EKSCENTRIK KOJI JE POSTAO KLASIK: U rimskoj Palati „Čipola“ izložba „Tradicija i revolucija“ o umetničkom opusu Dalija

Iz rimske Palate „Čipola“ samo što je izašao „Pikaso stranac“, ušetao je Salvador Dali, sa umetničkim opusom do sada neobjavljenim u Italiji, a kako bi se prikazao kontinitet kulturolške i društvene vizije, u oscilaciji zmeđu „Tradicije i Revolucije“, kako se i zove izložba postavljena u Večnom gradu. Reč je o naizgled nečim nepomirloivim, a ipak u stalnom dijalogu, baš kao u onom između Dalija i Pikasa, umetnika sa kojim je bio u posebom odnosu čitave svoje karijere.

Foto Profimedija

Rimska izložba posvećena Daliju plod je višegodišnjeg i dubokog proučavanja crteža, fotografija, video-materijala, poliedričnog Dalija ali i istorijskog istraživača. Tako se došlo do jedinstvenog kreativnog univerzuma najpozantijeg majstora nadrealizma u istraživanju njegovog stalnog dijaloga između revolucije i tradicije, čime su publici otvoreni putevi da upozna jednog Dalija drugačijeg od onog iz uobičajenog klišea, onog u dijalogu između estetike i renesanse, koja ga je oduševljavala. Samo ovakva postavka može da pokaže koliko je želeo da „bude klasik“. Od Velaskeza „uzima brkove“, od Rafaela „dugi vrat“, ali od Pikasa artističku emancipaciju.  

Tu je 60 dela, slike i crteži koje prate fotografije, dokumenti, video-zapisi koji će publici ponuditi da uđe u potpunu kreativnost genijalnog umetnika, kontroverznog ali i vizionara. Kolekcija koja se predstavlja u Rimu stigla je iz Fondacije Dali – Gala, Dalijevog Muzeja iz Figerasa, Galerije Ufici iz Firence, kao i iz prestižnih španskih i međunarodnih institucija, a sve zajedno otkriva kulturnu referencu koju je Dali napravio prema velikanima prošlosti, Velaskeza, Vermera, Rafaela, ali i prema savremenoj ikoni, Pikasu, kojeg je upoznao u Parizu 1926, u punom kreativnom previranju.

Rimska izlošba ilustruje najsitaknutiju osobinu Dalijeve umetnosti, snovidne slike, hiperrealističku tehniku slikanja i radikalno istraživanje nesvesnog i ljudske unutrašnjosti, nikada ranije tako intenzivno istražene. Izložena dela u višeslojnoj postavci, smenjuju se slike, crteži, fotografije, slušaju njegovi intervjui, spoznaje odnos sa publikom, on se predstavljao, komunicirao, danas bi se zvao influenser. Ali, tako nam je omogućio da razumemo kako je Dali uspeo da redefiniše samu figuru modernog umetnika, transformišući sebe u višeslojnu i provokativnu figuru, sposobnu da prelazi jezikom umetnosti u pozorište i komunikaciju.

Tako obogaćena i razuđena postavka slavi evoluciju umetnika koji je prešao avangardu da bi došao do jedinstvenog stila koji spaja misao, maštu i spektakl. Dalijeva izložba ističe lik umetnika  i intelektualca, sposobnog da preradi umetničke kodekse inovativnom perspektivom koja je ostavila traga na umetnost dvadesetog veka.

A počelo je to razdoblje krajem tridesetih godina prošlog veka kada je Dali eksplicitno izrazio želju da „postane klasik“, navodeći Velaskeza, Vermera i Rafaela kao svoje vrhunske uzore. Posvetio im je studije, počasti i citate što je kulminiralo „Uporednom tabelom vrednosti“, objavljenom u Traktatu „50 magičnih tajni slikarstva“, 1948. godine, tekst u kojem je umetnik veličao tehniku, kompoziciju i majstorstvo kao osnovne vrednoti slikarstva.

     Iz ove perspektive Izložba se tako i predstavlja gledaocu, kao jedinstvena retrospektiva, izgrađena oko odnosa između Dalija i četiri glavne ličnosti, tri istorjska majstora i velikog savremenika Pabla Pikasa, sa kojim je Dali održavao ambivalentan i fascinanatan odnos, sačinjen od poštovanja, poverenja, rivalstva i intelktualnih debata. Njihov susret u Parizu 1926. godine označio je početak te veze koja je obuhvatala celu Dalijevu karijeru, a kulminirala je čuvenom konferencijom „Pikaso i ti“, održanom u Barseloni 1951. godine. U uporednoj tabeli, među predstavljenim umetnicima iz prošlosti Pikaso je jedini živi umetnik pored samog Dalija: znak njegovog centralnog mesta na umetničkoj sceni 20. veka.

Kada je Dali otišao u Pariz da se upozna sa Pablom Pikasom pri susretu mu je rekao: „Vidiš, došao sam prvo da se sretnem sa tobom a potom idem u Luvr“ i stigao je odgovor: „To je i normalno“.

Izložba je podeljena u četiri dela, svaki posvećen jednom od majstora koji su oblikovali Dalijevu umetnost. Tome se dodaje i detaljan uvid u sadržaj „50 magičnih tajni slikarstva“, sa izborom origunalnih crteža i materijala koji otkrivaju teorijski i tehnički metod katalonskogg umetnika.  Izložba takođe uključuje radove koji demonstriraju Dalijevu evoliciju od akademskog slikarstva do eksperimentisanja i najnovijih trendova, potvrđujući njegovu neiscrpnu radoznalost, uvek rastrgnutu između tradicije i revolucije. Rimska izložba je jedan višeslojni trijumf lepote ali i himna umetnosti slikarstva.

Salvador Dali (1904 – 1989), rođen je u Figerasu, bio je katalonski i španski nadrealistički umetnik, jedan je od najznačajnijih i najkreativnijih slikara 20. veka, bavio se slikanjem, pisanjem, vajanjem, scenografijom i glumom. 

Pratite nas i putem iOS i android aplikacije