PREMA LEGENDI U NJEMU SU SE SKRIVALE AMAZONKE: Zbog čega je srušen Artemidin hram u Efesu, jedno od 7 svetskih čuda?

ARTEMIDIN hram, poznat i kao Dijanin hram jedno je od sedam svetskih čuda starog sveta i prvi mermerni hram antike. Hram je imao 127 mermerna stuba i, kao i svi drugi Artemidini hramovi, bio je okrenut ka zapadu. Hram je projektovan i izgrađen u VI veku pre nove ere, a izgradnju je platio Krez, bogati kralj Lidije.

Foto: Vikipedija

Na ruševinama hrama otkriveni su bogati prilozi i više od hiljadu predmeta: uključujući i ono što su možda najraniji novčići od elektruma, legure srebra i zlata. Za gradilište je odabrano močvarno tlo kao mera predostrožnosti od budućih zemljotresa. Hram je postao mesto hodočašća i turistička atrakcija, koju su posećivali trgovci, kraljevi i putnici, a mnogi od njih su prinosili Artemidi darove u vidu nakita i drugih predmeta.

Hram je bio široko poštovano utočište Amazonki koje su se tu sklonile, kako od Herakla, tako i od Dionisa. Artemidin hram u Efesu uništen je 21. jula 356. pre nove ere u požaru koji je podmetnuo Herostrat, koji je, kako kaže predanje, želeo po svaku cenu da ostane upamćen u istoriji. Iste noći rođen je Aleksandar Veliki, pa je jedan plemeniti Efešanin primetio da je Artemida bila previše zauzeta Aleksandrovim rođenjem i zbog toga nije spasila svoj zapaljeni hram. Aleksandar je kasnije ponudio da plati obnovu Hrama, ali su Efešani odbili. Hram je obnovljen nakon Aleksandrove smrti, 323. pre nove ere. Rekonstruisani hram je uništen tokom napada Gota 262. godine, ali Efešani su ponovo izgradili hram.

U naredna dva veka, većina Efešana prešla je na hrišćanstvo. Hram je 401. godine definitivno uništila grupa predvođena svetim Jovanom Zlatoustim, a kamenje je upotrebljeno za izgradnju drugih objekata uključujući crkvu Aja Sofija u Konstantinopolju (danas Istanbul). Neki od zelenih stubova koji se nalaze u Aja Sofiji prvobitno su pripadali Artemidinom hramu.

Većina opisa izgleda i umetnosti unutar Artemidinog hrama potiče od Plinija, putnika koji je putovao kroz Anadoliju, Grčku i severni deo Afrike u III veku pre nove ere. Napisao je knjigu u kojoj je opisao sedam najvećih građevina antičkog sveta. Plinije je opisao hram kao približno 115 metara dugačak i oko 55 metara širok, velik kao fudbalski stadion i gotovo u potpunosti napravljen od mermera. Hram se sastojao od 127 stubova u jonskom stilu, svaki visok oko 18 metara.

Artemidin hram je sadržao mnoga umetnička dela. Skulpture poznatih grčkih vajara krasile su hram, kao i slike i pozlaćeni stubovi. Vajari su se često takmičili u stvaranju najfinije skulpture. Mnoge od ovih skulptura bile su Amazonke, za koje se kaže da su osnovale grad Efes.

Artemidin hram se nalazio u ekonomski snažnom regionu, gde su se viđali trgovci i putnici iz cele Male Azije. Hram je bio pod uticajem mnogih vera i može se posmatrati kao simbol vere za mnoge različite narode. Efešani su obožavali Kibelu i ugradili mnoga ta svoja verovanja i u obožavanje Artemide. Artemidin kult privukao je hiljade vernika iz dalekih zemalja koji su se okupljali u hramu kako bi joj se poklonili.

Ubrzo posle 400. godine nove ere ovaj ogromni hram, veličan kao "svetsko čudo", je uništen, a na njegovom mestu izgrađena je hrišćanska crkva. Oko sredine VI veka nove ere, vizantijski carski par Justinijan i Teodora podigli su na Ajasoluku baziliku sa sedam kupola, posvećenu Svetom Bogoslovu Jovanu, iznad starije crkvene građevine i groba ovog svetitelja, koji se smatra autorom biblijska apokalipsa. Od IX veka ovde je, unutar sada utvrđenog naselja, boravio i episkop Efeski; posle ovoga napušten je ogroman grad u ravnici.

Kako je bila Artemida?

Artemida je bila grčka boginja lova, ćerka Zevsa i Leto, sestra bliznakinja Apolona. Veruje se da je rođen u Efesu. Bila je i boginja plodnosti i rađanja. Grkinja Artemida bila je obučena u dugačku odeću, držala je luk i strele kao njen brat.

Svake godine u proleće organizovana je gozba posvećena Artemidi. Za vreme praznika bila su priređivana žrtvovanja, atletske igre i takmičenja u besedništvu. Praznik je bio i nacionalni praznik za Jonjane u Maloj Aziji.

Gde se danas nalazi Artemidin hram?

Najpoznatiji od svih hramova posvećenih boginji Artemidi bio je upravo ovaj u antičkom gradu Efesu. Nakon što je izabrana za jedno od 7 svetskih čuda u III veku pre nove ere, Artemidin hram u Efesu postao je popularan i poznat širom tada poznatog sveta. Danas se Hram nalazi na kilometar udaljenosti od grada Selčuka. Artemidin hram se NE nalazi u okviru arheološkog parka Efes. Udaljenost između ruševina Efesa i Artemidinog hrama je oko 2 kilometra, a za posetu ostacima Artemidinog hrama se ne plaća ulaz.

(Nacionalna geografija)

BONUS VIDEO: SEVERNA KOREJA LANSIRALA DVE BALISTIČKE RAKETE: Odgovor na manevre SAD i Južne Koreje (fotografije)

Preporučujemo

Svet

0 2

TRAMP ILI DESANTIS - ZA UKRAJINU JE SVAKAKO LOŠE: Hoće li američki republikanci omogućiti Putinu pobedu?

15. 03. 2023. u 22:33

Poznati

0 0

"DUŠO DRAGA, ODLETEO SI..." Potresna objava Bobana Rajovića nakon sahrane ubijenog mladića (FOTO)

15. 03. 2023. u 18:24

Pratite nas i putem iOS i android aplikacije