AUTOR SLOGANA „SAMO SLOGA SRBINA SPASAVA“: Đeneral pesničke duše i naučnog uma

U PARCELI 9 na Novom groblju u Beogradu ispod masivnog spomenika od crnog granita počiva autor slogana „Samo sloga Srbina spasava“, general, književnik, geograf, počasni član Srpske kraljevske akademije Jovan Dragašević.

Foto: Arhiva preduzeća

Svoje rodoljublje i patriotizam Dragašević nije iskazao samo u ratovima, već i kroz svoje pesme i drame, a ljubav prema svojoj zemlji kroz naučne radove iz geografije i etnografije.

General Jovan Dragašević je rođen u Požarevcu 1836. godine. U Beogradu je nakon završetka Gimnazije, upisao i završio Artiljerijsku školu. Postupno je u vojnoj službi napredovao u službi od čina potporučnika, koji je stekao završetkom Artiljerijske škole do 1888. godine kada je penzionisan u činu pukovnika. Dve godine nakon odlaska u penziju 23. februara 1900. dodeljen mu je čin počasnog generala sa pravom nošenja uniforme tog čina. Bio je urednik i pokretač stručnog vojnog lista Vojin 1864. godine, koji je uređivao sedam godina, a na čiji liberalizam vlada nije blagonaklono gledala, zbog čega je više puta je zatvaran. Oštra kritika koju je Dragašević otvoreno iznosio dobijala je još veću težinu činjenicom da je to govorio oficir srpske vojske. Posle lista Vojin uređivao je devet godina list Ratnik, a potom i književno–naučni list Dardaniju.

Sa objavljivanjem poezije je počeo u devetnestoj godini, a ono što je Dragaševića izdvojilo kao pesnika i književnika bile su patriotske i nacionalne teme u koje je unosio emocije i sve svoje biće. Njegova pesma Jeka od gusala bila je jedna od najpopularnijih pesama toga doba, koja se recitovala širom prostora na kojem su bili naseljeni Srbi, a upravo iz te pesme su i čuveni stihovi:

Još utrubi šta sa neba trubi:
Samo sloga Srbina spasava
Tako Srbu pisano na grbu...

Okušao i u pisanju drame, a njegova drama Hajduk-Veljko, iako od stručne javnosti ocenjeno kao „delo nevešto i neumetničko“, imalo je veliki broj gledalaca. Iza Dragaševića su ostale i Istinske priče (autobiografija I), Apodiksis (autobiografija II), Uspomene na Berlinski kongres (autobiografija III).

Jovan Dragašević je naš prvi naučni geograf. Sve do njega geografija je smatrana za opis mesta, država i naroda, a on je uneo naučni deo: fizičku i matematičku geografiju. Njegov Zemljopis Srbije i Turske za osnovne škole i Opšta geografija za srednje škole bili su prvi udžbenici geografije. Jovan Dragašević je prvi uneo srpske termine u geografiju, naročito fizičku (visija, nizija i sl). Još kao potporučnik postavljen je na mesto profesora na Vojnoj Akademiji, na kojoj je predavao 23 godine. Predavao je knezu Milanu geografiju i srpski jezik. Bio je načelnik topografskog i istorijskog odeljenja glavnog generalštaba, načelnik ađuntature u vrhovnoj komandi (u vreme srpsko–turskih i srpsko-bugarskog rata), pomoćnik načelnika glavnog generalštaba u Srpsko–bugarskom ratu, delegat na Berlinskom kongresu. Njegova Kosmometrija svrstava se među najstarije naše udžbenike iz astronomije. Jovan Dragašević je preminuo 1. jula 1915. godine (po starom kalendaru) u Nišu. Njegovi posmrtni ostaci preneti su sutradan i sahranjeni u porodičnoj grobnici na Novom groblju.

Pratite nas i putem iOS i android aplikacije