Reportaže

MANJE POZNATE ČINJENICE O STERIJI: Na današnji dan, pre 219 godina, rođen čuveni srpski pisac

Jelena Baljak

13. 01. 2025. u 16:41

Na današnji dan 1806. godine u Vršcu je rođen Jovan Sterija Popović, otac srpske drame i jedan od naših najvećih komediografa.

МАЊЕ ПОЗНАТЕ ЧИЊЕНИЦЕ О СТЕРИЈИ: На данашњи дан, пре 219 година, рођен чувени српски писац

O njegovom stvaralačkom opusu zna se gotovo sve – da je tvorac Kir Janje, Pokondirene tikve, Ženidbe i udadbe, Zle žene i Rodoljubaca, da je bio advokat, ministar prosvete i inicijator osnivanja današnje Srpske akademije nauka i umetnosti, Narodne biblioteke, Narodnog muzeja...

„Novosti“ vam donose neke manje poznate činjenice o ovom Vrščaninu, koji je sa još dvojicom svojih sugrađana (ali ne i savremenika) svrstan među 100 najznamenitijih Srba.

Jovan Sterija Popović je rođen u trgovačkoj porodici, kao treće dete. Fizički je bio bolešljiv i nejak, sa atrofiranom levom rukom, zbog čega nije učestvovao u dečjim igrama u kojima je bila potrebna snaga, već je sedeo sa strane i posmatrao šta se dešava. Već tada je stekao moć da zapaža ponašanje svojih vršnjaka i sugrađana, koje je kasnije nepogrešivo opisivao u svojim delima.

Nadimak Sterija, po kom je prepoznatljiv, u stvari predstavlja ime njegovog oca, koji je pisac još u osnovnoj školi ubacio između svog imena i prezimena kako bi se razlikovao o brojnih dečaka koji su se isto zvali.. Upravo je on piscu poslužio kao inspiracija za lik škrtog Kir Janje.

Piščev deda po majci bio je čuveni slikar Nikola Nešković, živopisac, zograf i umetnik sa kojim je počelo moderno srpsko slikarstvo.

Osim za vrsnog komediografa i dramaturga, Sterija je važio i za najboljeg pesnika svoga doba. Autor je najpesimističnije zbirke u našoj književnosti „Davorje“, dok je, s druge strane, njegova pesma „Ustaj, ustaj, Srbine, ustaj na oružje“ tokom Mađarske bune 1848. godine za Srbe u Ugarskoj bila nešto poput francuske Marseljeze.

U mladosti je bio veren Martom Pešom, ćerkom uglednog vlasnika svilarskog zavoda u Vršcu. Ta ljubav, međutim, nije završena brakom, jer je Marta stradala od udara groma. To je mladog Steriju toliko razočaralo, da je izgubio veru u ljubav. Ipak, u svojoj 43. godini sklopio je „razuman brak“ sa devet godina starijom udovicom Jelenom Manojlović.

Prednja i zadnja strana Sterijinog nadgrobnog spomenika

Posle svega šest godina braka, Sterija, onako bolešljiv i razočaran zato što je bio proteran iz Srbije zbog neslaganja sa tadašnjim političarima, preminuo je u rodnom Vršcu, koji je tada bio deo Austrougarske. Bilo mu je tek 50 godina. Tada je doživeo možda i najveću od brojnih nepravdi – supruga Jelena ga je sahranila u istoj grobnici u kojoj počiva i njen prvi suprug Joakim Manojlović.

Sterija, tako, i nadgrobni spomenik deli sa Manojlovićem, s tim što je prednja strana, koja gleda ka grobljanskoj crkvi, posvećenja njemu, a zadnja prvom Jeleninom suprugu. Po tome je ovaj spomenik jedinstven na Gradskom groblju u Vršcu.

Pratite nas i putem iOS i android aplikacije

Pratite vesti prema vašim interesovanjima

VEŠTAK OTKRIO JEZIVE DETALJE O DEČAKU UBICI: Evo zašto je Kosta pucao na čuvara škole, nije ga potreslo saznanje koga je sve ubio

Suđenja

0 11

VEŠTAK OTKRIO JEZIVE DETALjE O DEČAKU UBICI: Evo zašto je Kosta pucao na čuvara škole, nije ga potreslo saznanje koga je sve ubio

ZAKLjUČILI smo da je Kosta bio sposoban da upravlja svojim postupcima u vreme izvršenja zločina i da ta sposobnost nije bila bitno smanjena. Postoji jedna kratkotrajna ometenost, za period u učionici za koji on kaže da nema sećanja, ali on je sve radio po planu. To ukazuje da je on upravljao svojim postupcima.

05. 06. 2025. u 17:05