Kultura

OTPADNE VODE NEĆE ODNOSITI BAŠTINU: Više od tri miliona evra za očuvanje vrednog vinčanskog lokaliteta Belo brdo (foto)

M. Kralj

03. 09. 2020. u 07:26

PRE nešto više od jednog veka, prvi školovani srpski arheolog Milivoje Vasić (1896-1956) uputio se u selo udaljeno 15 kilometara od Beograda, niz Dunav, da proveri na kakve je to predmete "iz starina" nailazilo lokalno stanovništvo.

ОТПАДНЕ ВОДЕ НЕЋЕ ОДНОСИТИ БАШТИНУ: Више од три милиона евра за очување вредног винчанског локалитета Бело брдо (фото)

Uverio se da je reč o do tada neviđenim nalazima iz kasnog kamenog doba (5.300 - 4.500 godine p.n.e.), koji će potom dobiti ime vinčanska kultura, prema mestu otkrića. Tom prvom lokalitetu, prvog modernog doba u razvoju čovečanstva (samo na teritoriji Srbije do danas ih je otkriveno više od 600) - Belom brdu, već godinama prete klizište i otpadne vode.

Prepoznavši njegov značaj i ugroženost, a na zvanični predlog Ministarstva kulutre i informisanja, Vlada Republike Srbije, na inicijativu predsednice Ane Brnabić i nacionalne platforme "Srbija stvara", pokrenula je kapitalni projekat, kako bi ga zaštitila, ali i predstavila najširim svetskim krugovima, koji će danas biti promovisan upravo na ovom arheološkom lokalitetu u sastavu Muzeja grada Beograda.

Predstavljanju lokaliteta, zajedno sa premijerkom Brnabić, prisustvovaće i ambasador SAD u Srbiji Entoni Godfri.

- Najveću opasnost po lokalitet predstavlja pojava aktivnog klizišta na delu koje je nastalo usled podizanja podzemnih voda usled više faktora, kao što su nelegalna ispuštanja otpadnih voda u sediment nalazišta, promena prirodnog toka, izlivanja Dunava i povećana populacija naselja Vinča - objašnjava izvršni menadžer projekta "Vinča Belo brdo", arheolog Miroslav Kočić. - Ovo je dovelo do toga da se svake godine urušavalo po više desetina kubika neprocenjivog kulturnog nasleđa.

U spasavanje vredne baštine, u naredne tri godine, biće uloženo više od tri miliona evra, tačnije 364.400.000 dinara. Pored sanacije i nastavka istraživačkih radova, cilj projekta je intenzivnije međunarodno naučno "umrežavanje", ali i podizanje svesti o globalnom značaju vinčske kulture, kako kod nas, tako i u svetu.

Jer, reč je o jednoj od najznačajnijih neolitskih kultura, neizostavnoj kariki u razvoju modernog društva, sa stalnim naseljima i formiranim zajednicama.

- Vinčanci su pioniri urbanizma - naglašava Kočić, a potvrda postojanja proto gradova su i pronađene prve višespratnice u naseljima.

Na vinčanskim lokalitetima potvrđeni su i, u čitavoj civilizaciji, prvi ostaci topljenja metala, čak 2.500 godina pre izgradnje piramida u Gizi. Vinčanci su bili izuzetno vešti u obradi kamena, a jedinstvena je i njihova keramika:

- Posebno se izdvajaju izuzetni primerci figurina, dekorisane meandrirajućim motivima, kao i polihromne posude čije su živopisne boje napravljene isključivo kontrolom procesa paljenja - tehnikom koju je i danas teško izvesti - iznosti Kočić.

Kultura, koja se pored celokupne teritorije Srbije, prostirala na delove Grčke, Bugarske, Rumunije, Mađarske, BiH, Hrvatske, Severne Makedonije, Crne Gore, iako se izučava više od sto godina, još krije svoje tajne. Otkrivene su tek dve vinčanske nekropole, a potpuno je nepoznato i kako je naprasno nestala sa istorijske scene.

