj gomili đubrišta. Ona čeprka, čeprka, pa nađe zrno kukuruza. Onda nastavi da dalje čeprka, i na kraju nađe tek još jedno zrno kukuruza. Eto, tako je i sa televizijom!