TOČKOVI GA GAZE 173 GODINE: Kameni most u Vršcu, koji i dalje služi za drumski prevoz, smatra se najstarijim u Srbiji
ZA mali kameni most sa polukružnim svodom, koji prelazi preko potoka Mesić na uglu ulica Patrijarha Rajačića i Kraljevića Marka u Vršcu, kažu da je najstariji most u Srbiji koji se i dalje svakodnevno koristi za drumski saobraćaj. Pojedini izvori tvrde da on datira još iz 18. veka, dok postoje i oni koji smatraju da je sagrađen tek 1852, te da ima „svega“ 173 godine. Ali, čak i u tom slučaju, ova titula mu se, prema našim istraživanjima, ne može osporiti.
Foto: J.J.Baljak
Iste te 1852. u tom starom srpskom kraju u Vršcu podignute su još dve kamene ćuprije - u Bregalničkoj i Radakovoj ulici. Sagrađene su na mestu gde su nekada bile drvene prevodnice, koje nisu uspevale da izdrže nalete bujičnog potoka, koji je u prošlosti - koliko god to sadašnjim generacijama delovalo nemoguće - umeo da poplavi ceo grad, da ruši kuće i odnosi čak i ljudske živote. Zato su neimari nove mostove studiozno gradili.
- Za gradnju su koristili gnajs, karakteristični svetlucavi kamen sa Vršačkih planina, dok su jednostavnu dekoraciju izveli od opeke. Oslanjali su se na srednjevekovni stil gradnje, te sva tri mosta, kao i kasnije dozidani most u Ulici Patrijarha Rajačića, imaju polukružni svod - zapisano je u studiji, koju je 2019. uradio Zavod za zaštitu spomenika kulture iz Pančeva.
Ovi mostovi, inače, nisu jedini u Vršcu. Iako grad nema reku, u njemu ukupno postoji čak 19 ćuprija, zbog čega ga pojedinci s pravom nazivaju vojvođanskom Venecijom. Preko Mesića, koji gradskim ulicama vijuga u dužini od četiri kilometara, podignuto ih je 14, a ostatak preko Jovanovog potoka.
-Najlepšim vršačkim mostom smatra se onaj kod Male crkve, koji obiluje secesijskim detaljima i koji, kao malo umetničko delo, na najbolji način dočarava duh starog Vršca. Izgrađen je 1882, kao i most u Zmaj Jovinoj ulici, na čijoj se kovanoj ogradi vidi da je napravljena u gvožđari u rumunskom gradu Rešica. Inače, ona je u najlošijem stanju od svih, jer su joj pojedini delovi odlomljeni – kaže nam vršački bibliotekar Tamaš Fodor, uz napomenu da su svi ovi mostovi dugački tek desetak metara, a da preko nekolicine ne mogu preći dva automobila istovremeno.
Čekaju zaštitu
OD svih vršačkih mostova, pod zaštitom države se nalaze samo dva – kod Male crkve i u Zmaj Jovinoj ulici – ali ne zbog svoje starosti ili estetske vrednosti, već samo zbog činjenice da su deo zaštićenog starog gradskog jezgra. Zavod za zaštitu spomenika kulture iz Pančeva je u studiji iz 2019. izdvojio sedam najznačajnijih ćuprija, koje se nalaze duž potoka Mesić od Ulice Kraljevića Marka do Male crkve, a koje bi na osnovu toga mogle da budu zaštićene kao grupa objekata.
Uprkos svojoj maloj dužini, oni imaju veliku istorijsku vrednost, jer svedoče o tome kako su nekadašnji neimari različitim tehnikama gradnje uspeli da naprave toliko čvrste građevine, da one i danas mogu da izdrže sav teret savremenog saobraćaja, o kom tada nisu mogli ni da sanjaju da će postojati.
-Zanimljivo je, međutim, da su inženjeri svojevremeno procenili da preko njih ne bi mogao da saobraća tramvaj, zbog čega naš grad nikada nije dobio to javno prevozno sredstvo – otkriva nam Fodor i obrazlaže da je vreme demantovalo njihove tvrdnje, s obzirom na to da ih danas prelaze čak i teretnjaci.
Beton ih naružio, ali i ojačao
DECENIJAMA je Mesić bio najveći ekološki problem Vršca, jer je ceo tok bio zarastao u gusto šiblje, pa su i sami mostovi bili zapušteni i gotovo nevidljivi. Ta je slika delimično promenjena 2019, kada je lokalna samouprava duž Ulice Patrijarha Rajačića izbetonirala celo korito i tako zaštitila grad od poplava. Tom prilikom temelji šest mostova su ojačani, ali je ta betonska konstrukcija, ipak, naružila njihov izgled, koji je upravo bio karakterističan po tome što je „veštim korišćenjem konfiguracije terena ostavljao utisak prirodnog pejzaža“. U planu je da ceo tok Mesića jednog dana bude izbetoniran.
Pratite nas i putem iOS i android aplikacije
Pratite vesti prema vašim interesovanjima
Pročitajte više
6 MESECI SVE PLAĆENO: "Padaju bombe, bombarduju Jugoslaviju, a Arkan me zove da radimo posao"
"JA SE sećam Cece kada sam bio na ilidžanskom festivalu. Ona je već sa 14 godina počela da peva, ali ovo je bio njen prvi veći javni nastup. Baš je dobro pevala, kao i danas."
31. 03. 2025. u 11:12
MALI MARIO PROHODAO: Marija Šerifović podelila nezaboravan trenutak iz porodičnog doma (FOTO)
PEVAČICA Marija Šerifović svakodnevno uživa u majčinstvu, te neretko deli fotografije i snimke svog sina Maria na Instagram.
