ZELENO SVETLO ZA PIR DESTRUKCIJE: Sećanje na pomalo zaboravljeni partijski skup, poslednji Kongres SKJ

MILOŠEVIĆ je verovao da će Jugoslaviju spasti srpska većina u SKJ, pa time i među delegatima 14. kongresa SKJ.

Slovenija je proglasila nezavisnost i započela „mali prljavi rat protiv JNA“, Foto Stevan Kragujević, Dokumentacija „Novosti“, EPA, Printskrin RTS, Jutjub, privatna arhiva Milana Vujovića, Vikipedija

Bilo je to na samom početku te sada već daleke 90. godine prošlog veka. Verovao je, naime, da se Jugoslavija još uvek može spasti, i to samo tri meseca posle rušenja Berlinskog zida i ujedinjenja Nemačke, a čime drugim nego političkim sredstvima koja u tom trenutku još uvek stoje na raspolaganju. Tito i Kardelj su već uveliko razvalili Ustav Jugoslavije - još 1974. godine - ostavljajući državu bez ijednog ustavnopravnog mehanizma samoodbrane i opstanka. Čekalo se samo da jedan i drugi, naročito sam maršal, nestanu, da bi pir destrukcije mogao da počne. Od političkih sredstava ostala je samo Partija - Savez komunista Jugoslavije - koja se, bar verbalno, označavala kao vodeća idejno-politička i kao glavna koheziona snaga.

Odmah iza toga sledi pitanje da li je Jugoslaviju trebalo braniti ili ne, naročito iz ugla današnje, naknadne pameti i većinskog raspoloženja srpskog javnog mnjenja. Tada, međutim, Srbi su bili za njen opstanak, kakva god ona bila. Oni su, uostalom, tu državu i stvorili i najskuplje platili - njene granice su bile dokle je stigao srpski vojnik. Bili su jedini državotvoran narod u toj Jugoslaviji. Odrekli su se čak i svoje državnosti i uneli je u jugoslovensku državnost, a mnogi od njih i svoju srpsku nacionalnost zamenili jugoslovenskom. Dozvolili su da se od srpskog etničkog supstrata veštački proizvedu nove nacije. Bili žrtve ideoloških predrasuda i tako reći neometanog titoističkog socijalnog i nacionalnog inženjeringa.

Foto Stevan Kragujević, Dokumentacija „Novosti“, EPA, Printskrin RTS, Jutjub, privatna arhiva Milana Vujovića, Vikipedija

Možda su, još i ponajviše, sve to trpeli zato što su tada, prvi i jedini put živeli u jednoj državi. Bili su, doduše, razdvojeni republičkim granicama gore nego državnim.

Optuživani i okrivljavani za hegemonizam i bili neprestano na optuženičkoj klupi za nekakvu fantomsku veliku Srbiju i velikosrpski nacionalizam. I sve to podnosili da bi spasli tu svoju po mnogo čemu pogrešnu i neodrživu tvorevinu. Ali i potrebnu upravo zato što su svi živeli u njoj.

POGREŠNA, NE ZATO, što njen nastanak nije bio motivisan jednom uistinu plemenitom idejom - oslobođenja i ujedinjenja južnoslovenskih naroda - nego zato što Srbi tom prilikom nisu omeđili svoj etnički prostor. A neodrživa, ili bar teško održiva - zato što je to pokazala praksa kao merodavni kriterijum, zato što je imala mnogo neprijatelja, spolja i iznutra, zato što su je, osim Srba, drugi narodi tvorci - Hrvati i Slovenci - smatrali privremenom i usputnom stanicom, odnosno bili neiskreni prema njenom formiranju i postojanju. Kao i što je njeno rušenje, u dva navrata, bilo praćeno ogromnim ljudskim žrtvama, ponajviše srpskim.

Ima raznih teorija o tome kad je taj proces rušenja Jugoslavije započeo i koje su ga snage nosile i podupirale, ali biće da je najtačnija ona po kojoj ta borba datira od samog njenog formiranja. Motorna snaga te borbe bio je germanski faktor s Nemačkom na čelu, s obzirom na pretenzije prema Balkanskom poluostrvu kao prema nekoj vrsti svog "dvorišta".

Uz to, Srbija im je, oslobađajući južnoslovenske narode, srušila Austrougarsku, koja je trebalo da bude germanski model za potonju evropsku uniju, odnosno za nemačko gospodarenje Evropom. Jugoslavija je upravo i nastala na ruševinama tog njihovog modela, pa je u kasnijoj antijugoslovenskoj i antisrpskoj propagandi otvoreno i brutalno označavana kao "najveća kazna za Nemačku", a odnos prema Srbiji u vidu poznate i zloglasne bečke floskule "Srbija mora umreti". Da nema nijedne druge okolnosti - na primer Katoličke crkve kao uporne i nepomirljive antijugoslovenske snage, te unutrašnjih separatizama i brojnih drugih opasnosti i protivurečnosti - takvoj jednoj državi bilo bi teško, možda i nemoguće, da opstane pod tako velikim teretom: da je samo njeno postojanje "najveća kazna" za najmoćniju evropsku državu.

