Iznuđen mit o hrvatskoj istoriji

PODRUČJE Kosova i Metohije je ustavnim promenama sve više postajalo glavni politički problem stabilnosti Republike Srbije, a zatim i cele Jugoslavije. Postojao je visok natalitet albanskog i uopšte muslimanskog stanovništva. Od 498.000, koliko ih je bilo po popisu 1948, oni su 1981. narasli na zajednicu od 1.227.000 ljudi. Ukupno su sačinjavali 68,5% stanovništva pokrajine prema popisu 1948, a 77,5% prema popisu 1981. Broj Srba je usporeno rastao. Od 172.000 u popisu 1948. na 210.000 prema popisu 1981. Od 27,5% ukupne populacije 1948, oni su se smanjili na manje od 15% u popisu 1981. Zbog azijatskog demografskog rasta, pokrajina se nije mogla ekonomski bolje razvijati.

Zaostajanje se zapaža u podacima da je 1947. društveni proizvod pokrajine iznosio 49% jugoslovenskog proseka, a 1962. svega 33%. Onako kako je demografska eksplozija rasla, tako je bogatstvo u proseku padalo. Od 1963. uvodi se jedan fond za razvoj zaostalih oblasti Jugoslavije, po kome je razvoj Kosova i Metohije pokrivan sa oko 65% iz saveznih izvora.

U POLITIČKOM pogledu postojala je tendencija čvršćeg povezivanja sa sunarodnicima u Albaniji. Otvorena su vrata kulturnoj saradnji. Standardizovanje albanskog nacionalnog jezika je usklađeno sa onim kakav je postojao u Albaniji. Kako je tamo napravljena izmena, uzimanjem južnoalbanskog dijalekta (toska) za osnovu, umesto srednjoalbanskog, gega dijalekta, kakav je postojao ranije, 1968. su i kosovski Albanci prihvatili ovu promenu. Slično kao kod bosanskih muslimana, tako i kod kosovskih Albanaca počinje jedan novi nacionalni preporod, kakav se kod evropskih naroda razvijao posle 1815.

Istorijska nauka i ovde igra ključnu ulogu. Kod bosanskih muslimana to je težnja da se koren identiteta otkriva u sredovekovnoj bogumilskoj jeresi, za koju istorijska nauka nije ubeđena da je uopšte postojala. Kod albanskih naučnika to je težnja da se današnji albanski narod poistoveti sa antičkim Ilirima. Vrši se revizija srednjovekovnih izvora o srednjovekovnoj i antičkoj etničkoj prirodi Bosne i Kosova. I za Bosnu se nameću teorije da su postali od plemena antičkog Rima Bosona.

U TOME su određeni ideolozi dobili izuzetno veliki publicitet. Muhamed Hadžijahić, nekadašnji funkcioner u hrvatskoj satelitskoj vladi 1941, Muhamed Filipović, šef ideološke komisije Centralnog komiteta komunističke organizacije, u muslimanskom slučaju su igrali ključnu ulogu. Kod Albanaca je Muharem Cerabegu u jednoj knjizi koju su (1996) albanski emigranti objavili i u Njujorku, dokazivao da reč Kosovo dolazi od albanskih reči koje znače široko i visoko (plato), da su reči Aristotel i Apolon albanske.

Zahvaljujući finansijskoj podlozi međunarodnog trgovca oružjem Zulfikarpašića, ove su teorije, posebno u knjigama britanskog istoričara Noela Malkolma, dobile široki međunarodni odjek. Jedno vreme su bili ideološka podloga američke i zapadnoevropske politike u jugoistočnoj Evropi.

U SAMOJ Albaniji su objavljivana dela sličnog sadržaja. Akademija nauka u Tirani 1986. objavila je delo Selamija Pulaha na nemačkom jeziku o iskonskoj autonomiji Albanaca na Kosovu (Die Autochronie der Albaner in Kosova). Srbi su na Kosovu, po toj teoriji, od HII do HV veka. U Bosni su Srbi takođe doseljenici od HV veka.