31. 03. 2025. u 17:09
"NEMA TE, PRIJATELjICE MOJA" Ana slomljena, stradala je u požaru: "Žao mi je što sam ja preživela, a ona ne"
"JA SAM tu izgubila prijateljicu, i mislim da je to nešto najgore što mi se desilo u životu."
31. 03. 2025. u 18:25
"PROSINEČKI NEMA POJMA": Bivši reprezentativac Bosne i Hercegovine opleo po Robiju
Sukob između bivšeg fudbalera Bosne i Hercegovine Harisa Medunjanina i nekadašnjeg selektora Roberta Prosinečkog se ne stišava i dalje.
31. 03. 2025. u 22:10
KOME IDE BAKŠIŠ NA KASI U PRODAVNICI: Kad saznate - prestaćete da ostavljate novac
AKO blagajnik ipak uzme višak novca sa sobom, mogu ga optužiti za dve stvari.
01. 04. 2025. u 20:30
UZEO TITULU SA JOKIĆEM, A SAD... Bajern doveo NBA šampiona
Kako prenosi "Basket njuz" Australijski košarkaš i NBA šampion sa Denver Nagetsima Džek Vajt pridružiće se Bajernu do kraja sezone i tako po prvi put debitovati u Evropi.
01. 04. 2025. u 12:55
DRŽAVA ODREDILA OGROMAN POREZ ZA KUĆU ŽELjKA MITROVIĆA: Evo koliko mora da plaća
DRŽAVA je odredila ogroman porez za kuću Željka Mitrovića.
01. 04. 2025. u 14:12
PROCURIO POVERLjIVI DOKUMENT IZ PENTAGONA: Evropa nek se brani sama u slučaju ruskog napada, druga država je glavna pretnja
SUPROSTAVLjANjE ruskoj agresiji, nekada jedna od ključnih tačaka Nacionalne odbrambene strategije iz 2022. godine tokom administracije Džozefa Bajdena, tri godine kasnije više nije među najvažnijim prioritetima Sjedinjenih Američkih Država.
01. 04. 2025. u 12:17
JEDAN RAKIJA, A DRUGI... Nećete verovati KAKO se zovu psi novog ambasadora SAD u Srbiji Marka Brnovića
MARK Brnović je uvek ponosno isticao svoje poreklo, uostalom ćerke mu se zovu - Milena i Sofija.
31. 03. 2025. u 19:31
Najnovije iz rubrike
KULA OSMATRAČNICA ČUVALA RIMSKI DRUM: Značajno arheološko otkriće iznad čuvenog Manastira Ćelije kod Valjeva - otkriveni ostaci iz trećeg vek
ŠUMOVITO brdo kraj čuvenog manastira Ćelije kod Valjeva, uz prelepu klisuru reke Gradac, jedne od najčistijih u jugoistočnoj Evropi, skrivalo je doskoro ostatke utvrđenja iz trećeg ili četvrtog veka! Četvorougaona kula, od lomljenog kamena, locirana je na samoj ivici stenovite litice, a značajno je i što su uz nju pronađeni i ostaci puta, koji je povezivao valjevsku i požešku kotlinu uz koje su, kako se pretpostavlja, ovakva utvrđenja i podizana.
31. 03. 2025. u 16:27
ZBOG NEPRAVDE OTIŠLI PREKO OKEANA: Pedeset potomaka legendarnog srpskog junaka razasuto na tlu Amerike
ŠIROKI trag ostao je iza legendarnog srpskog junaka Blagoja Mićkova Krušića iz sela Prigradina u Banjanima kod Nikšića, učesnika bitaka kod Cera, Drine, Kolubare, Kosmaja, Prizrena, Kajmakčalana i Solunskog fronta. Iza sokola - sokolići! Čak 50 njegovih potomaka danas je razasuto na tlu Amerike od Kalifornije do Arizone, Jute.
31. 03. 2025. u 16:06V.K.
OVCE SPASAVAJU TEKUNICE: Stanovnici Deliblata i naučnici iz Srbije i EU našli način da sačuvaju glodara sa crvene liste ugroženih vrsta
SPECIJALNI rezervat prirode Kraljevac, u blizini sela Deliblato, jedno je od retkih utočišta tekunice (Spermophilus citellus), malog glodara iz porodice veverica, koja je širom Evrope kritično ugrožena i nalazi se na Crvenoj listi.
31. 03. 2025. u 07:00
ETNO-TRAG BALKANA U UNESKU: Nastup banjalučke grupe "Trag" u Parizu
"Ajde Jano kolo da igramo", "Aj mene majka jednu ima" i druge bisere iz đerdana muzičkog nasleđa Balkana izvodila je banjalučka etno-grupa "Trag" u sedištu Organizacije Ujedinjenih nacija za nauku, obrazovanje i kulturu u Parizu.
30. 03. 2025. u 22:55
U HATUŠI, PRESTONICI PRVOG CARSTVA U LJUDSKOJ ISTORIJI: Čovečanstvu prosledili mitove, zakone i božanstva
JATO donedavno ljutitih gusaka, korumpiranih i oraspoloženih komadićima tople anadolijske pogače dopratilo me je do kapije jednog od najznačajnijih spomenika baštine čovečanstva pod zaštitom Uneska, ostataka Hatuše, prestonice prvog carstva u ljudskoj istoriji. Njega su stvorili Hetiti, prvi indoevropski narod koji je u Malu Aziju stigao sa Balkana, kako smatra većina naučnika.
30. 03. 2025. u 08:39
Komentari (0)