PESNIČKA OSOVINA SVETA: Deset godina od odlaska Petrua Krdua (1952-2011)

PESNIK, prevodilac, novinar, pozorišni pregalac, Petru Krdu je bio više od trideset godina urednik i predsednik Književne opštine Vršac, osnovane 1972. na inicijativu maga poezije Vaska Pope, svojevrsne organizacije pisaca i ljubitelja književnosti koja je dokazala da i mali grad, višejezični i višekulturalni Vršac može da bude najinspirativnija prestonica poezije.

Foto Privatna arhiva

Pre deset godina, 30. aprila 2011, Krdu se preselio u večnost da tamo organizuje najčudesnije performanse za svoje knjige, male bisere. Poslednji njegov performans "Kapija od knjiga" je bio 23. aprila 2011. za Svetski dan knjige, da bi se za samo sedam dana, kroz tu kapiju, na svom biciklu "sioran", uputio u nebeske biblioteke, Steriji i Popi. KOV je ove godine u čast svog dugogodišnjeg predsednika 23. aprila obeležio Svetski dan knjige i autorskih prava novom kapijom od knjiga nazvanom "Moj građanski šešir" prema naslovu jedne njegove pesme i zbirke izabranih pesama.

Foto Privatna arhiva

Krdu je na čelu KOV-a svojim malenim-velikim knjigama podigao izdavaštvo na najviši nivo, pridajući mu gotovo misionarsku ulogu. Devedesetih godina po prvi put od smrti "oca srpske drame" Jovana Sterije Popovića njegova celokupna dela su videla svetlost dana u ediciji "Sterijana". Po prvi put su Sterijini "Rodoljupci" prevedeni i štampani na francuskom i engleskom, dostojan poduhvat kojeg se nisu pre KOV-a prihvatili ni značajni kulturni instituti ili mnogo veće izdavačke kuće. I samo to da je KOV objavio, njegov doprinos srpskoj i evropskoj kulturi ne bi trebalo zanemariti i lišiti šire društvene podrške. Književna opština Vršac je objavila i najbolje srpske pisce: Miodraga Pavlovića, Milorada Pavića, Miloša Crnjanskog, Danila Kiša, Nikolu Miloševića, Draška Ređepa, Mihajla Pantića, Jovicu Aćina, Davida Albaharija i mnoge druge. Svetski pisci su objavljeni u ediciji "Atlas vetrova": Vladimir Nabokov, manje poznat iz ruske faze, ali ne i manje zanimljiv, Vislava Šimborska koja je sve svoje knjige poklonila KOV-u bez nadoknade za autorska prava, Česlav Miloš, koji je isto poklonio KOV-u svoje "Hronike", D. M. Tomas, David Grosman, Tomas Man, Marina Cvetajeva, Čarls Simić, Tadeuš Ruževič, Hans Magnus Encensberger, Nikita Stanesku i mnogi drugi ekskluzivni naslovi "odabranih za odabrane". Kada su vremena na ovim prostorima krenula da posrću u bezumlje, Krdu nije prihvatio rušenje kulturnih i svih drugih mostova ljudske komunikacije među narodima Evrope, jer za njega je Evropa krenula iz dvorišta Sterijine kuće. Tada je (1986) došao na ideju da osnuje "Evropsku nagradu za poeziju" zahvaljujući kojoj su najbolji pesnici Evrope pohodili vršačke jedinstvene predele, a grad postao "pesnička osovina sveta". Evropsku nagradu za poeziju koja danas nosi ime "Petru Krdu" dobili su najveći pesnici sveta: Husto Horhe Padron, Vjačeslav Kuprijanov, Tadeuš Ruževič, Tomas Transtremer (dvadeset godina pre "Nobela"), Ana Blandijana, Vesna Parun, Adam Zagajevski, njih 21, a prošle godine naš znameniti pesnik Oto Tolnai koji piše na mađarskom, ali i na srpskom.

Krdu je bio i novinar angažovan na Radio-televiziji Vojvodine, bio je umetnički direktor Profesionalnog rumunskog pozorišta pri NP "Sterija" u Vršcu, prevodilac nagrađen najznačajnijom nagradom za prevodilaštvo, "Miloš Đurić". Preveo je sa rumunskog dvadesetak knjiga poezije, proze i eseja, kao i sa srpskog na rumunski, ali i sa francuskog, italijanskog i slovenačkog. Autor je desetak zbirki poezije koje su se sa većim poletom pojavljivale posle njegovog odlaska, čak šest, od kojih dve u KOV-u: zbirka izabranih i posthumnih pesama "Škola izgnanstva", kao i knjiga lirskih eseja "Druga istorija bića", a u Rumuniji gde je za života imao samo dve objavljene zbirke, tokom ovih deset godina objavljene su mu četiri. Još 2013. kultni časopis za kulturu "21. vek", poznat i priznat i u Evropi, izdao je jedan broj posvećen Petru Krduu pod naslovom "Petru Krdu pesnik Evrope".

Foto Privatna arhiva

Zatim zbirka poezije u Bukureštu 2015, u Klužu 2017, a poslednja pre nekoliko meseci u izdanju Rumunske akademije u Bukureštu pod naslovom "Plač ogledala". Povodom deset godina od smrti Petruu Krdua KOV je izdao novi broj časopisa "Kovine", 35. broj koji je posvećen Krduu. U njemu su prilozi o pesniku i njegovom pesničkom opusu iz pera najznačajnijih naših i stranih pisaca, književnih kritičara i novinara: Mihajla Pantića, Ivane Matijević, Draška Ređepa, Ane Blandijane, Jovana Ćirilova, Tanje Kragujević, Vase Pavkovića, Aleksandra B. Lakovića, Floriana Kopče, zatim njegove pesme kako one objavljene, tako i one iz zaostavštine, dva intervjua od kojih jedan sa Sioranom, a ilustrovan je pesnikovim crtežima i fotografijama.

Pratite nas i putem iOS i android aplikacije