IMALI I PODNO GREJANjE

U OKVIRU projekta na Belom brdu je, ispred zgrade muzeja, postavljen model kuće, eksponat vinčanske arhitekture.

- Vinčanske kuće su spektakularne, značajnih gabarita, a ova replika je umanjena - dodaje Kočić. - Služili smo se tehnikama koje su se tada koristile u podizanju zgrada od pletare i lepa, odnosno kuća od naboja. U njihovim zgradama modelovane glave bivola i figurine su izlazile iz zidova. Koristili su daske i imali razvijene peći, bez otvora za dim, iz kojih se toplota širila po podu.

Preporučujemo

NAJOČUVANIJE NALAZIŠTE U EVROPI: Ulaz u praistoriju kroz okna Rudnika

Društvo

6 37

NAJOČUVANIJE NALAZIŠTE U EVROPI: Ulaz u praistoriju kroz okna Rudnika

03. 08. 2020. u 13:27

ODMAH STIGLI DO PRVOG VEKA: Stručnjaci istražuju arheološki lokalitet Gloždak

Društvo

0 5

ODMAH STIGLI DO PRVOG VEKA: Stručnjaci istražuju arheološki lokalitet Gloždak

04. 08. 2020. u 11:38

SPEKTAKULARNO OTKRIĆE U SRBIJI: Arheolozi otkrili jerusalimske sarkofage - U NJIMA SAHRANJENE OSOBE SA BLISKOG ISTOKA

Društvo

35 71

SPEKTAKULARNO OTKRIĆE U SRBIJI: Arheolozi otkrili jerusalimske sarkofage - U NjIMA SAHRANjENE OSOBE SA BLISKOG ISTOKA

11. 08. 2020. u 08:45

NAŠAO NEPROCENJIVO BLAGO: Dragiša iz sela u Knjaževcu sređivao svoje dvorište, a otkrio neverovatnu stvar

Društvo

1 17

NAŠAO NEPROCENjIVO BLAGO: Dragiša iz sela u Knjaževcu sređivao svoje dvorište, a otkrio neverovatnu stvar

13. 08. 2020. u 12:00

NA RED DOŠLA I VAROŠKA KAPIJA: Počela realizacija druge faze arheoloških radova u Smederevskoj tvrđavi

Politika

0 2

NA RED DOŠLA I VAROŠKA KAPIJA: Počela realizacija druge faze arheoloških radova u Smederevskoj tvrđavi

13. 08. 2020. u 08:22

OTKRIVENA CRKVA IZ SREDNJEG VEKA: Arheolozi na obroncima oštrog vrha Ostrvica, kod Rudnika

Srbija

0 11

OTKRIVENA CRKVA IZ SREDNjEG VEKA: Arheolozi na obroncima oštrog vrha Ostrvica, kod Rudnika

14. 08. 2020. u 16:54

Pratite nas i putem iOS i android aplikacije

Pratite vesti prema vašim interesovanjima

Svet

0 27

NOVE SVETSKE SILE UKLjUČILE SE U SUKOB U UKRAJINI: "Dve na strani Putina, dve žestoko protiv Rusa"

SUMNjE u podršku SAD Ukrajini u slučaju pobede Donalda Trampa na predsedničkim izborima mučile su sve one kojima je cilj da se Kijev obrani od ruske agresije. Tramp je pobedio i tek treba videti u kom će smeru krenuti njegova politika, ali sva ta dešavanja zasenila su drugi važan odnos u tom, ionako komplikovanom, odnosu.

22. 11. 2024. u 09:14

RUSIJA POSTALA GLAVNI IGRAČ U EVROPI: Ovo se desilo prvi put od proleća 2022. godine

Ekonomija

0 4

RUSIJA POSTALA GLAVNI "IGRAČ" U EVROPI: Ovo se desilo prvi put od proleća 2022. godine

RUSIJA je u septembru prvi put od proleća 2022. postala glavni snabdevač gasom Evropske unije, prenosi RIA Novosti, pozivajući se na podatke Evrostata.

21. 11. 2024. u 11:32