Posle ovih zadocnelih nacionalnih preporoda, od vremena raspadanja jugoslovenske države 1992, počinju pokušaji da se određene srpske regije transformišu u nove etničke prostore. Daleko više nego albanska i bosanska publicistika, ove regionalne varijante (crnogorska, vojvođanska) dobijaju ideološku, političku i finansijsku podršku od raznih američkih nevladinih organizacija.

IDEOLOŠKI se sve oslanjaju na delo Karla Dojča o izgradnji nacije (Karl W. Deursch: The Study of Nation-Building, 1962), sa tezom o naciji kao veštačkoj tvorevini, koja se može stvarati i na sintetički način.

To se pretvorilo u ogromnu publicistiku svih zapadnih zemalja, koja je u celini proizvela širok moralni i intelektualni nazadak. Svi ovi novi nacionalni preporodi su do kraja opterećeni tvrdnjom pesnika Ivana Lalića da hrvatski nacionalisti zamračuju svest o svojoj prošlosti sa tri manije, a to su mitomanija, megalomanija i kleptomanija. Izmišlja se navisoko i naširoko sa ubeđenjem da zdrav razum ne postoji. Svi se ovi novi i najnoviji veštački nacionalni preporodi pravdaju činjenicom da je istorija prihvatila iznuđeni mit da je granica katoličke vere u južnoslovenskoj prošlosti bila i iskonska, etnička granica hrvatske nacije.

POSLE pada Aleksandra Rankovića 1966. u saveznom Centralnom komitetu više nije ostao nijedan Srbin stare garde iz vremena revolucije. Izrastanje zvezde Marka Nikezića, kao predstavnika Centralnog komiteta, zakratko je unelo svežinu novih ideja o potrebi stvaranja velikih privrednih i finansijskih sistema, kao nosilaca razvoja.

Amandmanima na Ustav iz decembra 1968, pokrajine Vojvodina i Kosovo i Metohija ojačale su svoj autonomni status i postale konstitutivni element jugoslovenskog federalizma. U raspravama o položaju Kosova, kako se pojednostavljeno pokrajina sada nazivala da bi se smanjio značaj srpskog faktora u njoj, došlo je do podele među vodećim političarima same Srbije.

U DECEMBRU 1968. isključeni su iz članstva partije istoričar Jovan Marjanović i književnik Dobrica Ćosić. Marjanović je kritikovao proglašenje muslimanske nacije, zahteve za razvijanje nacionalnih ekonomija u granicama pojedinih republika i autonomnih oblasti.

Ćosić je kritikovao primitivni "birokratski nacionalizam", po kome se demokratizovanje društva i usavršavanje samoupravnih odnosa uzima samo kao okvir za još više izdvajanja posebnih nacija iz jugoslovenske celine. Njegove ocene da birokratija u pokrajinama želi da pitanje usavršavanja društva prenese na politiku nacionalnog izdvajanja, smatrano je političkom diverzijom.

POLITIČKA decentralizacija i reforme, koju je vođstvo jugoslovenske države u tom smislu sprovodilo, sve više su se pretvarale u proces dezintegracije. U junu 1968. došlo je do pobune na vodećim jugoslovenskim univerzitetima. Osnovni zahtev je bio suzbijanje nacionalnog separatizma i zahtevi za demokratizovanje društva.

U ovim studentskim demonstracijama na scenu je izbila marksistička inteligencija, sa jezgrom u grupi filozofa oko časopisa Prahis. Učene devize profesora su studenti prevodili na običan jezik "Dole crvene kneževine" i "Hoćemo slobodne izbore". Časopis Prahis je počeo izlaziti u septembru 1964, najpre pod uredništvom Gaje Petrovića, okupio je sve kreativne filozofe i postao unutrašnja opozicija režimu.

(SUTRA: Tito je bio prikriven katolik)