* * * * * * * * * * *

Ko (ni)je razumeo rušenje Berlinskog zida

PRVI SU TO UČINILI Slovenci, odnosno slovenački komunisti. Iz kasnijeg ubrzanog sleda događanja će se pokazati da su oni za to bili određeni, kako bi započeli taj proces i na neki način ga lakše legitimisali, kao nacionalno homogena republika koja ne nosi neki prtljag nerešenih nacionalnih problema, jer bi, inače, postojao veći rizik da čitav projekat razbijanja Jugoslavije bude eventualno u startu onemogućen. Izašli su sa Kongresa, a time na određeni način i iz samog SKJ, uprkos opredeljenju i stavu većine, i uprkos demokratskom centralizmu kao osnovnom mehanizmu partijskog odlučivanja, uprkos statutarnom i programskom principu o jedinstvu SKJ i predstavi o Partiji kao glavnom političkom kohezionom faktoru i bedemu očuvanja Jugoslavije. A tim odlaskom slovenačkih komunista sa Kongresa i iz SKJ otvarao se put i slovenačkoj republici tj. državi, pa, po logici stvari, i drugima u Jugoslaviji.

Još u nečemu su Slovenci u razbijanju Jugoslavije poslužili kao primer, odnosno određeno je da posluže kao primer. Prvi su krenuli u nasilnu secesiju, počeli su rat protiv dotadašnje svoje JNA i brutalno pobili stotinak mladih vojnika koji su bili bez municije, i zbog toga bili nagrađeni nemačkim priznanjem nezavisnosti, umesto da budu osuđeni i kažnjeni. Istini za volju ostale evropske zemlje su znale za posledice takve, kako su tada govorili - preuranjene odluke, znale su da to znači građanski rat u Jugoslaviji, dakle u Evropi, ali su podlegle nemačkom diktatu kako bi ostale u EZ. "Nema države bez krvi", savetovao je Genšer Kučana i Tuđmana, kao i to da su "sa svakim ispaljenim metkom za korak bliže nezavisnosti", a oni su to poslušno i dosledno izvršavali.

Foto Stevan Kragujević, Dokumentacija „Novosti“, EPA, Printskrin RTS, Jutjub, privatna arhiva Milana Vujovića, Vikipedija

SAMO GODINU i po posle napuštanja 14. kongresa od strane slovenačkih komunista, Slovenija je proglasila nezavisnost, a dva dana posle tog proglašenja započela je tzv. mali prljavi slovenački rat protiv JNA. Nemcima kao sponzorima je taj rat bio potreban da bi njihova "međunarodna zajednica" podržala "malu, demokratsku i prozapadnu" Sloveniju koja se "brani" od "moćne agresorske srbokomunističke JNA" i kako bi se time, po modelu Davida i Golijata, uspostavio pozitivan odnos prema separatističkim republikama a negativan prema onima koji brane zajedničku državu, a to su, ko drugi nego Srbi.

I ko, najzad, nije razumeo rušenje Berlinskog zida, odnosno kako ga je trebalo razumeti po nekim domaćim mudracima koji s vremena na vreme graknu tu mudroliju na račun tadašnjeg srpskog rukovodstva s Miloševićem na čelu? Kao Ciril Ribičič koji je po nemačkom nalogu izveo slovenačke komuniste iz beogradskog Sava centra? Ili kao Milan Kučan, koji se opredelio za nasilnu secesiju, uprkos uveravanju od strane srpskog rukovodstva da se Srbija neće suprotstavljati slovenačkoj nezavisnosti, po volji slovenačkog naroda i po Ustavu Slovenije? Ili kao Tuđman, koji je na Trgu bana Jelačića u Zagrebu govorio, a srpski mudraci bi da to zaborave: "Da Hrvatska nije željela rat, rata ne bi ni bilo"? Ili, najzad, kao originalni tumači i, štaviše izvođači radova na rušenju Berlinskog zida i ujedinjenju Nemačke - Genšer i Kol? Uz ovovremenu asistenciju Kristijana Šmita, aktuelnog prinudnog "upravnika" Bosne i Hercegovine, koji, iako nelegalan, uporno nastoji da ukine Republiku Srpsku i da nam objasni, zajedno sa nekim našim tumačima, kako "autentično" treba razumeti rušenje Berlinskog zida.

Preporučujemo

Društvo

0 10

BURNA REAKCIJA SRBA NA HRVATSKU NEDOSLEDNOST: Preuređenje države značilo je otvaranje "Srpskog pitanja"

04. 09. 2024. u 16:00

Društvo

0 1

HRVATI OTIMAJU DVE BANOVINE I DOBAR KOMAD BOSNE I HERCEGOVINE: Otvaranje puta za pregovore sa hrvatskom opozicijom

04. 09. 2024. u 11:00

Društvo

0 3

STVARANjE BANOVINE HRVATSKE I OTVARANjE „SRPSKOG PITANjA“: Dezintegracija jugoslovenske države pred sam Drugi svetski rat

04. 09. 2024. u 07:00

Društvo

0 2

DRINA JE ZA HRVATE ISTORIJSKA GRANICA: Donošenje Ustava pojačalo razlike među opozicionim strankama

29. 08. 2024. u 00:00

Pratite nas i putem iOS i android aplikacije